NGUYÊN NHÂN SƯNG RUỘT DƯ (Appendicitis)

Ruột dư (vermiform appendix) hình như con sâu, thân hẹp, dài khoảng 3 inches (7.5 cm), bám vào đầu ruột già nằm phía bụng dưới bên phải. Giá nó đặc thì không sao, nhưng khổ nỗi lòng nó lại rỗng, ăn thông với lòng của ruột già qua một lỗ nhỏ. Cớ sự chính ở chỗ đó, do nếu có gì (như một miếng phân nhỏ chẳng hạn) trên bước đường phiêu du từ ruột non sang ruột già, lỡ lọt vào lòng nó, là ta có chuyện. Hoặc một hạch bạch huyết trong lòng nó to lên (lymphoid...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NGUYÊN NHÂN SƯNG RUỘT DƯ (Appendicitis) SƯNG RUỘT DƯ (Appendicitis) Ruột dư (vermiform appendix) hình như con sâu, thân hẹp, dài khoảng3 inches (7.5 cm), bám vào đầu ruột già nằm phía bụng dưới bên phải. Giá nó đặc thì không sao, nhưng khổ nỗi lòng nó lại rỗng, ăn thôngvới lòng của ruột già qua một lỗ nhỏ. Cớ sự chính ở chỗ đó, do nếu có g ì(như một miếng phân nhỏ chẳng hạn) trên bước đường phiêu du từ ruột nonsang ruột già, lỡ lọt vào lòng nó, là ta có chuyện. Hoặc một hạch bạch huyếttrong lòng nó to lên (lymphoid follicle hyperplasia), cũng khiến lòng nó tắcnghẽn, nó sưng lên. Người có giun kim, giun đũa, hoặc sán Taenia trongruột, có thể bất chợt sưng ruột dư do giun, sán bò vào lòng ruột dư nằm chơi. Sưng ruột dư là một trong những nguyên nhân hay làm chúng ta đaubụng cấp tính rồi bác sĩ phải đem ta đi mổ nhất. Trẻ, già, nam, nữ, nó chẳngtha ai, song nó hay xảy ra nhất cho người trẻ trong hạn tuổi thanh xuân,mười mấy hai mươi mấy. Sưng ruột dư hiếm khi đến thăm các trẻ em dưới 1tuổi. Hàng năm ở Mỹ, có 250.000 trường hợp sưng ruột dư xảy ra. Khi ruột dư mới sưng trong vòng 24 tiếng đầu, chưa kịp bể ra, xì mủvào trong bụng, ta định bệnh được ngay và đem mổ, tốt lắm, song nếu nó đãbể, mủ đã vào bụng, vấn đề trở thành trầm trọng, nhiêu khê hơn nhiều. Khổcái, sự định bệnh thường muộn, do chỉ 55% các trường hợp sưng ruột dư(hơn một nửa một chút) cho những triệu chứng điển hình khiến chúng tamau chóng nhận diện được căn bệnh. Trong rất nhiều trường hợp, nó giảhình che mắt, gây những triệu chứng giống những bệnh khác, nhất là ở trẻem dưới 3 tuổi, người trên 60. Triệu chứng Lời kể bệnh của bạn rất quan trọng, giúp bác sĩ định bệnh mau chóng,nhất là khi diễn tiến của các triệu chứng được bạn mô tả rõ ràng, mạch lạc.Bạn kể bệnh mơ hồ, chúng ta có thể dắt tay nhau đi lạc đường. Triệu chứng đầu tiên của sưng ruột dư luôn luôn là đau bụng. Đau mơhồ vùng bụng trên ngay phía giữa, hoặc đau quanh rốn (ở đây, chúng ta lạithấy công dụng của cái rốn, phân chia bụng thành trên, dưới, bên phải, bêntrái, ngoài việc để chúng ta buồn tay bôi dầu cù là). Bạn thấy mắc đi cầuhoặc thấy muốn đánh hơi (passing flatus), song có làm vậy, đau nó vẫnkhông bớt. Bôi dầu cù là cũng chẳng ăn thua. (Mà dầu cù là, dầu xanh nàocó chữa bệnh gì đâu, chỉ làm khổ cái mũi bác sĩ.) Bạn đau không nhiều, kiểuđau quặn thôi (crampy pain), và cái đau nhè nhẹ này kéo dài khoảng 4 đến 6tiếng. Nếu bạn là người dễ tính, ít hay than phiền, hoặc đang mải ngủ, có khibạn cũng chẳng cảm thấy cái đau lúc đầu của sưng ruột dư. Nhưng khi ruột dư càng lúc càng sưng, cái đau trở thành rõ rệt, liêntục, và cũng nặng hơn, bò dần về phía vùng bụng dưới bên phải. Khi cửđộng và ho, bạn thấy đau thêm. Bạn ăn chẳng ngon miệng tí nào. (Triệuchứng ăn không ngon rất quan trọng, do thế, nếu bạn vẫn ăn ngon nhưthường, thì chắc không phải sưng ruột dư rồi.) Bạn có thể cảm thấy buồnnôn hoặc thực sự ói ra thức ăn, song có ói, thì cũng không ói dữ lắm, như khibị trúng độc thức ăn (food poisoning). Thường, bạn không bị tiêu chảy khisưng ruột dư. Đấy là những triệu chứng điển hình của sưng ruột dư, nhưng ôi, đờithường dành nhiều thử thách cho các bác sĩ, vì chỉ 55% các trường hợp sưngruột dư cho những triệu chứng điển hình như vậy. Trẻ em, những vị có tuổi,và phụ nữ mang thai, sưng ruột dư, hay có những triệu chứng chả điển hìnhtí nào. Chẳng hạn, trẻ em 11 tháng đến 35 tháng, khi sưng ruột dư, thườnghay tiêu chảy, và nhiều trẻ dưới 1 tuổi vẫn đòi ăn như thường. Những vị lớntuổi, già yếu, hay có những triệu chứng mơ hồ, không theo những diễn tiếnnhư kể trên. Phụ nữ mang thai, sưng ruột dư, có khi thay vì đau vùng bụngbên phải phía dưới, lại đau bụng vùng bên phải phía trên, do tử cung mangthai đẩy ngược ruột dư ra khỏi vị trí bình thường của nó, lên cao hơn. Ngay với những người trẻ, khỏe mạnh, không mang thai, sưng ruộtdư, nhiều trường hợp, cũng có những triệu chứng không điển hình của cănbệnh. Thăm khám Khi thăm khám cho bạn, những gì bác sĩ nhận thấy nơi bạn sẽ tùy vàohai yếu tố: bạn đã có triệu chứng bao lâu, và vị trí của cái ruột dư trong bụngbạn (nó nằm đúng chỗ của nó, hoặc nằm thấp sâu phía dưới, nằm cao phíatrên, nằm nấp sau ruột già xa phía đằng sau lưng, hoặc cắc cớ nằm ở bụngdưới bên trái thay vì bên phải). Khi ruột dư bị sưng như vậy, lúc bác sĩ sờ nắn bụng bạn, đúng vàochỗ nằm của cái ruột dư, bạn sẽ cảm thấy đau, và bụng bạn chỗ ấy gồngcứng hơn những chỗ khác. Đau khi bị sờ nắn (tenderness) là dấu chứng quantrọng, vì nếu không có dấu chứng này, ta không thể định được bệnh sưngruột dư. Dấu chứng này có thể chưa xuất hiện trong giai đoạn đầu của cănbệnh, khi bạn mới cảm thấy đau mơ hồ vùng bụng trên hoặc quanh rốn. Khicái ruột dư của bạn chơi ngang, nằm nấp sau ruột già (retrocecal appendix)mãi tận về phía lưng, hoặ ...