Nguyễn Phi Khanh

Nguyễn Phi Khanh (tên thật là Nguyễn Ứng Long ; năm sinh không chắc chắn. Một số nguồn cho là khoảng năm 1355, nhưng một số nguồn khác cho là năm 1335– 1428 hay 1429) là Hàn lâm học sĩ nhà Hồ và là cha của Nguyễn Trãi - một công thần khai quốc nhà Hậu Lê. Ông quê xã Chí Ngãi, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương (nay là phường Cộng Hoà, Tx. Chí Linh, Hải Dương). Sau dời về xã Ngọc Ổi, nay thuộc huyện Thường Tín, tỉnh Hà Tây, nay thuộc Hà Nội..Thân thế Xem thêm:...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nguyễn Phi Khanh Nguyễn Phi Khanh Nguyễn Phi Khanh (tên thật là Nguyễn Ứng Long ; năm sinh không chắc chắn.Một số nguồn cho là khoảng năm 1355, nhưng một số nguồn khác cho là năm 1335–1428 hay 1429) là Hàn lâm học sĩ nhà Hồ và là cha của Nguyễn Trãi - một công thầnkhai quốc nhà Hậu Lê. Ông quê xã Chí Ngãi, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương (nay làphường Cộng Hoà, Tx. Chí Linh, Hải Dương). Sau dời về xã Ngọc Ổi, nay thuộchuyện Thường Tín, tỉnh Hà Tây, nay thuộc Hà Nội. Thân thế Xem thêm: Nguyễn Trãi Một số tài liệu, căn cứ vào gia phả họ Nguyễn cho rằng ông là con trai củaNguyễn Minh Du và có hai người anh tên là Nguyễn Sùng và Nguyễn Thư. Tuynhiên, các nhà nghiên cứu đã xác định rằng việc chép ông là con của Minh Du là dosau này, gia đình con Nguyễn Phi Khanh là Nguyễn Trãi bị họa tru di tam tộc nên cáccháu chắt ông, khi trốn tránh đã chép lẫn gia tộc ông vào họ Nguyễn ở Gia Miêu,Tống Sơn, Thanh Hóa để khỏi bị truy tìm. Thực chất ông không có quan hệ họ hàngvới Nguyễn Minh Du.[cần dẫn nguồn] Sử sách có chép rằng quan tư đồ Trần Nguyên Đán thấy Ứng Long, khi đó 19tuổi [4], học giỏi nên yêu mến và mời về dạy cho con gái mình là Trần Thị Thái,nhưng sau đó hai người yêu nhau. Khi sự việc bại lộ thì Ứng Long bỏ trốn, TrầnNguyên Đán phải cho người đi tìm Ứng Long về gả con gái đang mang thai cho ông.Sự kiện này được Đại Việt sử ký toàn thư chép vào năm Xương Phù thứ 9 (1385) đờiTrần Phế Đế[4]. Quan nhà Hồ Ông từng thi đỗ Nhị giáp tiến sĩ năm Long Khánh thứ 2, đời vua Trần DuệTông, tức năm 1374 nhưng không được triều đình bổ dụng[4] nên về quê dạy học. ĐạiViệt sử ký toàn thư không ghi rõ ông đỗ thái học sinh năm nào, nhưng có viết về việcông đỗ thái học sinh trong các sự kiện của năm 1385, sau khi thượng hoàng TrầnNghệ Tông đã tổ chức kỳ thi thái học sinh năm Xương Phù thứ 8 (1384)[4]. Đến khiHồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần, ông đã ra làm quan cho nhà Hồ dưới triều Hồ HánThương, được bổ nhiệm giữ chức Hàn lâm học sĩ[4] rồi lần lượt thăng lên Thốngchương Đại phu, Đại lý tự khanh kiêm Trung thư Thị lang, Tư nghiệp Quốc tử giám. Năm 1407, khi quân nhà Minh xâm lược nước Việt, Nguyễn Phi Khanh bịTrương Phụ bắt và giải về Trung Quốc, Nguyễn Trãi khóc chạy theo cha ra đến ảiNam Quan. Phi Khanh quay lại bảo Nguyễn Trãi quay về Thăng Long nuôi chí diệtgiặc mới là làm tròn đại hiếu. Quả nhiên sau này Nguyễn Trãi đã theo Lê Lợi đánh bạiđược quân Minh. Nguyễn Phi Khanh mất tại Trung Quốc, thọ 73 tuổi. Quan thượng thư nhàMinh là Hoàng Phúc[cần dẫn nguồn] do cảm ân nghĩa Nguyễn Trãi đã tha chết khiquân Minh thua trận nên tìm cách cho con ông là Nguyễn Phi Hùng (em Nguyễn Trãi)đưa hài cốt về an táng tại núi Đá Bạc. Người đời sau gọi núi đó là núi Báo Ân hay núiBáo Đức, hoặc còn gọi là núi Báo Vọng, thuộc huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương ngàynay. Mộ chí nay vẫn còn. Gần đây, sách Nhìn lại lịch sử dẫn bài của tác giả Đinh Công Vĩ, có nghiêncứu gia phả Phạm Anh Vũ (tức Nguyễn Anh Vũ - con Nguyễn Trãi, cháu Nguyễn PhiKhanh, phải đổi sang họ mẹ khi trốn tránh vì gia đình bị tru di tam tộc) nêu thông tinkhác về kết cục của Nguyễn Phi Khanh. Theo đó, Nguyễn Phi Khanh bị quân Minhgiải đi Trung Quốc, có cả anh em Nguyễn Trãi và Nguyễn Phi Hùng đi theo. Tới VạnSơn Điếm (Hồ Bắc) một thời gian thì quân Minh thả cho Nguyễn Phi Khanh về. Ôngsống ở Côn Sơn tới khi mất năm 1428 chứ không phải mất ở Trung Quốc.