Nguyễn Trung Trực, cuộc đời & sự nghiệp

Mô tả cuộc đời & sự nghiệp của anh hùng Nguyễn Trung Trực.Bài do người soạn tự tải lên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nguyễn Trung Trực, cuộc đời & sự nghiệpAnh hùng Nguyễn Trung TrựcNguyễn Trung Trực (chữ Hán: : h; 1839[1]–1868) là chủ tướng phongtrào khởi nghĩa chống Pháp vào nửa cuối thế kỷ 19 ở Nam Bộ, Việt Nam.Ông sinh ra dưới thời Minh Mạng, thuở nhỏ ông có tên là Chơn. Từ nămKỷ Mùi (1859) đổi là Lịch (Nguyễn Văn Lịch, nên còn được gọi là NămLịch), và cũng từ tên Chơn ấy cộng với tính tình ngay thật, nên ông đượcthầy dạy học đặt thêm tên hiệu là Trung Trực.[2]Nguyên quán gốc Nguyễn Trung Trực ở xóm Lưới, xã Vĩnh Hội, huyệnPhù Cát, tỉnh Bình Định. Ông nội là Nguyễn Văn Đạo, cha là Nguyễn VănPhụng (hoặc Nguyễn Cao Thăng), mẹ là bà Lê Kim Hồng.Sau khi hải quân Pháp nhiều lần bắn phá duyên hải Trung Bộ, gia đìnhông phải phiêu bạt vào Nam, định cư ở xóm Nghề (một xóm trước đâychuyên nghề chài lưới), làng Bình Nhựt, tổng Cửu Cư Hạ, huyện Cửu An,Phủ Tân An (nay thuộc ngoại ô thị xã Tân An, tỉnh Long An) và sinh sốngbằng nghề chài lưới vùng hạ lưu sông Vàm Cỏ. Không rõ năm nào, lạidời lần nữa xuống làng Tân Thuận, tổng An Xuyên.(nay là xã Tân Tiến,huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau). Ông là con trưởng trong một gia đình có 8người con. Lúc nhỏ, ông rất hiếu động, thích học võ nên khi lớn lên ông làngười có thể lực khoẻ mạnh, giỏi võ nghệ và là người có nhiều can đảm,mưu lược.Làm Quản cơTháng 2 năm 1859, Pháp nổ súng tấn công thành Gia Định. Vốn xuất thânlà dân chài, nằm trong hệ thống lính đồn điền của kinh lược Nguyễn TriPhương, nên ông sốt sắng theo và còn chiêu mộ được một số nông dânvào lính để gìn giữ Đại đồn Chí Hòa, dưới quyền chỉ huy của TrươngĐịnh. Năm 1861, nhờ công đốt tàu L’Espérance, ông được triều đìnhphong chức Quyền sung Quản đạo[3]nên còn được gọi là Quản Chơn hayQuản Lịch.Trong sự nghiệp kháng thực dân Pháp của ông, có hai chiến công nổi bật,đã được danh sĩ Huỳnh Mẫn Đạt khen ngợi bằng hai câu thơ sau: Hỏa hồng Nhựt Tảo oanh thiên đia Kiếm bạt Kiên Giang khấp quỷ thần.Thái Bạch dịch: Lửa bừng Nhựt Tảo rêm trời đất Kiếm tuốt Kiên Giang rợn quỷ thần.*Hỏa hồng Nhật TảoSau khi Đại đồn Chí Hòa thất thủ (25 tháng 2 năm 1861), Nguyễn TrungTrực về Tân An. Lúc này, Pháp đã chiếm Mỹ Tho (tức thành Định Tườngthất thủ vào ngày 12 tháng 4 năm 1861) nên thường cho những tàu chiếnvừa chạy tuần tra vừa làm đồn nổi di động. Một trong số đó là chiếc tiểuhạm Espérance (Hy Vọng), án ngữ nơi vàm Nhựt Tảo, thuộc xã An NhựtTân, huyện Tân Trụ, tỉnh Long An.Tiểu hạm Espérance là một tàu gỗ có chỗ được bọc đồng chạy bằng hơinước, có thể ra vào những luồng lạch cạn, được trang bị đại bác cùngnhiều vũ khí đa năng. Đây là một trong những tàu thuộc hàng bậc nhất củahải quân Pháp lúc bấy giờ. Vào khoảng sáng ngày 10 tháng 12 năm 1861,Nguyễn Trung Trực cùng Phó quản binh Huỳnh Khắc Nhượng, Tán quânNguyễn Học, Võ Văn Quang[4]và hương thôn Hồ Quang Chiêu...tổ chứccuộc phục kích đốt cháy tàu chiến này.Trận Nhật Tảo có 2 ý kiến khác nhau: thứ nhất ông Trực cho giả làmthuyền đám cưới qua sông, thừa lúc áp sát tàu Espérance rồi đánh úp; thứhai là ông Trực cho giả làm thuyền buôn lúa, để đánh chìm tàu. Ý kiến sauđược nhiều người chấp nhận, trong đó có sự đồng thuận của một sốngười tác giả người Pháp như Paulin Vial, Alfred Schreiner...Trận này quân của Nguyễn Trung Trực đã diệt 17 lính và 20 cộng sựngười Việt, chỉ có 8 người trốn thoát (2 lính Pháp và 6 lính Tagal, tức línhđánh thuê Philippines, cũng còn gọi là lính Ma Ní). Lúc đó, viên sĩ quan chỉhuy tàu là trung úy hải quân Parfait không có mặt, nên sau khi hay tin dữ,Parfait đã dẫn quân tiếp viện đến đốt cháy nhiều nhà cửa trong làng NhậtTảo để trả thù.Chiến thắng này được triều Nguyễn cho ban thưởng và ghi chép lại trongchính sử. Còn với Pháp, viên thanh tra bản xứ tại Nam Kỳ tên Paulin Vialgọi đây là: “một sự kiện đau đớn” làm người An Nam phấn chấn và gâyxúc động, đau lòng sâu sắc trong lòng người Pháp”.[5]Và Alfred Schreiner gọi chiến thắng Nhật Tảo là khúc nhạc mở đầu chomột cuộc tổng công kích hầu như toàn bộ các đồn lũy của người Pháp...(và) Cuộc đốt cháy tàu Espérance là một biến cố bi thảm đã gây nên mộtnỗi xúc động sâu sắc nơi người Pháp và kích thích một cách lạ lùng trítưởng tượng của người Annam .[6]Theo sau chiến thắng vừa kể, nhiều cuộc tấn công quân Pháp trên sông,trên bộ đã liên tiếp diễn ra...*Kiếm bạt Kiên GiangSau lần đốt được tàu L’Espérance của Pháp, Nguyễn Trung Trực cùngnghĩa quân tiếp tục chiến đấu qua lại trên các địa bàn Gia Định, Biên Hòa.Đến khi hòa ước Nhâm Tuất (1862), ba tỉnh miền Đông lọt vào tay thựcdân Pháp, Nguyễn Trung Trực nhận chức Lãnh binh, đưa quân về hoạtđộng ở ba tỉnh miền Tây. Đầu năm 1867, ông được triều đình phong chứcHà Tiên thành thủ úy[8] để trấn giữ đất Hà Tiên, nhưng ông chưa kịp đếnnơi thì tòa thành này đã bị quân Pháp chiếm lấy (24 tháng 6 năm 1867).Không theo lệnh triều đình rút quân ra Bình Thuận, Nguyễn Trung Trựcđem quân về lập mật khu ở Sân chim (tả ngạn sông Cái Lớn, huyện AnBiên, tỉnh ...