Nguyễn Trung Trực & trận chiến cuối cùng

Nguyễn Trung Trực đã giao chiến với quân Pháp lần cuối cùng tại Cửa Cạn, Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang.Bài do người soạn tải.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nguyễn Trung Trực & trận chiến cuối cùngNguyễn Trung Trực & trận chiến cuối cùngTrận Cửa Cạn xảy ra tại Cửa Cạn (Phú Quốc) vào khoảng đầu tháng 9năm 1886 và kéo dài cho đến khoảng 10 cùng năm thì kết thúc, sau khi vịchủ tướng của nghĩa quân là Nguyễn Trung Trực bị quân Pháp bắt. Đâylà trận chiến cuối cùng của cuộc khởi nghĩa do ông lãnh đạo vào nửacuối thế kỷ 19 ở Nam Bộ, Việt Nam.Sau khi đánh chiếm và làm chủ đồn Rạch Giá, hai ngày sau (ngày 18 tháng6 năm 1868), Bộ chỉ huy Pháp ở Mỹ Tho liền cử Thiếu tá hải quân A.Léonard Ausart mang quân từ Vĩnh Long sang tiếp cứu.Đến ngày 21, đoàn quân trên theo kênh Thoại Hà tiến đến Sọc Suông (naythuộc xã Tân Hội, huyện Tân Hiệp, Kiên Giang) và bắt đầu phản công dữdội. Mặc dù, nghĩa quân đã chống ngăn quyết liệt, nhưng trước vũ khí quámạnh của đối phương, Nguyễn Trung Trực đành phải cho quân rút vềđồn Rạch Giá, rồi rút luôn đến Ba Trại (Hòn Chông, nay thuộc huyệnKiên Lương, tỉnh Kiên Giang). Pháp liền cho quân đuổi theo thiết lập vòngvây và chặn hết các con đường tiếp tế đến nơi đó. Không thể ở đó được,Nguyễn Trung Trực đã lệnh cho quân bí mật dùng ghe vượt khoảng 45 kmđường biển để ra đảo Phú Quốc.Ngay khi đến đảo, Nguyễn Trung Trực cho nghĩa quân hợp lực cùngngười dân trên đảo đốn cây lấy gỗ để xây dựng chiến lũy và ngăn vàmsông Cửa Cạn.Cửa Cạn là tên một con sông dài 15 km, nay thuộc xã Cửa Cạn, huyệnPhú Quốc, tỉnh Kiên Giang. Sông bắt nguồn trên dãy núi Hàm Ninh chảytheo hướng Tây-Tây Nam, qua cánh rừng Cấm, đồng Cây Sao, đồng Bà,rồi đổ ra vịnh Thái Lan.Lợi dụng địa hình, địa vật ở đây, Nguyễn Trung Trực đã đặt một căn cứcó tên là Ba Trại Ngoài để trấn giữ vàm sông Cửa Cạn; và một căn cứkhác tựa lưng vào dãy núi Hàm Ninh, có tên là Ba Trại Trong.Khoảng đầu tháng 9 năm 1868, tàu chiến Groeland do Buochet Rivière chỉhuy theo ra đến đảo. Tìm hiểu mục tiêu xong, thủy quân Pháp dùng súngđại bác bắn dữ dội vào chiến lũy Cửa Cạn. Sau khi tốn nhiều đạn pháo,chiến lũy bị phá tan, tức thì, quân Pháp đổ bộ lên đảo. Một trận kịch chiếnliền diễn ra tại vàm Cửa Cạn. Tuy chống trả quyết liệt, nhưng trước hỏalực quá mạnh của đối phương, nghĩa quân đành phải vừa chống ngăn vừarút dần lên núi Hàm Ninh. Nhờ núi cao rừng rậm che khuất và nhờ lốiđánh du kích rất có hiệu quả, nên quân Pháp không dám truy đuổi.Ngày 19 tháng 9, tàu chiến Groeland trở về Hà Tiên rước Lãnh binh Tấncùng 150 lính mã-tà [1]từ Gò Công sang chi viện.Theo kế hoạch của Lãnh binh Tấn, quân lính phong tỏa mọi ngõ ngách ởđảo. Những ghe tàu nào có dấu hiệu khả nghi đến tiếp tế lương thực vàđạn dược đều bị ngăn chặn. Tấn lại cho bắt hết người dân ở nơi nghĩaquân đang lẩn trốn, nhằm cô lập họ. Cùng lúc ấy, ở chợ Rạch Giá, thựcdân Pháp cho treo giải thưởng: Ai bày mưu bắt được ông Trực sẽ đượcthưởng 200 quan tiền; ai bắt sống hay hạ sát được ông, sẽ được thưởng500 quan tiền.Một ngày trong tháng 10 năm 1886, chủ tướng Nguyễn Trung Trực bịPháp bắt, trận chiến Cửa Cạn kể như kết thúc. Tuy nhiên, việc NguyễnTrung Trực bị bắt hay ra hàng, các sử liệu ghi không giống nhau. Lượctrích ở các sách:  Việt sử tân biên, quyển 5, tập thượng: ...Hương chức và dân trên đảo bị đội Tấn dọa phải theo và phụ lực với hắn để bao vây bọn ông Trực. Sau hai trận ghê gớm, bọn ông Trực phải trốn vào trong núi. Đội Tấn rượt theo, nghĩa quân bị kẹt trong một khe núi nhỏ hẹp. Cùng đường, bọn ông Trực phải ra hàng... Và một nhân sĩ miền Nam còn cho rằng (vì ham tiền thưởng) có kẻ chỉ cho Pháp bắt mẹ ông. Pháp liền đến Hà Tiên bắt được bà và dọa giết nếu ông không ra hàng. Người Pháp thi hành đúng theo kế hoạch này, quả nhiên ông ra hàng.[2]  Hỏi đáp cuộc khởi nghĩa Nguyễn Trung Trực: Bị vây khổn, bị cô lập nên không bao lâu, Nguyễn Trung Trực đối mặt với tình cảnh: lương thực, đạn dược đều cạn kiệt, và mẹ thì lâm cảnh lao tù. Đắn đo mãi, cuối cùng ông viết thư cho Lãnh binh Tấn biết, ông sẽ ra hàng nếu Pháp chấp thuận ba điều kiện: -Một là, bãi bỏ lệnh bao vây đảo. -Hai là, phải thả nghĩa quân và người dân bị bắt, để họ được về quê sinh sống và yên ổn làm ăn. -Ba là, phải thả ngay mẹ ông, và đưa đảo cho ông gặp mặt. Thực dân Pháp chấp nhận ngay, nhưng họ chỉ thực hiện được hai điều kiện đầu; còn điều kiện thứ ba, viện cớ mẹ ông đang bệnh nặng nên chưa thể đưa ra đảo được. Ngày ra hàng, Nguyễn Trung Trực ăn mặc chỉnh tề và đã được người Pháp tiếp đón với thái độ rất xem trọng. Gặp lại ông, Lãnh binh Tấn liền lấy tình bạn xưa (trước đây hai người có quen nhau vì cùng theo Trương Định kháng Pháp) ra đối đãi ân cần, tử tế. Trên con tàu về lại đất liền, Tấn không ngớt lời khuyên dụ...[3]  Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam: ...Pháp phải huy động một lực lượng hùng hậu đến bao vây và tấn công đảo. Đến tháng 10 năm 1868, để bảo đảm lực lượng nghĩa quân & nhân dân trên đảo, ông ...