Nhà Hậu Lê 6

Giống như Hai Bà Trưng, Lý Nam Đế, Mai Hắc Đế, Phùng Hưng, nhà Hậu Lê lên cầm quyền ở Việt Nam nhờ công đánh đuổi người phương Bắc để giành lại nước. Nhưng khác với thế hệ trước, nhờ có cơ sở vững chắc 470 năm liên tục (938-1407) do các triều đại Ngô - Đinh - Tiền Lê - Lý - Trần trước đó tạo dựng nên thành quả đánh ngoại xâm của nhà Hậu Lê được giữ gìn trong thời gian dài. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhà Hậu Lê 6 Nhà Hậu LêCông lao, thành tựuGiống như Hai Bà Trưng, Lý Nam Đế, Mai Hắc Đế, Phùng Hưng, nhàHậu Lê lên cầm quyền ở Việt Nam nhờ công đánh đuổi ngườiphương Bắc để giành lại nước. Nhưng khác với thế hệ trước, nhờ cócơ sở vững chắc 470 năm liên tục (938-1407) do các triều đại Ngô -Đinh - Tiền Lê - Lý - Trần trước đó tạo dựng nên thành quả đánhngoại xâm của nhà Hậu Lê được giữ gìn trong thời gian dài. NướcĐại Việt thời nhà Hậu Lê tồn tại được 360 năm (1428-1788).Các vua đầu thời Lê như Thái Tổ, Thái Tông, Thánh Tông đều lànhững vị vua giỏi, đặc biệt là Thánh Tông, đã đưa Việt Nam tới thờihoàng kim của chế độ phong kiến. Chẳng những có thành tựu vềchính trị, kinh tế mà cả giáo dục và nhất là quân sự khiến nước ĐạiViệt được mở mang tới phía bắc Nam Trung Bộ. Cũng chính cuộc tấncông của vua Lê Thánh Tông đánh dấu bước khởi đầu cho sự diệtvong của nước Chiêm Thành mà các chúa Nguyễn sau này hoàn thành.Dù trong cung đình nhà Lê luôn có biến, nhiều việc khuynh loát, tranhquyền xảy ra nhưng chính sách đối nội, đối ngoại không thay đổi, đờisống nhân dân được đảm bảo nên nước Đại Việt vẫn phát triển vữngmạnh. Ngay thời Nhân Tông, dù vua còn nhỏ và Nguyễn Thái hậuchấp chính nhưng vẫn không gây xáo trộn xã hội, nhân dân không bịđiêu đứng như thời Uy Mục, Tương Dực sau này.Chính thống, ngụy triềuLê Hiến Tông đã đúng khi chọn Túc Tông Thuần là người kế nghiệpnhưng vua này lại yểu mệnh và có lẽ đó là bước ngoặt đầu tiên củanhà Hậu Lê. Uy Mục tàn ác, Tương Dực xa hoa trụy lạc, Chiêu Tôngthiếu sáng suốt. Cả ba vua đều không đủ năng lực và quyền thần nổilên nắm quyền như một lẽ tất yếu khi đất nước có biến loạn. Nếukhông có Mạc Đăng Dung thì những quyền thần khác cũng làm điềutương tự, mà trong đó Trịnh Duy Sản, Trịnh Tuy, Nguyễn Hoằng Dụ,Trần Chân là những đại diện. Nhà Lê dài 350 năm nhưng thực tế chỉtồn tại trong gần 100 năm đầu.Sau khi nhà Lê mất về tay nhà Mạc, vấn đề chính thống và ngụy triềunổ ra trong cuộc đấu tranh giữa các tập đoàn và khi thế nam - bắc nàychưa chấm dứt hẳn thì thế nam - bắc khác lại hình thành. Cũng nhưthời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc, khi nhà Hán suy, các chưhầu nổi dậy đều lấy danh nghĩa giúp nhà Hán; tại nước Đại Việt khiđó cả Trịnh và Nguyễn đều danh nghĩa chống Mạc để giúp nhà Lê.Các vua Lê vẫn có ngôi, có hiệu, có tên trong sử sách, nhưng chỉ ngồilàm vì. Trên thực tế không chỉ 16 vua thời Lê trung hưng mà ngay từkhi Cung Hoàng được lập, nhà Lê đã chỉ còn hư vị. Trịnh và Nguyễncùng giương cờ “Phù Lê diệt Mạc”, Tây Sơn giương cờ “Phù Lê diệtTrịnh”. Giáo sư sử học Văn Tạo trong tạp chí Nghiên cứu lịch sử cóbài viết “Nhà Mạc và vấn đề ngụy triều”, trong đó nêu rõ: Mạc làngụy công khai, Trịnh và Nguyễn là ngụy giấu mặt. Việc vua ChiêuThống đã lên ngôi thay vua Cảnh Hưng năm 1786 nhưng Nguyễn Ánh,với danh nghĩa “phò Lê”, song vẫn nhất định dùng niên hiệu CảnhHưng đến tận năm 1801 đủ cho thấy trong lòng Ánh có nhà Lê haykhông. Việc Nguyễn Ánh gửi gạo ra bắc giúp quân Thanh thực ra làmuốn thêm người đánh Tây Sơn chứ không thực bụng giúp nhà Lê.Nhà Lê chống ngoại xâm thành công mà trở thành nhà cầm quyền ĐạiViệt nhưng kết cục, vua cuối cùng của nhà Lê là Lê Chiêu Thống lạikhông giống những vua Việt Nam vì chống ngoại xâm thất bại màphải chết ở đất khách quê người như Hậu Lý Nam Đế, Khúc ThừaMỹ, Hồ Quý Ly, Hồ Hán Thương, Trần Ngỗi, Hàm Nghi, Duy Tân,v.v...Các vua nhà Hậu LêNhà Lê sơMiếu Thụy hiệu Tên húy Năm Niên hiệu Lănghiệu Thống Thiên Khải Vận Thánh Đức Thần Công Duệ Văn Anh 1428- VĩnhThái Tổ Vũ Khoan Minh Lê Lợi Thuận Thiên 1433 Lăng Dũng Trí Hoàng Nghĩa Chí Minh Đại Hiếu Cao hoàng đế Kế Thiên Thể Đạo Hiển Đức Thánh Công Thiệu BìnhThái Khâm Minh Văn Lê Nguyên 1433- (1434-1439) HựuTông Tư Anh Duệ Triết Long 1442 Đại Bảo Lăng Chiêu (1440-1442) Hiến Kiến Trung Văn hoàng đế Khâm Văn Nhân Thái HòaNhân Hiếu Tuyên Minh Lê Bang 1442- (1443-1453) NguyênTông Thông Duệ Tuyên Cơ 1459 Diên Ninh Lăng hoàng đế (1454-1459)Không Lê Nghi 1459- Thiên Hưng Lệ Đức hầu Không cócó Dân 1460 (1459-1460) Sùng Thiên Quảng Vận Cao Minh Quang Quang Chính Lê Tư ThuậnThánh Chí Đức Đại Công 1460- Chiêu Thành (1460-1469)Tông Thánh Văn Thần 1497 Lăng (Lê Hạo) Hồng Đức ...