Nhà Hồ

Nhà Hồ (chữ Hán: 胡朝 (Hồ Triều)) là triều đại phong kiến trong lịch sử Việt Nam, bắt đầu khi Hồ Quý Ly lên ngôi năm 1400 sau khi giành được quyền lực từ tay nhà Trần và chấm dứt khi Hồ Hán Thương bị quân Minh bắt vào năm 1407 – tổng cộng là 7 năm. Quốc hiệu Đại Việt đã đổi thành Đại Ngu năm 1400.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhà Hồ Nhà HồNhà Hồ (chữ Hán: : (Hồ Triều)) là triều đại phong kiến trong lịchsử Việt Nam, bắt đầu khi Hồ Quý Ly lên ngôi năm 1400 sau khi giànhđược quyền lực từ tay nhà Trần và chấm dứt khi Hồ Hán Thương bịquân Minh bắt vào năm 1407 – tổng cộng là 7 năm. Quốc hiệu ĐạiViệt đã đổi thành Đại Ngu năm 1400.Thành lậpNhà Hồ do Hồ Quý Ly, một đại quý tộc và đại thần nhà Trần thànhlập. Từ năm 1371, Hồ Quý Ly, khi đó mang họ Lê, được tham giatriều chính nhà Trần, được vua Trần Dụ Tông cho làm Trưởng cụcChi hậu. Sau, vua Trần Nghệ Tông đưa ông lên làm Khu mật đại sứ,lại gả em gái là công chúa Huy Ninh.Nhà Trần, sau biến cố Dương Nhật Lễ, cái chết của Trần Duệ Tôngvà sự cướp phá của Chiêm Thành, ngày càng suy sụp. Thời hậu kỳ nhàTrần, mọi việc chính sự do thượng hoàng Trần Nghệ Tông quyếtđịnh. Trần Nghệ Tông lại rất trọng dụng Hồ Quý Ly nên khi về giàthường ủy thác mọi việc cho Quý Ly quyết định. Dần dần binh quyềncủa Quý Ly ngày một lớn, Nghệ Tông tuổi cao sức yếu cũng khôngkìm chế nổi.Năm 1395 Trần Nghệ Tông mất, Hồ Quý Ly được phong làm Phụchính Thái sư nhiếp chính, tước Trung tuyên Vệ quốc Đại vương,nắm trọn quyền hành trong nước.Sau khi bức vua Trần dời đô từ Thăng Long vào Thanh Hóa và giếthàng loạt quần thần trung thành với nhà Trần, tháng 2 năm Canh Thìn1400, Hồ Quý Ly truất ngôi của cháu ngoại là Trần Thiếu Đế, tự lênlàm vua lấy quốc hiệu là Đại Ngu, lập nên nhà Hồ.Kinh tế-xã hộiĐầu phượng bằng gốm dùng để trang trí mái cung điện thời Hồ.Tiền giấy được phát hành lần đầu tiên năm 1396 dưới thời vua TrầnThuận Tông, tuy nhiên người quyết định khi đó có lẽ là Hồ Quý Ly.Sau này, trong thời đại của mình, nhà Hồ đã có một số cải cách vềhành chính, kinh tế, xã hội như: làm sổ hộ tịch, hạn chế gia nô, lậpkho dự trữ thóc gạo, định lại quan chế và hình luật, thuế và tô ruộng,di dân khẩn hoang, lập cơ quan chăm sóc y tế v.v Tuy nhiên, các cảicách của nhà Hồ hầu như không giành được thành công, do những thủđoạn mà Hồ Quý Ly đã làm để lên ngôi khiến dân chúng xa lánh nhàHồ.Hành chínhDưới triều Hồ Hán Thương, năm 1401 đã cho làm sổ hộ tịch trong cảnước, lập phép hạn chế gia nô. Năm 1403, di dân không có ruộng đếnThăng Hoa (vùng đất mới thu được sau khi Chiêm Thành dâng nộpnăm 1402, gồm 4 châu Thăng, Hoa, Tư, Nghĩa tức là đất các huyệnThăng Bình, Tam Kỳ, Quế Sơn, Duy Xuyên thuộc tỉnh Quảng Namngày nay, huyện Bình Sơn, Sơn Tịnh, Tư Nghĩa, Mộ Đức, Đức Phổthuộc tỉnh Quảng Ngãi ngày nay). Cùng năm đặt Quảng tế (cơ quancoi về mặt y tế).Luật phápCuối năm 1401, định quan chế và hình luật nhà nước Đại Ngu. Sửsách không nói rõ là nhà Hồ đã sửa đổi như thế nào so với thời trướccủa nhà Trần.Kinh tếGạch lát nền trang trí hoa sen thời Hồ.Gạch trang trí rồng thời Hồ.Việc đổi tiền được Hồ Quý Ly khởi xướng thực hiện từ trước khinhà Hồ được chính thức thành lập (1400). Năm 1396, tháng 4, Hồ QuýLy khi đó nắm toàn quyền điều hành nhà Trần bắt đầu phát tiền giấyThông bảo hội sao. Cứ 1 quan tiền đồng đổi lấy 1 quan 2 tiền giấy.Cấm tuyệt tiền đồng, không được chứa lén, tiêu vụng, tất cả thu hếtvề kho Ngao Trì ở kinh thành và trị sở các xứ. Kẻ nào vi phạm cũng bịtrị tội như làm tiền giả. Thể thức tiền giấy: tờ 10 đồng vẽ rồng, tờ 30 đồng vẽ sóng, tờ 1 tiền vẽ mây, tờ 2 tiền vẽ rùa, tờ 3 tiền vẽ lân, tờ 5 tiền vẽ phượng, tờ 1 quan vẽ rồng. Kẻ làm tiền giả bị tội chết, ruộng đất, tài sản tịch thu.Về việc này, nhiều sử gia có những đánh giá rất khác nhau. Có ngườicho rằng Hồ Quý Ly cần thu đồng để đúc vũ khí. Cũng có người đánhgiá cao cải cách tiền giấy của Hồ Quý Ly tuy rằng nó đã thất bại. Saunày, Hồ Nguyên Trừng là một chuyên gia rất giỏi trong đúc súng thầncông.Năm 1400, đánh thuế thuyền buôn, định 3 mức thượng, trung, hạ.Mức thượng đánh thuế mỗi thuyền 5 quan, mức trung 4 quan, mức hạ3 quan. Năm 1402 định lại các lệ thuế và tô ruộng. Trước đây, mỗimẫu thu 3 thăng thóc, nay thu 5 thăng. Bãi dâu, trước thu mỗi mẫu 9quan hoặc 7 quan tiền, nay thu hạng thượng đẳng mỗi mẫu 5 quantiền giấy, hạng trung đẳng mỗi mẫu 4 quan tiền giấy, hạng hạ đẳng3 quan tiền giấy. Tiền nộp hằng năm của đinh nam trước thu 3 quan,nay chiếu theo số ruộng, người nào chỉ có 5 sào ruộng thì thu 5 tiềngiấy; từ 6 sào đến 1 mẫu thì thu 1 quan; 1,1 mẫu đến 2 mẫu thu 2quan; từ 2,1 mẫu đến 2,5 mẫu thu 2 quan 6 tiền; từ 2,6 mẫu trở lên thu3 quan. Đinh nam không có ruộng hay trẻ mồ côi, đàn bà góa thì dẫucó ruộng cũng không thu[1].Như vậy, có thể thấy việc đánh thuế của nhà Hồ có sự phân biệt,phân loại rõ ràng hơn so với trước đây.Năm 1401, lập kho thường bình dự trữ thóc để ổn định kinh tế.Năm 1403, ban hành cân, thước, thưng, đấu, định giá tiền giấy, chodân mua bán với nhau.Ngoại giaoQuan hệ của nhà Hồ với nhà Minh ở Trung Quốc và Chiêm Thành lúcbấy giờ khá phức tạp. Nhà Minh sau khi thống nhất Trung Quốc năm1368 bắt đầu có ý định nhòm ngó xuống phương nam. Trên mặt trậnnày, nhà Hồ đ ...