Nhân 4 trường hợp ung thư nang ống mật chủ

Bài viết này trình bày về việc chẩn đoán và xử trí sớm trường hợp ung thư nang ống mật chủ. Nang ống mật chủ (OMC) là một bệnh hiếm gặp, hay gặp hơn ở người châu Âu so với người châu Á. Biến chứng của nang OMC bao gồm: nhiễm trùng đường mật, viêm tụy, xơ gan tăng áp lực tĩnh mạch cửa, chảy máu trong nang và nhất là có thể thoái hóa ác tính.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhân 4 trường hợp ung thư nang ống mật chủTẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2014NHÂN 4 TRƯỜNG HỢP UNG THƯ NANG ỐNG MẬT CHỦĐỗ Mạnh Hùng*; Đỗ Tuấn Anh*; Nguyễn Tiến Quyết*TÓM TẮTNang ống mật chủ (OMC) là một bệnh hiếm gặp, hay gặp hơn ở người châu Âu so với ngườichâu Á. Biến chứng của nang OMC bao gồm: nhiễm trùng đường mật, viêm tụy, xơ gan tăngáp lực tĩnh mạch cửa, chảy máu trong nang và nhất là có thể thoái hóa ác tính. Chính vì vậy,việc chẩn đoán và xử trí sớm đóng vai trò quan trọng trong việc phòng tránh các biến chứng.* Từ khóa: Nang ống mật chủ; Biến chứng.Cholangiocarcinoma: Report of 4 casesSummaryCholedochal cysts is a rare condition in Europe but more frequently seen in Asia. Itscomplications included: biliary tract infection, pancreatitis, liver cirrhosis with portalhypertension, intracystic hemorrhage and especially malignancy. Thus the diagnosis and earlymanagement play a crucial role in prevention of above-mentioned complications.* Key words: Choledochal cysts; Complications.ĐẶT VẤN ĐỀNang ống mật chủ là một bệnh hiếmgặp, tỷ lệ mắc ở người châu Âu cao hơnở châu Á. Đa số tác giả cho rằng cănnguyên của nang đường mật nói chungcũng như của nang OMC nói riêng là bẩmsinh, vì bệnh thường được phát hiện ởtrẻ em, hơn nữa khoảng 5% trường hợpcó kèm theo bất thường về giải phẫu củađường mật tụy [1, 2, 3, 6]. Nang OMCnếu không được phát hiện và xử trí sớmsẽ dẫn đến các biến chứng như: nhiễmtrùng đường mật, viêm tụy, sỏi mật, sốcnhiễm trùng mật, chảy máu trong nang,xơ gan tăng áp lực tĩnh mạch cửa và cóthể thoái hóa ác tính [1, 2, 10]. Nhân 4trường hợp ung thư ở nang OMC đã đượcđiều trị phẫu thuật tại Khoa Phẫu thuậtGan-Mật, Bệnh viện Việt Đức, chúng tôixin trình bày và điểm lại y văn về biếnchứng nặng này của nang OMC.Bệnh án 1:Vũ Xuân K, nam, 51 tuổi, công nhân,địa chỉ: Quỳnh Phụ, Thái Bình.Vào viện: 4 - 3 - 2013, mổ: 6 - 3 - 2013,ra viện: 22 - 3 - 2013.BN có tiền sử đau âm ỉ dưới sườn phảiđã 10 năm, không sốt, không vàng. 2 thángtrước khi vào viện, đau tăng, người gày sút.Khám vào viện: thể trạng gày, khôngsốt, mắt vàng nhẹ.Bụng mềm, sờ thấy, khèi vùng dướisườn phải, ấn đau tức.* Bệnh viện Việt ĐứcNgười phản hồi (Corresponding): Đỗ Mạnh Hùng (hungrober@yahoo.com)Ngày nhận bài: 16/01/2014; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 29/03/2014Ngày bài báo được đăng: 28/04/20141TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2014Xét nghiệm: bilirubin: 19,5 (trực tiếp: 3,0); transaminase: GOT: 331, GPT: 729;CA19-9: 351.Soi dạ dày: không có loét, papille có mật vàng chảy.Chụp cắt lớp vi tính: nang OMC ung thư hóa.Bệnh nhân (BN) được mổ ngày 6 - 3 - 2013: gan phải và trái to, mặt nhẵn, túi mậtkhông to. Nang OMC (4,5 x 6 cm) vùng giữa nang có một khối chắc lồi vào trong nang.Cuống gan có hạch, tiến hành lấy hạch cuống gan thử giải phẫu bệnh (GPB): không cótế bào ác tính. Tiến hành cắt bỏ toàn bộ nang OMC, sinh thiết tức thì đầu trên (ống ganchung sát ngã 3 đường mật và đầu dưới (phần thấp của u nang), không thấy tế bàoung thư, tiến hành nối ống gan chung hỗng tràng.Kết quả GPB (VD13-02631): carcinoma ít biệt hóa.Chụp kiểm tra đường mật sau mổ: tốt, sau mổ BN được điều trị hóa chất.Khám kiểm tra lại vào 6 - 2013: toàn trạng ổn định, siêu âm gan: nhu mô gan đều,không có khối - có hơi trong đường mật, CA 19-9: 132.2TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2014Bệnh án 2:Vũ Đình L, nam, 43 tuổi, làm ruộng,địa chỉ: Chợ Mới, Bắc Kạn.Vào viện: 26 - 5 - 2013; mổ: 27- 5 - 2013;ra viện: 6 - 6 - 2013.Tiền sử: thỉnh thoảng đau âm ỉ vùngdưới sườn phải, không sốt, không vàngda.Trước vào viện 3 tuần, đau tức dướisườn phải, đau âm ỉ liên tục, không sốt,sau đó xuất hiện vàng da tăng dần.Vào viện: thể trạng gày, mắt vàng,bụng mềm, sờ thấy khối dưới sườn phải ấnđau tức.Xét nghiệm: bilirubin: 155 (trực tiếp 84,6);amylase máu: 42; transaminase: GOT: 116;GPT: 151; CA19-9: 119.HCV(+); chụp MRI: hình ảnh nghĩ đếnnang OMC ung thư hóa.một khối chắc, phẫu tích vào nang khókhăn do rất dễ chảy máu và tổ chức mủn,mở vùng rốn gan: có mật vàng chảyxuống, lấy một mảnh thành nang gửiGPB, đặt dẫn lưu Kehr vào nang (khôngthể nối mật-ruột vì tổ chức u ở thànhnang mủn). Mặt trên gan phải và mậtdưới thùy gan trái có rải rác các nhântrắng, lấy một nhân ở mặt dưới thùy gantrái làm GPB, kết quả cho thấy: di căn củacarcinoma đường mật. Kết quả GPB lý(VD13-07165): carcinoma đường mật.BN ra viện ngày thứ 8 sau mổ (mangtheo dẫn lưu Kehr), sau 1 tháng BN đếnkiểm tra lại với thể trạng gày, bụng nhiềudịch, dẫn lưu Kehr vẫn thả liên tục vàhàng ngày ra khoảng 400 ml dịch mậtxanh. BN đau nhiều dưới sườn phải,dùng giảm đau bằng morphin.Bệnh án 3:Trần Thị T, nữ, 48 tuổi, làm ruộng, địachỉ: Lập Thạnh, Vĩnh Phúc.Vào viện: 30 - 7 - 2013, mổ: 31 - 7 - 2013,ra viện: 15 - 7 - 2013.Tiền sử: khỏe mạnh.Trước vào viện 1 tháng, đau âm ỉ vùngdưới sườn phải, không sốt, sau xuất hiệnvàng da tăng dần.Vào viện: thể trạng gày, không sốt, daniêm mạc vàng, bụng mềm, sờ thấy khốiu dưới sườn phải, ấn BN kêu đau tức.Diễn biến mổ: ổ bụng có ít dịch vàngtrong. Gan phải và gan trái to, màu xanhứ mật, túi mật thành dày, cả cuống gan làXét nghiệm: bilirubine: 326 (trực tiếp:169); transaminase: GOT 80; GPT: 46;CA19-9: 35.53; HBsAg: (+).3TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2014Chụp MRI hình ảnh nang OMC ungthư hóa.C19-9 sau mổ 5 ngày: 21. Chụp đườngmật sau mổ: tốt.Bệnh án 4:Cầm Thị T, nữ, 55 tuổi, cán bộ hưu,địa chỉ: Phú Lâm, Hà Đông, Hà Nội.Vào viện: 21 - 8 - 2013; mổ: 25 - 08 2013; ra viện: 4 - 9 - 2013.Tiền sử: điều trị viêm dạ dày cách 2 năm,phát hiện nang OMC năm 2007, 1 thángtrước khi nhập viện đau âm ỉ dưới sườnphải, có lúc sốt nóng, người gày sút (sút5 kg trong 1 tháng).Vào viện: tỉnh táo, sốt 37,80C, thể trạnggày, da xanh, bụng mềm, sờ thấy khốidưới sườn phải, ấn BN đau tức.Xét nghiệm: bilirubin: 14,9; transaminase:GOT: 294, GPT: 212; aminase máu: 167;CA19-9: 177,2.Soi dạ dày: viêm dạ dày ...