Nhận biết dấu hiệu khởi phát đột quỵ não

Thời kỳ khởi phát của tai biến mạch máu não, đau đầu mang tính chất kỳ dị, khác hẳn với những lần đau đầu thường ngày và thường kèm theo những rối loạn tâm thần mà dân gian mê tín cho là "nói gở". Đối với tắc mạch não, định khu đau đầu thường ở chỗ não thường liên quan đến vị trí tắc nghẽn mạch ở khu vực đó. Tiếp theo đau đầu, đột quỵ xuất hiện. Các giai đoạn tiến triển của đột quỵ não Đột quỵ não tiến triển qua ba giai đoạn: giai đoạn bùng lên...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhận biết dấu hiệu khởi phát đột quỵ nãoNhận biết dấu hiệu khởi phát đột quỵ nãoThời kỳ khởi phát của tai biến mạch máu não, đau đầu mang tính chất kỳ dị, kháchẳn với những lần đau đầu thường ngày và thường kèm theo những rối loạn tâmthần mà dân gian mê tín cho là nói gở. Đối với tắc mạch não, định khu đau đầuthường ở chỗ não thường liên quan đến vị trí tắc nghẽn mạch ở khu vực đó. Tiếptheo đau đầu, đột quỵ xuất hiện.Các giai đoạn tiến triển của đột quỵ nãoĐột quỵ não tiến triển qua ba giai đoạn: giai đoạn bùng lên của những yếu tố bệnhlý thuận lợi cho tai biến xuất hiện như tăng huyết áp, bệnh tim, đái tháo đường,tăng lipid máu; Quá trình tiến triển tiếp theo của thiếu máu não tạm thời; Nhồimáu não hoàn toàn do nghẽn tắc hoặc chảy máu não. Đau đầu đều có thể xuất hiệntrong các giai đoạn này.Đau đầu trong nhồi máu nãoCơ chế phát sinh đau đầu là do tắc động mạch lớn. Nói chung, đau đầu có đặcđiểm là dai dẳng hơn trong cơn thiếu máu não tạm thời. Đau đầu do tắc động mạchnão sau khu trú ở vùng quanh một hoặc hai mắt và cũng thường thấy ở vùng chẩm.Đau đầu do huyết khối động mạch thường khu trú ở hai bên vùng chẩm, hiếm thấyở một bên, lan tỏa ra toàn bộ đầu như vòng đai mũ. Đau đầu ở bệnh nhân huyếtkhối động mạch sống, đôi khi dễ nhầm với đau đầu từng chuỗi, đau đầu th ườngtập trung xung quanh mắt và triệu chứng thần kinh khu trú có thể không rõ ràng.Đau đầu như đốt cháy, ép hoặc nhói. Khám có thể phát hiện được thêm đau ở mộtbên vùng chẩm và các dấu hiệu của nhồi máu tủy bên.Phồng động mạch nãoThường biểu hiện ở tuổi 30-65, tỷ lệ mắc bệnh ở nam và nữ gần như nhau. Khôngphải tất cả phồng động mạch đều có biểu hiện lâm sàng mà chỉ có một tỷ lệ rấtnhỏ. Phồng động mạch có đường kính nhỏ hơn 5mm không gây ra triệu chứng,nhưng phồng động mạch có đường kính từ 3cm có thể bắt đầu gây nên triệu chứngvề áp lực sọ não như một khối phát triển, u. Khi phồng động mạch giãn rộng thìnguy cơ vỡ mạch sẽ tăng lên.Bệnh nhân phồng động mạch thường có tiền sử khỏe mạnh và đột nhiên nhức đầughê gớm như đau cháy sau một gắng sức như trong khi giao hợp, rặn đại tiện hoặchoạt động thể lực mạnh mẽ. Đau thường lan ra toàn đầu, nhưng có lúc đau tănghơn ở vùng chẩm, lan nhanh xuống cổ, gáy, cứng cổ, có thể lan tới lưng và chidưới. Tình trạng đau dữ dội kéo dài vài giờ nhưng đau đầu trầm trọng có thể daidẳng tới 3-15 ngày. Bệnh nhân thấy sợ ánh sáng, vận động mắt đau và thường phảicố gắng giữ yên tĩnh, sợ làm bất cứ một vận động nhỏ nào. Các triệu chứng kháckèm theo thường là rối loạn ý thức, kích thích màng não, các rối loạn hệ thần kinhthực vật, các triệu chứng thần kinh khu trú (liệt nửa người...) và rối loạn thị giác.Có khoảng 20% bệnh nhân có đau đầu báo hiệu trước vài ngày hoặc vài tuần trướckhi vỡ mạch. Các triệu chứng phát sinh ra do thấm mạch hoặc giãn nở phồng độngmạch. Giãn phồng động mạch cảnh trong có thể gây sụp mi mắt trên do liệt dâythần kinh III và đôi khi đau ở mắt nên có thể nhầm triệu chứng này với Migrainethể liệt mắt hoặc trường hợp liệt dây III do đái tháo đường. Tuy nhiên có thể phânbiệt: Migraine thể liệt mắt có cơn xảy ra nhiều lần, lại hồi phục sau cơn đau đầu vàchụp động mạch cảnh với kết quả bình thường; phân biệt liệt mắt do đái tháođường bằng dấu hiệu đồng tử còn phản ứng. Trong những trường hợp thấm mạchnhẹ của phồng động mạch thường không gây đau đầu nặng, kéo dài và không cónhững triệu chứng sợ ánh sáng và cứng gáy phối hợp.Dị dạng động mạch nãoLà những khuyết tật bẩm sinh bất thường của các huyết quản nối hệ động mạchvới tĩnh mạch, hay xảy ra ở nam gấp 2 lần nữ. Dị dạng động - tĩnh mạch não haybiểu hiện các triệu chứng ở người trẻ hơn là phồng động mạch não (thường ở giữatuổi 10 - 40 mà cao nhất là ở tuổi 20). Có tới 90% dị dạng động - tĩnh mạch nãogiữa và khoảng 10% ở nhân xám trung ương, thân não hoặc tiểu não.Tắc mạch máu nãoKhoảng 60% trường hợp xuất hiện ban đầu là chảy máu. Ở đây, chảy máu là thứphát sau vỡ một tĩnh mạch nhỏ vào khoang dưới nhện (khoang ở dưới màng não)và trong mọi trường hợp như là một quy luật, thường không liên quan đến gắngsức. Bệnh nhân đau đầu đột ngột, nặng ở một bên, lú lẫn (rối loạn tâm thần) và cótriệu chứng rối loạn thần kinh. Chảy máu tái phát ở 10% bệnh nhân.Có khoảng 10% trường hợp biểu hiện ban đầu của dị dạng động - tĩnh mạch não làđau đầu thường xuyên do chảy máu nhỏ, thường đau đầu khu trú ở vùng có dịdạng. Ở những bệnh nhân có bẩm chất Migraine, đau đầu thường có báo cơn thì cóthể hướng tới Migraine.Những tín hiệu sớm và khởi phát đột quỵ não, nhất là cảm giác đau đầu xuất hiệnở thời điểm trước và ngay lúc vừa xảy ra tai biến là kết quả của nhiều công trìnhnghiên cứu trên thế giới về dự phòng đột quỵ não.Bởi vậy, nhận biết được những tín hiệu khởi phát của từng loại tai biến có thể giúpcác thầy thuốc ở tuyến y tế cơ sở cũng như người bệnh và gia đình họ, ở mức độnào đó có thể định hướng được loại tai biến sắp và đang ập tới để nhanh chón ...