NHẬN DIỆN KHÁNG NGUYÊN (Kỳ 5)

Trong quá trình chín, các tế bào lympho non tăng sinh mạnh mẽ ở một vài giai đoạn của quá trình này. Sự tăng sinh của các tế bào lympho đang trong giai đoạn phát triển nhằm đạt đến số lượng tối đa các tế bào lympho có thể biểu lộ các thụ thể hữu ích dành cho kháng nguyên và để chín thành các tế bào lympho có thẩm quyền thực hiện các chức năng của tế bào lympho. Quá trình tăng sinh của các tế bào tiền thân dòng lympho ở gai đoạn sớm nhất được kích...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NHẬN DIỆN KHÁNG NGUYÊN (Kỳ 5) NHẬN DIỆN KHÁNG NGUYÊN (Kỳ 5) Trong quá trình chín, các tế bào lympho non tăng sinh mạnh mẽ ở một vàigiai đoạn của quá trình này. Sự tăng sinh của các tế bào lympho đang trong giaiđoạn phát triển nhằm đạt đến số lượng tối đa các tế bào lympho có thể biểu lộ cácthụ thể hữu ích dành cho kháng nguyên và để chín thành các tế bào lympho cóthẩm quyền thực hiện các chức năng của tế bào lympho. Quá trình tăng sinh củacác tế bào tiền thân dòng lympho ở gai đoạn sớm nhất được kích thích chủ yếu bởiyếu tố tăng trưởng IL-7. Yếu tố này do các tế bào thân ở trong tuỷ xương và trongtuyến ức tạo ra. IL-7 kích thích các tế bào tiền thân của tế bào B và tế bào tiền thâncủa tế bào T tăng sinh trước khi chúng bộ lộ các thụ thể dành cho kháng nguyên,nhờ đó tạo ra được số lượng lớn hỗn hợp các tế bào và trong đó các thụ thể dànhcho kháng nguyên khác nhau đã có thể được tạo ra. Sau khi các protein là thụ thểdành cho kháng nguyên đã được tạo ra thì các thụ thể này sẽ đảm đương nhiệm vụdẫn truyền tín hiệu biệt hoá để bảo đảm rằng chỉ có các clone tế bào có các thụ thểcó cấu trúc nguyên vẹn mới được nhân lên. Các thụ thể dành cho kháng nguyên được tạo ra từ một số mảnh gene riêngrẽ ở trong các gene dòng gốc và các gene này tái tổ hợp với nhau trong quá trìnhchín của các tế bào lympho. Tính đa dạng được tạo ra trong quá trình tái tổ hợpnày chủ yếu là do thay đổi trình tự các nucleotide tại vị trí tái tổ hợp. Sự biểu lộ đadạng của các thụ thể dành cho kháng nguyên là sự kiện trung tâm của quá trìnhchín của các tế bào lympho sẽ được trình bầy trong phần tiếp theo. Các tế bào lympho đang chín được chọn lọc ở một số giai đoạn trong quátrình chín của chúng để giữ cho các tế bào này có tính đặc hiệu có ích. Việc chọnlọc dựa vào sự biểu lộ của các thành phần của các thụ thể dành cho kháng nguyênhoàn chỉnh và những gì mà những thụ thể này nhận diện. Các tế bào tiền lymphokhông có khả năng bộc lộ các thụ thể dành cho kháng nguyên sẽ chết theo phươngthức chết tế bào theo chương trình (hay apoptosis) (xem hình 9.8). Các tế bào Tchưa chín được chọn lọc để nhận diện các phân tử MHC của cơ thể. Quá trình nàyđược gọi là chọn lọc dương tính (positive selection). Sau khi chúng đã chín, các tếbào T này cần phải nhận diện chính các phân tử MHC để được hoạt hoá. Về cănbản quá trình chọn lọc dương tính là các thụ thể dành cho kháng nguyên trên cáctế bào lympho đang trong giai đoạn phát triển nhận diện các phân tử MHC trongtuyến ức và truyền đạt tín hiệu để cho tế bào tồn tại và tăng sinh. Điều này bảođảm cho chỉ có các tế bào có các thụ thể dành cho kháng nguyên (các phân tửMHC của bản thân) chính xác mới hoàn thành được quá trình chín của chúng. Cáctế bào lympho B và T chưa chín cũng được chọn lọc dựa trên khả năng nhận diệnvới ái lực cao các kháng nguyên của chính cơ thể tương ứng có mặt trong tuỷxương và tuyến ức. Quá trình này được gọi là chọn lọc âm tính (negativeselection). Mục đích của quá trình này là nhằm loại bỏ các tế bào lympho có tiềmnăng gây nguy hiểm cho cơ thể vì các tế bào này có thể phản ứng chống lại chínhcác kháng nguyên của bản thân cơ thể mà các kháng nguyên này thì lại có ở khắpmọi nơi trong cơ thể kể cả trong các cơ quan lympho trung ương. Sẽ dễ hiểu hơn các quá trình chín chọn lọc của các tế bào lympho B và Tnếu chúng ta nghiên cứu riêng rẽ từng loại tế bào. Tuy nhiên trước tiên chúng tahãy xem xét đến sự kiện trung tâm của quá trình và sự kiện này diễn ra giống nhauđối với cả hai dòng tế bào đó là sự tái tổ hợp và biểu hiện của các gene mã hoá cácthụ thể dành cho kháng nguyên. Sự tạo thành tính đa dạng của các thụ thể dành cho kháng nguyên Sự biểu lộ của các thụ thể của các tế bào T và B dành cho kháng nguyênđược bắt đầu bằng việc tái tổ hợp thân của các mảnh gene mã hoá cho các vùngbiến đổi của các thụ thể, và tính đa dạng của các thụ thể được tạo ra ngay chínhtrong quá trình này. Các tế bào gốc tạo máu ở tuỷ xương và các tế bào tiền thândòng lympho ở giai đoạn sớm có chứa các gene mã hoá kháng thể và thụ thể của tếbào T dành cho kháng nguyên ở trong các cấu hình di truyền hay dòng gốc(germline). Trong dạng cấu hình này thì ở mỗi locus trong số các locus mã hoácho các chuỗi nặng và chuỗi nhẹ của kháng thể và các locus mã hoá cho các chuỗia và chuỗi b của thụ thể của tế bào T dành cho kháng nguyên đều có chứa nhiềugene mã hoá cho vùng biến đổi (vùng V) (có thể tới hàng trăn gene) và một hoặcvài gene mã hoá cho vùng hằng định (vùng C) (Hình 9.9). Xen giữa các gene vùngV và gene vùng C là một vài mảnh nhỏ các nucleotide được gọi là các mảnh geneJ (joining) và D (diversity). (Tất cả các locus gene mã hoá thụ thể dành cho khángnguyên đều có chứa các gene V, J và C nhưng chỉ có các locus mã hoá chuỗi nặngcủa kháng thể và chuỗi b của thụ thể của tế bào T dành ch ...