Nhận thức một số nội dung liên quan đến phong trào 'Nước Xu'

Bài viết tập trung làm rõ một số nội dung liên quan đến phong trào “Nước Xu” cần nhận thức thống nhất, như: thủ lĩnh Săm Brăm, đồng xu, nước thánh, thời gian, không gian diễn ra phong trào này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhận thức một số nội dung liên quan đến phong trào “Nước Xu” Tạp chí Khoa học - Trường ĐH Quy Nhơn, ISSN: 1859-0357, Tập 12, SốTập 12, SốTr.6,69-75 6, 2018, 2018 NHẬN THỨC MỘT SỐ NỘI DUNG LIÊN QUAN ĐẾN PHONG TRÀO “NƯỚC XU” TRẦN QUỐC TUẤN1,*, NGUYỄN VĂN HỢP2 1 Khoa Lịch sử, Trường Đại học Quy Nhơn 2 Trường THPT Phan Châu Trinh, Tỉnh Phú Yên TÓM TẮT Nhận thức một số nội dung liên quan đến phong trào “Nước Xu” Phong trào “Nước Xu” là phong trào đấu tranh của đồng bào các dân tộc thiểu số, diễn ra dướihình thức mới lạ, thu hút đông đảo nhiều người tham gia. Từ huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên, phong trào“Nước Xu” lan tỏa rộng khắp địa bàn miền núi các tỉnh Nam Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên. Qua tìmhiểu, chúng tôi nhận thấy một số công trình nghiên cứu về phong trào này đã công bố có những điểm khácnhau. Bài viết tập trung làm rõ một số nội dung liên quan đến phong trào “Nước Xu” cần nhận thức thốngnhất, như: thủ lĩnh Săm Brăm, đồng xu, nước thánh, thời gian, không gian diễn ra phong trào này. Từ khóa: Phong trào “Nước Xu”, thủ lĩnh Săm Brăm, tỉnh Phú Yên, các tỉnh Nam Trung Bộ,Tây Nguyên. ABSTRACT The Cognition of Some Issues Relating to “Nuoc Xu” Movement “Nuoc Xu” movement is the movement of the struggle of ethnic minorities, which took place ina new form and attracted a large number of participants with an exciting response. From a location inSon Hoa district, Phu Yen province, the movement spread all over the mountainous areas of the SouthernCentral provinces and the Central Highlands. However, when researching on this movement, we foundsome published documents relating to this movement controversial. This article focuses on some newinsights related to the “Nuoc Xu” movement such as the leader of the Sam Bram, coins, holy water, timeand space, etc. Keywords: “Nuoc Xu” movement, the leader of the Sam Bram, Phu Yen province, Southern Centralprovinces, the Central Highlands.1. Đặt vấn đề Sau khủng hoảng kinh tế thế giới (1929 - 1933), thực dân Pháp tăng cường khai thác, bóclột nhân dân Việt Nam; đặc biệt là ở những vùng đồng bào các dân tộc thiểu số sinh sống, đẩy họlâm vào cảnh bần cùng, đói khổ. Trong bối cảnh đó, đầu năm 1935, Săm Brăm dùng đồng tiềnĐông Dương loại 1 xu bằng đồng và nước sông Cà Lúi (huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên) làm “nướcthánh” để tập hợp lực lượng, phát động phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp dưới hình thứcmới lạ, được gọi là phong trào “Nước Xu”. Từ điểm bùng nổ đầu tiên tại huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên, phong trào “Nước Xu” đã pháttriển, lan tỏa rộng khắp ở vùng miền núi các tỉnh Nam Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên với sự* Email: tranquoctuan@qnu.edu.vnNgày nhận bài: 24/8/2018; Ngày nhận đăng: 04/11/2018 69Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Văn Hợptham gia ngày càng đông đảo của đồng bào các dân tộc thiểu số. Đây là phong trào đấu tranh diễnra ở một không gian rộng lớn - khu vực các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên trong suốt mộtthời gian dài; tuy nhiên việc nghiên cứu, tìm hiểu về phong trào này còn gặp nhiều khó khăn, kếtquả đạt được còn khiêm tốn. Cho đến nay một số công trình nghiên cứu liên quan đến phong trào “Nước Xu” như:Tây Nguyên sử lược [2], Tìm hiểu các phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân tỉnhQuảng Ngãi (1885 - 1945) [6], Sons of the Mountains [7], Lịch sử tỉnh Phú Yên từ năm 1900 đếnnăm 1930 [8],… còn có những điểm được các tác giả trình bày khác nhau, thậm chí mâu thuẫnnhau. Bài viết trình bày những điểm khác nhau, chưa thống nhất về một số nội dung liên quan đếnphong trào “Nước Xu” trong các công trình đã nêu, từ đó đưa ra nhận xét đánh giá, góp phần nhậnthức rõ hơn, chính xác hơn về sự kiện lịch sử này.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Nhân vật Săm Brăm và nơi giam giữ Săm Brăm2.1.1. Về nhân vật Săm Brăm Săm Brăm - người khởi xướng và là thủ lĩnh tối cao của phong trào “Nước Xu”. Mặc dù,ông bị thực dân Pháp bắt giam sớm nhưng tầm ảnh hưởng của nhân vật này đối với sự phát triểncủa phong trào “Nước Xu” là rất lớn. Vì vậy, việc tìm hiểu thân thế và sự nghiệp của Săm Brămcó ý nghĩa hết sức quan trọng trong nghiên cứu phong trào “Nước Xu”. Tuy nhiên, do nguồntài liệu liên quan đến nhân vật này cho đến nay rất ít, chủ yếu là tài liệu dân gian nên có nhiều“dị bản” khác nhau và một số công trình đề cập chưa thật rõ ràng. Theo sách Tây Nguyên sử lược, tác giả Phan Văn Bé viết: “Săm Brăm còn gọi là Mang Lơhay Mang Chăm, người dân tộc Chăm, sinh vào khoảng những năm 70 của thế kỉ XIX, tại bu ...