Nhân vật trí thức và nhân vật ngông của giai thoại dân gian

Vấn đề nghiên cứu thể loại giai thoại ở nước ta đã được đặt ra trong những năm gần đây. Tuy nhiên, trên đại thể, còn tồn tại nhiều vấn đề cần được đào sâu thêm về mặt thi pháp thể loại. Một trong những khía cạnh đáng chú ý về thi pháp thể loại của giai thoại là hệ thống nhân vật của nó. Bài viết này sẽ đi vào tìm hiểu hai kiểu nhân vật tiêu biểu của giai thoại là nhân vật trí thức và nhân vật ngông.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhân vật trí thức và nhân vật ngông của giai thoại dân gianTAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 59 - Thaùng 7/2018Nhân vật trí thức và nhân vật ngông của giai thoại dân gian The Characters of Intellectual and Crotcheteer in Anecdotes ThS.NCS. Nguyễn Văn Thương, Trường Đại học Sư phạm TP.HCM Nguyen Van Thuong, M.A., Ph.D. Student, Ho Chi Minh City University of PedagogyTóm tắtVấn đề nghiên cứu thể loại giai thoại ở nước ta đã được đặt ra trong những năm gần đây. Tuy nhiên,trên đại thể, còn tồn tại nhiều vấn đề cần được đào sâu thêm về mặt thi pháp thể loại. Một trong nhữngkhía cạnh đáng chú ý về thi pháp thể loại của giai thoại là hệ thống nhân vật của nó. Bài viết này sẽ đivào tìm hiểu hai kiểu nhân vật tiêu biểu của giai thoại là nhân vật trí thức và nhân vật ngông.Từ khóa: giai thoại, nhân vật trí thức, nhân vật ngông.AbstractThe study of anecdotes in Vietnam has been conducted in recent years. However, generally, there arestill many issues that need to be further explored in poetic genre. One of the considerable aspects ofpoetic genre in anecdotes is its character system. This article will explore two representative charactertypes of anecdotes: intellectual and crotcheteer characters.Keywords: anecdotes, intellectual character, crotcheteer character. 1. Đặt vấn đề bốn kiểu nhân vật của giai thoại: nhân vật Mỗi thể loại tự sự dân gian đều có trí thức, trí xảo; nhân vật đạo đức; nhân vậtnhững kiểu nhân vật đặc trưng của nó. ngông; nhân vật dị nhân [13, tr. 59-60]. ĐóThần và bán thần là hai dạng thức nhân là gợi mở đáng chú ý để chúng tôi có thểvật phổ quát của thần thoại. Đối với tiếp thu, kế thừa trong quá trình bóc táchtruyền thuyết, những kiểu anh hùng chiến các kiểu nhân vật của giai thoại. Tuy nhiên,trận, anh hùng văn hóa với các chức năng trong giới hạn của bài viết này, chúng tôihộ quốc và an dân là trung tâm của phản chỉ đi vào hai kiểu nhân vật tiêu biểuánh nghệ thuật. Trong cổ tích, những kiểu của giai thoại là nhân vật trí thức và nhânnhân vật bất hạnh, nhân vật dũng sĩ, nhân vật ngông.vật cơ trí.., trở thành những kiểu nhân vật 2. Nhân vật trí thức và nhân vậtđặc trưng của thể loại này. Với tính cách ngông – đặc trưng của nhân vật giainhư một thể loại, tự sự dân gian mới được thoại dân gianthừa nhận trong nghiên cứu folklore ở 2.1. Kiểu nhân vật trí thứcnước ta những năm gần đây và giai thoại Nhân vật trí thức được chúng tôi hiểucũng có những kiểu nhân vật đặc trưng như là những người có tài năng văncủa nó. chương trác việt, thông kim bác cổ, có trí Trong phần tiểu luận Giai thoại nhớ siêu phàm, có khả năng ứng xử tìnhfolklore Việt Nam, Vũ Ngọc Khánh đưa ra huống bất ngờ một cách khéo léo, nhạy bén 128 NGUYỄN VĂN THƯƠNGbằng thơ văn… Với tính cách như vậy, Kiều Thu Hoạch [6], công trình Giai thoạikiểu nhân vật này xuất hiện có tần số cao văn học Việt Nam [8] (Tập 11, Tổng tậptrong tiểu loại giai thoại văn học. Văn học dân gian người Việt) của Kiều Trong giai thoại văn học, hầu hết nhân Thu Hoạch, Giai thoại lịch sử Việt Namvật trí thức là những nhà khoa bảng, nhà [14] chúng tôi nhận thấy tình tiết nhân vậtvăn, nhà thơ lớn, có cá tính. Dù trong hoàn có trí nhớ siêu phàm chỉ xuất hiện trong 7cảnh nào, các nhân vật cũng thể hiện được giai thoại: Trả sách không mua, Chép văntài năng văn chương bác học của mình qua tự cháy, Trạng nguyên về học lễ (Giaithơ văn, câu đối. Các nhân vật trí thức thoại văn học Việt Nam – Kiều Thuthường là các ông Thám, ông Trạng, ông Hoạch), Được vợ nhờ trí nhớ siêu quầnCống… Nếu không là Trạng chính thống, (415, Kiều Văn), Đinh Nhật Thận, Vũ Duythì cũng phải là Trạng dân phong. Chung Thanh, Lê Viết Vị (Giai thoại làng Nho).quy lại, họ là những đại diện ưu tú của hệ Trạng nguyên Nguyễn Hiền nổi tiếngtư tưởng Nho giáo, của nền Hán học. là thần đồng ngay từ lúc nhỏ. Ông được Về mặt phương thức, để xây dựng biết đến như người có trí nhớ siêu phàm.thành công kiểu nhân vật này, các tác giả Giai thoại Trạng nguyên về học lễ viết nhưdân gian thường vận dụn ...