Nhận xét mối liên quan các chất đánh dấu khối u CEA, CA 15-3, CA 125 với một số đặc điểm lâm sàng và mô bệnh ung thư vú

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm nhận xét mối liên quan của các chất đánh dấu khối u CEA, CA 15-3 và CA 125 với một số đặc điểm lâm sàng và mô bệnh ung thư vú (UTV). Bài viết nghiên cứu mô tả có phân tích, tiến cứu trên 50 bệnh nhân (BN) UTV được chẩn đoán xác định bằng mô bệnh học. BN được định lượng nồng độ CEA, CA 15-3, CA 125 trước mổ và tìm mối liên quan với một số đặc điểm lâm sàng và mô bệnh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhận xét mối liên quan các chất đánh dấu khối u CEA, CA 15-3, CA 125 với một số đặc điểm lâm sàng và mô bệnh ung thư vúT¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 4-2017NHẬN XÉT MỐI LIÊN QUANCÁC CHẤT ĐÁNH DẤU KHỐI U CEA, CA 15-3, CA 125VỚI MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ MÔ BỆNH UNG THƯ VÚNguyễn Ngọc Trung*; Nguyễn Văn Nam*; Nguyễn Trường Giang**TÓM TẮTMục tiêu: nhận xét mối liên quan của các chất đánh dấu khối u CEA, CA 15-3 và CA 125 vớimột số đặc điểm lâm sàng và mô bệnh ung thư vú (UTV). Đối tượng và phương pháp: nghiêncứu mô tả có phân tích, tiến cứu trên 50 bệnh nhân (BN) UTV được chẩn đoán xác định bằngmô bệnh học. BN được định lượng nồng độ CEA, CA 15-3, CA 125 trước mổ và tìm mối liênquan với một số đặc điểm lâm sàng và mô bệnh. Kết quả: nồng độ CEA, CA 15-3 và CA 125trong huyết thanh tăng lần lượt là: 12/50 BN (24%), 15/50 BN (30%) và 5/50 BN (10%). Có mốiliên quan giữa tăng nồng độ CEA và CA 15-3 trước mổ với tình trạng di căn hạch nách, có mốiliên quan giữa tăng nồng độ CA 15-3 với kích thước khối u > 3 cm. Không có mối liên quangiữa nồng độ các chất đánh dấu khối u với týp mô bệnh. Kết luận: nồng độ các chất CEA, CA15-3 có liên quan đến tình trạng di căn hạch nách. Nồng độ CA 15-3 tăng rõ ở BN có kíchthước khối u > 3 cm. Không có sự liên quan nồng độ các chất đánh dấu khối u với týp mô bệnh.* Từ khóa: Ung thư vú; Chất đánh dấu khối u; CEA; CA 15-3; CA 125; Mô bệnh học.Review the Relationship between Tumor Markers CEA, CA 15-3and CA 125 with some Clinical Characteristics and Histopathologyin Breast Cancer PatientsSummaryObjectives: To investigate the relationship between preoperative serum CEA, CA15-3 andCA 125 levels with some clinical characteristics and histopathology in breast cancer patients.Subjects and methods: Serum preoperative CEA, CA 15-3 and CA 125 concentration levelswere measured in a total of 50 breast cancer patients. The association between tumor markerslevels and clinicopathological parameters were analyzed. Results: Elevated serum levels ofCEA, CA15-3 and CA 125 were identified in 12 patients (24%), 15 patients (30%) and 5 patients(10%), respectively. Larger tumor size, advanced axillary lymph nodal exhibited higherproportion of elevated CEA and CA15-3 levels. The serum levels of tumor markers had norelevance to histopathological type of breast cancer. Conclusions: Preoperative serum levels ofCEA and CA15-3 are correlative to axillary lymph node metastasis, especially elevated serumlevel of CA 15-3 is concerned with larger tumor side. The relationship between serum levels oftumor markers and histopathological type was not found.* Key words: Breast cancer; Marker tumors; Serum levels of CEA, CA 15-3, CA 125; Histopathology.* Bệnh viện Quân y 103** Học viện Quân yNgười phản hồi (Corresponding): Nguyễn Ngọc Trung (ngoctrungbv103@yahoo.com)Ngày nhận bài: 08/02/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 06/03/2017Ngày bài báo được đăng: 23/03/2017147T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 4-2017ĐẶT VẤN ĐỀUng thư vú là loại ung thư thường gặpvà là một trong những nguyên nhângây tử vong cao ở phụ nữ. Theo Cơ quanNghiên cứu Ung thư Thế giới (IARC)năm 1998, UTV đứng đầu, chiếm 21%trong tổng số các loại ung thư ở phụ nữtrên toàn thế giới. Có nhiều phương phápđể chẩn đoán UTV như: sinh thiết tế bàobằng kim nhỏ, chụp X quang tuyến vú tiamềm, siêu âm tuyến vú, chụp cộnghưởng từ tuyến vú, chụp cắt lớp tuyến vú,chụp nhiệt tuyến vú…Tuy nhiên, việc chẩn đoán sớm UTVvẫn còn là vấn đề đáng được quan tâm.Với sự phát triển của công nghệ sinh họcphân tử, công nghệ gen…, gần đây cácchất đánh dấu khối u (còn được gọi làdấu ấn sinh học) được sử dụng nhiềutrong chẩn đoán, sàng lọc sớm các khốiu, giúp chẩn đoán, đánh giá khả năngđáp ứng điều trị và theo dõi tái phát ungthư [1, 2, 10].Để chẩn đoán sàng lọc sớm đối vớicác khối u ở vú, ngoài xét nghiệm chẩnđoán khác, trên lâm sàng hiện nay đã ápdụng xét nghiệm các chất đánh dấu khốiu như CA 125, CA 15-3, CEA.Để đánh giá vai trò và giá trị của các chấtđánh dấu khối u trong chẩn đoán và điềutrị UTV, chúng tôi thực hiện đề tài nhằm:Nhận xét mối liên quan của các chất đánhdấu khối u CEA, CA 15-3, CA 125 với mộtsố đặc điểm lâm sàng và mô bệnh UTV.ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu.50 BN được phẫu thuật điều trịUTV tại Khoa Phẫu thuật Lồng ngực,148Bệnh viện quân y 103 từ 1 - 2015 đến3 - 2016.* Tiêu chuẩn lựa chọn BN:- BN được chẩn đoán xác định là UTV,làm xét nghiệm sinh hóa miễn dịch: CEA,CA 125, CA 15-3.- BN UTV được chẩn đoán týp môbệnh học theo tiêu chuẩn của Tổ chức Ytế Thế giới (2003).2. Phương pháp nghiên cứu.* Thiết kế nghiên cứu:Nghiên cứu mô tả có phân tích, tiếncứu.Tất cả BN nghiên cứu đều được đăngký các chỉ tiêu thống nhất vào phiếu mẫuthiết kế chi tiết theo yêu cầu nghiên cứutrước mổ, trong mổ và sau mổ.* Các chỉ tiêu nghiên cứu:- Khối u: kích thước khối u xác địnhtrên lâm sàng và siêu âm.- Hạch nách: vị trí hạch, số lượnghạch, kích thước hạch, xác định trênkhám lâm sàng và siêu âm.- Sinh hóa miễn dịch máu: sử dụngmẫu máu chống đông heparin (2 ml). Xácđịnh các thông số hóa sinh: CEA, CA 125,CA 15-3. Xét nghiệm thực hiện theophương pháp miễn dịch huỳnh quang vihạt. Phương pháp này thực hiện tại Bệnhviện Quân y 103 bằng máy Architectci16200 (Hãng Abbott, Hoa Kỳ).- Xét nghiệm mô bệnh học sau mổ tạiKhoa Giải phẫu bệnh, Bệnh viện Quân y103.* Xử lý số liệu: số liệu được lưu trữ vàxử lý bằng phần mềm thống kê y họcEpi.info 7.T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 4-2017KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬNBảng 1: Số BN có nồng độ CEA, CA 125, CA 15-3 cao hơn giá trị bình thường.Chất đánh dấukhối uTrung bình ± lệchchuẩnGiá trị bình thườngSố BN cao hơn bìnhthường8,45 ± 5,340 - 1012/50 (24%)CA 125 (U/ml)25,73 ± 10,790 - 355/50 (10%)CA 15-3 (U/ml)23,15 ± 22,510 - 3215/50 (30%)CEA (ng/ml)- CEA: nồng độ trung bình 7,40 ± 5,34ng/ml (1,13 - 26,93 ng/ml), ...