Nhập môn công nghệ sinh học - Chương 6

Chương 6: Sinh học của các vi sinh vật công nghiệp - Vi sinh vật chỉ các sinh vật nhỏ bé chỉ phát hiện được nhờ kính hiển vi. Các vi sinh vật gồm các động vật nguyên sinh (Prorozoa) đơn bào, vi tảo, vi nấm, virus là các vi sinh vật Prokaryotae.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhập môn công nghệ sinh học - Chương 6CHÖÔNG 6SINH HOÏC CUÛA CAÙC VI SINHVAÄT COÂNG NGHIEÄP• I. HAI SIEÂU GIÔÙI VI KHUAÅN THÖÏC VAØ COÅ VI KHUAÅN II. ÑAËC ÑIEÅM CHUNG CUÛA VI SINH VAÄT• III. KÓ THUAÄT VOÂ TRUØNG• IV. GIÖÕ GIOÁNG VAØ CHOÏN GIOÁNG• V. CAÙC NHOÙM VI SINH COÂNG NGHIEÄP• CHUÛ YEÁU CAÙC VI SINH VAÄT• Vi sinh vaät chæ caùc sinh vaät nhoû beù chæ phaùt hieän ñöôïc nhôø kính hieån vi.• Caùc vi sinh vaät goàm caùc ñoäng vaät nguyeân sinh (Protozoa) ñôn baøo, vi taûo, vi naám laø caùc vi sinh vaät Eukaryotae; coøn vi khuaån, virus laø caùc vi sinh vaät Prokaryotae.I .HAI “SIEÂU GIÔÙI”VI KHUAÅN THÖÏC VAØCOÅ VI KHUAÅN.• . Heä thoáng phaân loaïi döïa treân rRNA ñaõ taïo neân cuoäc caùch maïng: sinh giôùi khoâng chia thaønh 2 nhoùm lôùn Prokaryotae vaø Eukaryotae, maø thaønh• 3 “sieâu giôùi” laø Eubacteria, Archaebacteria vaø Eukarya. Thöïc vaät, ñoäng vaät vaø naám ñöôïc xeáp chung vaøo moät “sieâu giôùi” (superkingdom) Eukarya. Coù khoaûng 200 loaøi vi khuaån gaây beänh, nhöng coù nhieàu loaøi coù ích.Hình thaùi khuaån laïc (nhìn töø treân, maët caét ngang hoaëc rìa)Ñaëc ñieåmmoïc treân beàmaët hoaëcchieàu saâuoáng thaïchnghieâng Ñaëc ñieåm hình thaùicuoáng baøo töû vi naámÑaëc ñieåm hình thaùi tô naám 1. Caùc vi khuaån thöïcGiôùi Moneran goàm taát caû caùcProcaryotae, teá baøo khoâng coùmaøng nhaân, kích thöôùc nhoû, ñaphaàn ñôn baøo, phaàn lôùn laø vikhuaån. a. Moät soá ñaëc tính chung cuûa vi khuaån. Teá baøo hình caàu, que, phaåy, xoaén vaø rieâng, töøng ñoâi, chuoãi hay töøng chuøm.• Trao ñoåi chaát : haùo khí, yeám khí, moät soá coù khaû naêng coá ñònh ñaïm khoâng khí.• Di ñoäng vaø khoâng di ñoäng.• Moät soá taïo baøo töû chòu ñieàu kieän baát lôïi.• Giôùi vi khuaån goàm: vi khuaån Gram döông, Gram aâm vaø Mycoplasmas.b. Vi khuaån Gram döông.• ÔÛ vi khuaån Gram döông, vaùch teá baøo daøy chöùa peptidoglycan (mucopeptid hay murein töø 80% - 90%. teichoic acid.• Vi khuaån Gram döông maøu tím khi ñöôïc nhuoäm keùp vôùi fuschin vaø tím tinh theå.• Caùc nhoùm : Actinomycetes (xaï khuaån), Lactobacillus, Bacillaceae, Micrococcaceae. c. Vi khuaån Gram aâm.• ÔÛ nhöõng vi khuaån Gram aâm, töùc khoâng nhuoäm maøu Gram, vaùch teá baøo moûng lôùp peptidoglycan chæ khoaûng 10%. Maët ngoaøi lôùp peptidoglycan laø moät lôùp daøy chieám tæ leä 80% coù chöùa protein, lipid, lipo- polysacchrid. Caùc nhoùm ñieån hình: Cyanobacteria (vi khuaån lam), Spirochaeta (khuaån xoaén), Vi khuaån löu huyønh luïc, Pseudomonadaceae, Enterobacteriaceae.• d. Mycoplasma.Mycoplasma laø nhoùm vi khuaån coù kích thöôùc nhoû nhaát, ñaëc bieät laø khoâng coù vaùch teá baøo. Chuùng soáng kyù sinh ôû ñoäng thöïc vaät vaø coân truøng.2. Caùc coå vi khuaån(Archaebacteria).• Caùc coå vi khuaån laø nhoùm sinh vaät coå nhaát vaø khaùc vôùi VK ôû nhieàu ñaëc tính sinh hoùa. Vaùch teá baøo khoâng coù peptidoglucan nhö ôû Eubacteria. Maøng teá baøo coù lipid khaùc thöôøng.• ARN-polymerase cuûa coå vi khuaån gioáng vôùi cuûa Eukaryotae nhieàu hôn. Caùc Archaebacteria ñaït ñeán taát caû caùc kyû luïc veà khaû naêng soáng ôû caùc ñieàu kieän ranh giôùi cöïc ñoan cuûa söï soáng.• a. Caùc vi khuaån methane (Methanogene Archaebacteria)• b. Caùc vi khuaån chòu nhieät-acid (Thermoacidophile).• c. Caùc vi khuaån cöïc ñoan khaùc :• Öa laïnh Archaebacteria psychrophile soáng ôû 0 – 20OC.• Chòu kieàm Archaebacteria alcalophile coù theå soáng ôû pH > 9.• Nhoùm chòu maën Archaebacteria halophile soáng ôû ñoä muoái 5 - 30%.• Chòu aùp suaát cao Archaebacteria barophile.II. ÑAËC ÑIEÅM CHUNG CUÛA VSV 1. Kích thöôùc nhoû beù• 2. Dinh döôõng:• - Haáp thu dinh döôõng tröïc tieáp qua beà maët teá baøo• - Kieåu dinh döôõng ña daïng• 3. Söï phaân boá: nhöng hieän dieän khaép nôi• 4. Vai troø trong sinh quyeån• 4. Cöôøng ñoä trao ñoåi chaát maïnh vaø sinh saûn nhanh••III. KÓ THUAÄT VOÂ TRUØNG Kieåm soaùt söï taêng truôûng cuaû VSV (Control of• Microbial Grow) bao goàm nhieàu bieän phaùp nhö khöû truøng (sterilisation), taåy truøng (disinfection) vaø saùt truøng (antiseptsis). Muïc ñích cuoái cuøng cuûa kó thuaät voâ truøng laø dieät saïch caùc teá baøo vaø baøo töû cuûa VSV trong moâi tröôøng ban ñaàu. Söï nhieãm truøng laø moái ñe doïa voâ hình ôû baát• cöù coâng ñoaïn hay quy trình CNSH naøo, töø nghieân cöùu ñeán saûn xuaát treân caùc ñoái töôïng VSV, thöïc vaät hay ñoäng vaät.Söï nhieãm VSV seõ gaây nhieàu haäu quaû :– Chuûng VSV saûn xuaát seõ khoâng thuaàn.– Caïnh tranh dinh döôõng vaø laøm bieán ñoåi moâi tröôøng nuoâi caáy, gaây baát lôïi cho söï phaùt trieån cuûa chuûng VSV saûn xuaát, cuûa teá baøo thöïc vaät vaø ñoäng vaät trong nuoâi caáy moâ.– Coù theå taïo ñoäc toá. ...