Nhịp điệu sinh học trong giấc ngủ trẻ thơ

Nhiều người có con nhỏ rất băn khoăn không biết làm thế nào để con mình ngủ ngon, đủ giấc vì bé cứ hay trăn trở, quấy khóc khi ngủ... Thực ra, đây không còn là vấn đề nan giải nếu họ nắm đượcnhịp sinh học trong giấc ngủ của bé.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhịp điệu sinh học trong giấc ngủ trẻ thơ Nhịp điệu sinh học trong giấc ngủtrẻ thơ Nhiều người có con nhỏ rất băn khoăn không biết làm thế nào để con mình ngủngon, đủ giấc vì bé cứ hay trăn trở, quấy khóc khi ngủ...Thực ra, đây không còn là vấn đề nan giải nếu họ nắm đượcnhịp sinh học trong giấc ngủ của bé.Mọi hoạt động sống của sinh vật là một chuỗi những thay đổi địnhkỳ. Tất cả những biểu hiện đó được gọi là nhịp điệu sinh học.Điều thú vị là có rất nhiều nhịp điệu sống của sinh vật tương ứngvới nhịp điệu vận động của thiên nhiên mà chúng ta có thể dễdàng nhận thấy. Chẳng hạn như nhịp thức - ngủ của con người,nhịp hoạt động ngày - đêm của các loài động vật và thời kỳ đâmhoa kết quả vào mỗi mùa xuân của cây cỏ...Nhịp thức - ngủ của con người đã được hình thành từ rất lâu đờido sự tác động qua lại của cơ thể và môi trường. Vì vậy, nhịpđiệu sinh học vừa mang tính nội tại (như khi các phi hành giakhông gian bay vào vũ trụ hoặc khi ta đưa các sinh vật vào hangtối, chúng vẫn giữ được nhịp thức - ngủ như cũ), vừa mang tínhngoại cảnh (ví dụ công nhân làm ca đêm sẽ thích nghi bằng cáchngủ bù vào ban ngày, hoặc khi con người đi từ vĩ tuyến này sangvĩ tuyến khác, vẫn thích nghi được với mọi sinh hoạt ở hoàn cảnhmới).Nhiệm vụ của chúng ta là điều chỉnh sao cho nhịp điệu nội tại cơthể và nhịp điệu của ngoại cảnh luôn hài hòa và hợp nhất, tránhnhững rối loạn gây bất lợi cho cơ thể. Đối với con người - đặcbiệt là trẻ em, trong quá trình sống và phát triển, hoạt động luânphiên thức ngủ là một nhu cầu sinh lý tự nhiên không thể thiếu.Nhịp thức ngủ là “nhịp điệu chìa khóa”, tác động và chi phối mọinhịp sống khác của cơ thể.Thời gian ngủ có liên hệ với độ tuổi không?Thời gian ngủ tùy thuộc vào tuổi tác và yêu cầu của từng cơ thể.Ở người lớn, cứ 1 giờ hoạt động phải được bù bằng nửa giờ ngủ.Ở trẻ em, nhu cầu ngủ rất cao, cứ 1 giờ hoạt động phải bù lạibằng 2 giờ ngủ, tức là gấp 4 lần người lớn. Tuổi càng nhỏ, nhucầu ngủ càng cao (trẻ sơ sinh ngủ 20-22 tiếng mỗi ngày). Khi lớnlên, nhu cầu ngủ sẽ giảm dần, đến 1 tuổi chỉ còn 16 tiếng, 2 tuổicòn 14 tiếng, 3 tuổi còn 13 tiếng. Khi 16 tuổi, trẻ chỉ còn ngủ 8tiếng giống như người lớn.Thời gian ngủ chủ yếu vào ban đêm; riêng với trẻ em thời gianngủ ban ngày cũng rất quan trọng. Mỗi cá thể đều có nhu cầu ngủkhác nhau. Chúng ta cần đảm bảo và duy trì đúng nhịp điệu tựnhiên của nó. Phân bố chế độ sinh hoạt và giờ giấc hợp lý theotừng giai đoạn tuổi và từng cơ thể riêng biệt là yếu tố quyết định.Thế nào là giấc ngủ nhanh và giấc ngủ chậm?Giấc ngủ được cấu tạo bằng nhiều chu kỳ với hai trạng thái khácnhau, mỗi chu kỳ chia làm 5 giai đoạn. Giấc ngủ chậm chiếmkhoảng 80% thời gian ngủ ở trẻ em, biểu hiện bằng các sóngchậm trên điện não gồm 4 giai đoạn với độ sâu tăng dần. Ở cácgiai đoạn này, hoạt động sống của cơ thể như nhịp tim, nhịp thở,chuyển hóa cơ bản giảm dần đến mức thấp nhất. Giấc ngủ nhanh(hay giai đoạn 5 của chu kỳ) tiếp nối với giấc ngủ chậm, chiếmkhoảng 20% thời gian còn lại. Giai đoạn này hoạt động điện nãođược biểu hiện bằng các sóng nhanh gần giống như lúc thức. Hailoại giấc ngủ này nối tiếp nhau trong đêm tạo thành nhiều chu kỳliên tiếp, mỗi chu kỳ của trẻ em chiếm khoảng 90 phút, riêng trẻsơ sinh là 50-60 phút, người lớn là 120 phút.Người ta nhận thấy trong giấc ngủ chậm, tuyến tiền yên ở não sẽtiết ra kích thích tố tăng trưởng (growth hormone, GH). Kích thíchtố này đóng vai trò rất quan trọng trong việc hồi phục sức khỏe vàthúc đẩy quá trình tăng trưởng của cơ thể trẻ. Khi trẻ hoạt độngthể lực nhiều như chơi đùa, tập thể dục, thể thao, giấc ngủ chậmsẽ gia tăng làm trẻ dễ ngủ và ngủ sâu hơn.Khác với giấc ngủ chậm, giấc ngủ nhanh sẽ giúp trẻ hồi phụcnhanh hơn sự mệt mỏi về tâm thần (như làm việc, học tập, cácchấn thương tâm lý) và tác động lên sự trưởng thành của hệ thầnkinh. Nó có tác dụng củng cố trí nhớ, giúp trẻ nhớ lâu và nhớvững chắc hơn những thông tin ghi nhận được. Giấc ngủ nhanhsẽ gia tăng khi trẻ được luyện tập một môn nào đó như múa, hát.Nếu ngăn cản hay đánh thức giai đoạn này, trẻ sẽ dễ quên, tinhthần căng thẳng, hay cáu gắt, khó chịu, quấy khóc, đầu óc khôngminh mẫn khi học tập.Làm thế nào để giúp trẻ có giấc ngủ tốt?Nên tập cho trẻ có thói quen ngủ sớm và đúng vào một giờ đãđịnh, nhằm tạo cho trẻ có một phản xạ nghỉ ngơi, giúp trẻ ngủ dễdàng trong bất kỳ điều kiện nào.Giảm tối thiểu các kích thích của ngoại cảnh cũng như nội tại lênhệ thần kinh trẻ trong lúc ngủ. Điều quan trọng nhất là phải tránhtiếng ồn và ánh sáng vì chúng làm giấc ngủ trẻ không sâu và dễthức giấc. Ngoài ra, các yếu tố khác như để trẻ đói hoặc ăn quáno, không vệ sinh thân thể, quần áo quá chật, nằm sai tư thế, nơingủ bẩn chật và không thông thoáng đều gây tác hại xấu đến giấc ...