Những Biến chứng đục thủy tinh thể do các thuốc an thần

Đục thuỷ tinh thể là tình trạng xuất hiện các đám vẩn đục như mây ở trong thuỷ tinh thể, gây giảm khả năng đâm xuyên của ánh sáng và dẫn đến nhìn mờ, đây là một trong những nguyên nhân gây mù thường gặp nhất.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những Biến chứng đục thủy tinh thể do các thuốc an thần Biến chứng đục thủy tinh thể docác thuốc an thầnĐục thuỷ tinh thể là tình trạng xuất hiện các đám vẩn đụcnhư mây ở trong thuỷ tinh thể, gây giảm khả năng đâmxuyên của ánh sáng và dẫn đến nhìn mờ, đây là một trongnhững nguyên nhân gây mù thường gặp nhất. Đục thuỷ tinhthể có thể là bẩm sinh hoặc mắc phải, những trường hợpmắc phải có thể là do hậu quả của tuổi già hoặc do nhiều loạibệnh lí và thuốc hoặc các phương pháp điều trị khác nhaugây nên. Corticosteroid, một số thuốc an thần, hoá chấtchống ung thư và amiodarone là những nguyên nhânthường gặp nhất gây ra đục thuỷ tinh thể do thuốc. Đục thủy tinh thể là nguyên nhân gây mù lòa thường gặp nhất.Vào khoảng giữa những năm 1960, một thập kỷ sau khi các thuốcan thần nhóm phenothiazine được đưa ra thị trường, các biếnchứng ở mắt đã bắt đầu được ghi nhận ở những bệnh nhân phảidùng liều cao các thuốc này trong nhiều năm, trong đó, tác nhângặp nhiều nhất là chlorpromazine. Các nghiên cứu cũng tìm thấymối liên quan giữa việc dùng các dẫn xuất khác của nhómphenothiazine như thioridazine, thiothixene, trifluoperazine,levomepromazine và perphenazine với biến chứng đục thuỷ tinhthể. Các nghiên cứu dịch tễ học trên quy mô lớn cũng nhận thấycó mối liên quan giữa sự xuất hiện của đục thuỷ tinh thể với việcsử dụng các nhóm thuốc hướng thần khác như nhómbenzodiazepine, các thuốc chống trầm cảm 3 vòng và nhóm ứcchế men monoamine oxidase.Đục thuỷ tinh thể do các thuốc an thần gây ra do sự tích luỹ cácchất sắc tố ở trong lớp dưới bao phía trước của thuỷ tinh thể.Các thuốc an thần có tác dụng gây nhạy cảm ánh sáng nhưchlorpromazine và các chất chuyển hoá của nó có thể làm biếnchất các phân tử protein mà chúng gắn vào, khiến các chất nàytrở nên mờ đục khi tiếp xúc với ánh sáng và bị lắng đọng ở thấukính, giác mạc và ngoài da. Các gốc tự do được tạo ra bởichlorpromazine cũng có ái lực mạnh với các phân tử sắc tốmelanin, khi gắn vào các phân tử sắc tố này nó sẽ gây biến đổimàu của thuỷ tinh thể. Ngoài ra, khi chlorpromazine tương tác vớitia cực tím trong môi trường còn có thể tạo ra các gốc tự do màutím và xanh, phản ứng này cũng gây biến đổi màu sắc và đụcthuỷ tinh thể. Nguy cơ đục thủy tinh thể do thuốc an thần nhómphenothiazine có mối liên quan rõ rệt với mức độ tiếp xúc ánhsáng mặt trời. Những trường hợp tiếp xúc ánh sáng với cường độmạnh và trong thời gian kéo dài sẽ có nguy cơ bị đục thủy tinhthể cao hơn. Một số yếu tố khác như tuổi già, tiểu đường, nghiệnthuốc lào thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ đục thuỷ tinh thể ởnhững người sử dụng thuốc an thần. Khả năng hồi phục của cáctổn thương này vẫn là vấn đề còn tranh cãi. Khi bệnh nhân khôngtiếp xúc với ánh sáng, các rối loạn sắc tố có thể dần biến mấtnhưng các bất thường về mô bệnh học ở mắt có thể không hồiphục, ngay cả khi bệnh nhân đã ngưng dùng thuốc hoặc chuyểnsang dùng các nhóm thuốc an thần khác.Đặc điểm của đục thủy tinh thể do một số thuốc an thần: với cácthuốc an thần cổ điển, chlorpromazine là tác nhân điển hình gâyra các tổn thương ở mắt, bao gồm các thay đổi ở cả thủy tinh thểvà võng mạc, đặc biệt ở những người sử dụng thuốc với liều caovà kéo dài. Một số nghiên cứu cho thấy, ở liều 800mg/ngày trong2 năm, chlorpromazine có thể gây lắng đọng sắc tố ở thấu kínhvà võng mạc trong khoảng 33 - 50% các trường hợp sử dụngthuốc, trong đó, khoảng 10% có giảm thị lực. Mức độ thay đổi ởthủy tinh thể do chlorpromazine có liên quan trực tiếp với liềudùng của thuốc, phần lớn bệnh nhân có thể sử dụng liều 200-400mg mỗi ngày trong 10 năm mà vẫn không có các thay đổi rõrệt ở mắt. Thioridazine cũng được ghi nhận có thể gây ra cácbiến đổi ở thủy tinh thể độc lập với các tổn thương võng mạc dosắc tố. Tuy nhiên, thuốc này được chứng minh là an toàn với mắtở liều dưới 800mg/ngày. Một số thuốc an thần khác nhưtrifluoperazine, levomepromazine, perphenazine cũng được ghinhận gây đục thủy tinh thể trong một số ít trường hợp. Các thuốcan thần nhóm butyrophenone như haloperidol mặc dù đã đượcsử dụng trong nhiều năm nhưng được chứng minh là không cónguy cơ gây đục thủy tinh thể, mặc dù nhóm thuốc này có nhiềuđặc điểm sinh học tương tự như nhóm phenothiazine.Trong số các thuốc an thần mới được đưa vào sử dụng,quetiapine là tác nhân có liên quan rõ rệt nhất với nguy cơ gâyđục thủy tinh thể. Mặc dù nguyên nhân chính xác của mối quanhệ này còn chưa được khẳng định nhưng đây là tác nhân duynhất trong số các thuốc an thần mới mà người sử dụng đượckhuyến cáo kiểm tra mắt trước điều trị và định kỳ mỗi 6 thángtrong điều trị thời gian dài để phát hiện đục thủy tinh thể.Olanzapine và ziprasidone cũng được ghi nhận có liên quan vớiđục thủy tinh thể trong một số ít trường hợp nhưng nguyên nhângâ ...