Những cây cầu trong tim

Trong giao thông, những cây cầu vượt đóng vai trò không nhỏ: nối liền hai bờ sông, giải toả ùn tắc cho những nút giao lộ… Trong tim cũng có những “cầu vượt” được bác sĩ phẫu thuật “xây” để tái lập sự lưu thông của dòng máu qua nhữngchỗ tắc tị của hệ mạch vành.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những cây cầu trong tim Những cây cầu trong timTrong giao thông, những cây cầu vượt đóng vai trò khôngnhỏ: nối liền hai bờ sông, giải toả ùn tắc cho những nút giaolộ… Trong tim cũng có những “cầu vượt” được bác sĩ phẫuthuật “xây” để tái lập sự lưu thông của dòng máu qua những chỗ tắc tị của hệ mạch vành. Khi nào tim phải xây cầu? Mạch vành là hệ thống mạch máunuôi cơ tim. Bệnh mạch vành xảy ra do lớp nội mạc mạch vành bịtổn thương, thường do mảng xơ vữa gây hẹp, hoặc huyết khốigây tắc mạch máu này. Nếu một hoặc nhiều nhánh mạch vànhtắc có thể gây ra nhồi máu cơ tim, một trong những nguyên nhântử vong hàng đầu thế giới. Điều trị bệnh mạch vành cần kết hợpmột hoặc nhiều phương pháp: điều chỉnh lối sống, dùng thuốc,can thiệp động mạch vành qua da (nong bằng bóng, đặt giá đỡ),phẫu thuật bắc cầu mạch vành.Dùng thuốc và can thiệp là các phương pháp điều trị tốt, mang lạihiệu quả cao. Tuy nhiên, với tổn thương ở những vị trí quantrọng, vị trí không phù hợp để can thiệp hay hẹp nhiều chỗ lantoả… thì kết quả còn hạn chế. Khi đó phẫu thuật bắc cầu mạchvành là phương pháp điều trị được lựa chọn, mang lại kết quả tốtvà lâu dài nhất với mục đích phòng ngừa suy tim, nhồi máu cơtim. Phẫu thuật bắc cầu mạch vành đã được chứng minh có thểcải thiện khả năng sống còn, ngay cả ở những bệnh nhân có tổnthương nặng như hẹp nặng động mạch vành trái, hẹp nhiềunhánh mạch vành, giảm chức năng co bóp của tim…“Họ đã làm điều đó như thế nào?”Những đoạn hẹp hoặc tắc trong lòng mạch vành làm giảm lượngmáu đi qua nuôi cơ tim. Trong phẫu thuật bắc cầu mạch vành,các đoạn mạch máu của chính bệnh nhân (lấy từ những vị tríkhác) được dùng làm “cầu vượt” qua chỗ hẹp. Một đầu mạchmáu ghép nối với nơi cung cấp máu, đầu kia nối với động mạchvành ở vị trí sau chỗ hẹp. Như vậy, dòng máu sẽ đi qua mạchmáu ghép đến sau chỗ hẹp của mạch vành, phục hồi lưu thông.Có nhiều mạch máu trong cơ thể được dùng làm cầu nối, trongđó thường sử dụng là động mạch ngực trong (động mạch nằmtrong lồng ngực), động mạch quay (động mạch ở cẳng tay), tĩnhmạch hiển (tĩnh mạch ở chân). Động mạch cho sự thông nối lâuhơn tĩnh mạch, nhất là động mạch ngực trong đã được chứngminh có kết quả lâu dài tốt. Sau phẫu thuật bắc cầu mạch vànhmười năm, chỉ có 60% trường hợp bắc cầu bằng tĩnh mạch vẫncòn thông so với 90% trường hợp bắc cầu bằng động mạch ngựctrong.Phương pháp bắc cầu mạch vành kinh điển có sử dụng máy timphổi nhân tạo và cho ngưng tim. Máy này làm thay vai trò của tim,đưa máu đi nuôi cơ thể trong thời gian tim ngưng đập. Sau khihoàn thành các cầu nối, tim được cho đập lại. Những vùng cơ timthiếu máu sẽ tưới máu trở lại nhờ các cầu nối. Hiện ở Việt Nam,một số trung tâm tim mạch đang áp dụng rộng rãi những phươngpháp mới, đem lại hiệu quả hơn nữa trong phẫu thuật bắc cầumạch vành: áp dụng kỹ thuật OPCAB (Off-Pump Coronary ArteryBypass), bắc cầu mạch vành khi tim vẫn đập và không sử dụngmáy tim phổi nhân tạo, giúp tránh một số biến chứng và tai biếncó thể xảy ra ở tim, phổi, thận, não, rối loạn đông máu… dùng haiđộng mạch ngực trong làm tất cả các cầu nối, giúp cầu nối thôngsuốt lâu dài, duy trì kết quả tốt của phẫu thuật nhiều năm sau…Để cầu nối thông suốtBệnh nhân phẫu thuật bắc cầu mạch vành “Phẫu thuật bắc cầucần hiểu rằng phẫu thuật rồi không phải mạch vành đã đượchoàn thành dứt điểm điều trị, mà đó chỉ là chứng minh có thểmột dấu mốc trong cuộc chiến còn kéo dài cải thiện khả năngvới căn bệnh này. Tuy các cầu nối đã giúp sống còn ngay cả ởtái lập dòng máu lưu thông qua chỗ hẹp những bệnh nhânhoặc tắc của mạch vành, bệnh nhân vẫn có tổn thươngphải tiếp tục điều trị thuốc kháng đông liên nặng...”tục mỗi ngày để làm thông suốt các cầu nối và phòng ngừa tắcđường ở các nhánh mạch vành khác. Loại thuốc kháng đôngđược sử dụng là nhóm kháng tiểu cầu và aspirin (chống lại kếtdính tiểu cầu). Aspirin là một trong những thuốc an toàn, tuynhiên vẫn có thể gây tác dụng phụ như làm tổn thương lớp niêmmạc dạ dày, đôi khi gây loét, xuất huyết tiêu hoá, đi tiêu phânđen. Ngoài ra, do có tác dụng kháng đông, aspirin có thể gâychảy máu khó cầm, trên da có những chấm xuất huyết, mảngbầm máu, nặng hơn là xuất huyết não (tỷ lệ không cao, khoảng1/1.000). Bệnh nhân cần uống aspirin khi bụng no (sau bữa ăn),không dùng chung với thức uống có cồn và cần liên hệ ngay vớibác sĩ khi nhận thấy những dấu hiệu nêu trên. Bên cạnh đó, bệnhnhân cần duy trì chế độ điều trị nội khoa nhằm hỗ trợ tim co bóp,giảm nhu cầu ôxy của cơ tim, điều trị bệnh lý kèm theo nếu cónhư tăng huyết áp, tiểu đường… điều trị các yếu tố nguy cơ củabệnh mạch vành như rối loạn chuyển hoá mỡ máu, béo phì…Vì những lẽ trên, bệnh nhân cần áp dụng lối sống điều độ (ăn lạt,cữ ...