Những lưu ý khi dùng thuốc tránh thai

Những lưu ý khi dùng thuốc tránh thai dưới đây sẽ giúp chọn lựa được loại thuốc tránh thai phù hợp nhất và tránh được những tác dụng phụ không mong muốn..Hằng năm, ở nước ta có tới hơn một triệu ca nạo, phá thai. Ðiều đó chứng tỏ sự hiểu biết về các biện pháp tránh thai đang là vấn đề đáng phải quan tâm, cả về phía nhân viên y tế và cộng đồng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những lưu ý khi dùng thuốc tránh thai Những lưu ý khi dùng thuốc tránh thaiNhững lưu ý khi dùng thuốc tránh thai dưới đây sẽ giúp chọn lựađược loại thuốc tránh thai phù hợp nhất và tránh được những tácdụng phụ không mong muốn.Hằng năm, ở nước ta có tới hơn một triệu ca nạo, phá thai. Ðiều đóchứng tỏ sự hiểu biết về các biện pháp tránh thai đang là vấn đề đángphải quan tâm, cả về phía nhân viên y tế và cộng đồng. Có hai phươngpháp tránh thai hiện đang được sử dụng: Phương pháp tránh thai cơ học,phương pháp tránh thai sử dụng hormon.Phương pháp tránh thai cơ học bao gồm: Sử dụng bao cao su, thuốcdiệt tinh trùng ngăn cản tinh trùng đi vào tử cung, buồng trứng; vòngtránh thai (chống chỉ định dùng ở phụ nữ chưa sinh con và có nguy cơhoặc đã từng bị viêm sinh dục).Phương pháp tránh thai sử dụng hormon: Viên thuốc hormon tránhthai có tác dụng biến đổi tính thấm chất nhày cổ tử cung, ức chế sự làmtổ của trứng, và nhất là ngăn cản quá trình rụng trứng. Việc sử dụng viênthuốc tránh thai rất đơn giản, hiệu quả và thực sự là cuộc cách mạng tolớn trong công tác kế hoạch hóa gia đình. Song, cần lưu ý khi dùngthuốc tránh thai vì cũng như các thuốc nội tiết khác, cũng có tác dụngphụ bất lợi như:- Vẫn bị mang thai (nếu sử dụng đúng, nguy cơ này rất nhỏ).- Bệnh tim – mạch và chuyển hóa: giữ nước, phù, tăng cân, tăng huyếtáp, tăng đường/máu, viêm tắc tĩnh mạch… nhất là khi sử dụng các estro-progestin.- Biến đổi cân bằng hormon và sự hành kinh (gây vô kinh thứ phát),thường gặp khi sử dụng progestin. Thay đổi da: xạm da, tăng tiết bãnhờn gây trứng cá.Do vậy, sử dụng thuốc tránh thai cần được bác sĩ chuyên khoa chỉ địnhvà theo dõi chứ không đơn thuần như một loại thuốc thông dụng.Trước khi kê đơn cần phải: hỏi tiền sử của bệnh nhân, khám lâm sàng,xét nghiệm máu (với người có tiền sử gia đình viêm tắc mạch cần xétnghiệm thêm antithrombin III, protein C).Ðối với người bình thường, không mắc bệnh thì dùng estro-progestin làgiải pháp đơn giản và tin cậy nhất cho phụ nữ dưới 40 tuổi, không hútthuốc lá nhiều (dưới 5 điếu/ngày), cân nặng bình thường. Với người cóchu kỳ kinh dài, lượng máu nhiều, thường bị đau kinh, không rậm lông,không có mụn trứng cá, có u xơ, có lạc nội mạc tử cung, tăng tiết cổ tửcung: những người này thuộc tạng estrogen nên dùng viên tránh thai cóhàm lượng estrogen thấp và progestin cao (như viên marvelon). Vớingười thuộc tạng progestin (có chu kỳ kinh bình thường hay ngắn, lượngkinh ít…) nên dùng viên tránh thai có hàm lượng estrogen cao vàprogestin thấp (viên triregol: loại viên tránh thai có hàm lượng estrogenvà progestin thay đổi theo chu kỳ).Chống chỉ định dùng estro-progestin với bệnh nhân có tiền sử viêm tắctĩnh mạch hoặc động mạch. Bệnh dễ gây tắc mạch (bệnh tim gây dễđông máu, rung nhĩ, hoặc bệnh tim mất bù, bệnh của hemogloglobin,bệnh nặng phải nằm lâu; tăng huyết áp; tăng mỡ máu; người dưới 35tuổi có hút thuốc lá; bệnh gan tiến triển, tiền sử vàng da tắc mật nặng.Nếu có chống chỉ định dùng estro-progestin thì thuốc tránh thai nênchọn là progestin đơn thuần và nên dùng viên progestin liều nhỏ. Vớiprogestin liều bình thường (orgametril) cho phép kiểm soát tiến triển củau xơ tử cung và chứng đau cương vú. Nếu có chống chỉ định (do bị tăngcân, trứng cá, vô kinh khi dùng thuốc này) có thể sử dụng luteran hoặcsurgestone, lutényl.Nếu có rậm lông nhiều đi kèm thì chỉ có cyproterone acetate (androcur,diane) có tác dụng tốt. Tác dụng không mong muốn: vô kinh, nổi đốmtrên da, khô âm đạo.Lưu ý khi dùng thuốc tránh thai: các protestin tiêm có tác dụng chậm(depoproda- sone, depoprovera) sử dụng thuận tiện, đơn giản (3 thángmới phải tiêm 1 lần), song có nhiều tác động không lợi lên chuyển hóa(tăng cân, tăng huyết áp, tăng đường máu), gây vô kinh và rối loạn kinhnguyệt. Do đó, không nên lạm dụng loại thuốc này.Sau khi dùng thuốc 3 tháng, cần kiểm tra lại. Ngoài ra còn phải theodõi đường máu lúc đói và sau ăn, cholesterol, triglyceride, apo A1, apoB; kiểm tra cân nặng, huyết áp, tình trạng vú cũng như sự cân bằnghormon (thừa estrogen gây đau, cương vú, đau vùng tiểu khung, dễ cáugắt, kinh ra nhiều; thừa progestin gây ra vô kinh do teo nội mạc tử cung,nổi đốm trên da, khô âm đạo, rậm lông hoặc trứng cá). Khi dùng thuốctránh thai nếu bị đau đầu thì cần phải xem xét kỹ. Phải ngừng thuốc khibị đau cố định một vùng, phải khám thần kinh ngay, nhất là các trườnghợp có tiền sử gia đình tai biến mạch máu não. Nếu thuốc đã cho dungnạp tốt, hàng năm cần khám lâm sàng, làm phiến đồ cổ tử cung – âmđạo, xét nghiệm đường máu, mỡ máu. Với loại thuốc tránh thai bìnhthường, khi dùng nếu quên trong thời gian 12 giờ (liều thấp), hoặc 24giờ (liều bình thường): chỉ cần uống ngay viên thuốc đã quên. Nếu quênquá thời hạn trên, phải dùng thêm biện pháp tránh thai khác, đồng thờivẫn tiếp tục dùng thuốc tránh thai đến khi có kinh.Với loại viên thuốc tránh thai dùng sau có thể dùng tránh thai bìnhthường nhưng ...