Những nguy cơ khi trẻ đau bụng

Đau bụng là một dấu hiệu thường gặp ở trẻ và là một trong những nguyên nhân hàng đầu mà trẻ được đem đến các cơ sở y tế. Nguyên nhân gì gây đau bụng ở trẻ?Ngoài những nguyên nhân đau bụng do một số bệnh lý tại ruột thì không được quên rằng nguyên nhân của nó có thể là do bệnh lý ngoài ống tiêu hóa, và mức độ của bệnh cũng như biểu hiệu lâm sàng rất đa dạng. Cần phân biệt đây là đau bụng cấp, đau bụng tái diễn, đau bụng nội khoa hay đau...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những nguy cơ khi trẻ đau bụng Những nguy cơ khi trẻ đau bụngĐau bụng là một dấu hiệu thường gặp ở trẻ và là một trong nhữngnguyên nhân hàng đầu mà trẻ được đem đến các cơ sở y tế. Nguyênnhân gì gây đau bụng ở trẻ?Ngoài những nguyên nhân đau bụng do một số bệnh lý tại ruột thì khôngđược quên rằng nguyên nhân của nó có thể là do bệnh lý ngoài ống tiêuhóa, và mức độ của bệnh cũng như biểu hiệu lâm sàng rất đa dạng.Cần phân biệt đây là đau bụng cấp, đau bụng tái diễn, đau bụng nội khoahay đau bụng ngoại khoa.* Phân loại:1/ Đau bụng cấp ở trẻ em: Đau bụng cấp là cơn đau bụng xảy ra mộtcách đột ngột, đau từng cơn, kèm theo những triệu chứng như đề khánghay phản ứng thành bụng. Tình trạng thường gặp ở trẻ em làm bố mẹ rấtlo lắng. Bệnh gặp ở bất cứ lứa tuổi nào, có thể lúc trẻ được 2 - 3 thángtuổi hay ở trẻ 13 - 14 tuổi. Nguyên nhân rất đa dạng và đôi lúc chẩnđoán gặp nhiều khó khăn.a. Nguyên nhân:- Cấp cứu ngoại khoa:+ Viêm ruột thừa.+ Lồng ruột.+ Thoát vị nghẽn.+ Viêm phúc mạc tiên phát.+ Xoắn ruột do xoay ruột dở dang, thủng tạng rỗng, chấn thương vùngbụng.- Không có chỉ định ngoại khoa cấp cứu:Khi chẩn đoán ban đầu không phải là một cấp cứu ngoại khoa, thì cầnlàm những thăm dò khác đặc biệt là siêu âm chẩn đoán, transaminase,cấy máu, ngoáy họng tìm vi khuẩn. Hướng chẩn đoán vẫn phụ thuộc vàodấu hiệu lâm sàng.+ Viêm phổi, viêm mủ màng tim và viêm cơ tim.+ Nhiễm trùng đường tiểu, sỏi tiết niệu, thận ứ nước.+ Viêm dạ dày ruột cấp, viêm gan siêu vi, sỏi mật, viêm túi mật, viêmtụy, nhiễm giun đũa, giun móc, viêm loét dạ dày.+ Xuất huyết dạng thấp (Purpura rheumatoid).+ Hội chứng tăng urê máu huyết tán.b. Những yếu tố có giá trị để chẩn đoán:- Sẹo ở bụng: Hãy nghỉ đến biến chứng ngoại khoa sau mổ.- Nếu trẻ có những ngày sống ở vùng dịch tễ, cần nghĩ đến một số bệnhnhư sốt rét, amíp, nhiễm ký sinh trùng đường ruột.- Trẻ bú mẹ cần nghĩ đến lồng ruột, xoắn ruột, nghẽn thoát vị. Ở trẻ gái,nếu cơn đau khu trú ở vùng hạ vị, thì cần nghĩ đến xoắn buồng trứng,viêm phần phụ, hay ở trẻ thiếu niên cần nghĩ đến tắc kinh thứ phát, biếnchứng của có thai, trong những trường hợp này cần làm siêu âm bụng.* Lưu ý:- Xác định tình trạng nặng của bệnh nhân.- Nhớ rằng một trường hợp đau bụng cấp tính ngoại khoa vẫn phải nghĩmột tình huống nội khoa khi cần thiết.Nếu không tìm ra vấn đề gì, thì viêm hạch mạc treo đặc biệt do Yersiniahay bệnh cảnh Virus loại tăng bạch cầu đơn nhân nhất là ở bệnh nhân cótriệu chứng nhiễm đường hô hấp trên với nhiều hạch lớn và lách lớn cầnphải chú ý. Đứng trước những trường hợp này, cần theo dõi sát vềphương diện lâm sàng vài ngày sau đó để có thái độ xử trí kịp thời (nhấtlà những bệnh cảnh ngoại khoa cấp tính).2/ Đau bụng tái diễn:Đau bụng tái diễn được định nghĩa là những cơn đau lập lại ít nhất 3 đợttrong vòng 3 tháng trước đó. Tần suất mắc bệnh vào khoảng 10% trẻ từ3-15 tuổi, hiếm khi gặp ơ trẻ < 4 tuổi, thường gặp nhất ở lứa tuổi 8-10 vàtrẻ gái tuổi dậy thì; trẻ gái chiếm đa số. Nguyên nhân đau bụng tái diễncó thể gồm 3 nhóm: thực thể, chức năng hay có nguồn gốc tâm lý. Nhiềunguyên nhân có thể xuất hiện trên một bệnh nhân. Thường có mối liênquan giữa thực thể hay chức năng, đặc tính về nhân cách hay cảm xúccũng như thói quen trong cuộc sống. Ở các nước đang phát triển, đaubụng tái diễn có nguồn gốc tâm căn chiếm khoảng 80-90% bệnh nhân,do thực thể hay chức năng chiếm khoảng 5-10%.a. Nguyên nhân: Bằng chứng để xác định nguyên nhân thực thể khá giớihạn. Đặc biệt cần phải chú ý đến những yếu tố tâm sinh lý.- Đau bụng tái diễn kèm theo những triệu chứng khác:+ Triệu chứng gan - mật (đau vùng hạ sườn phải): bệnh lý đường mật(viêm đường mật).+ Đau ở vùng hạ sườn trái, có hướng lan ra xương bả vai: bệnh cảnh củatụy ( viêm tụy, u giả nang tụy, tăng lipid máu typ1).+ Nôn mửa có thể kèm theo nôn ra máu và đau bụng sau bữa ăn, nghĩđến nguyên nhân ở đường tiêu hóa trên: trào ngược dạ dày - thực quản,loét dạ dày thực quản. Một trong những nguyên nhân quan trọng của cơnđau bụng tái diễn ở trẻ em là do Helicobacter pylori. Chẩn đoán gián biệtquan trọng là bệnh lý trên cơ hoành, nhất là viêm màng ngoài tim.- Ỉa chảy tái diễn, thỉnh thoảng có máu, tổng trạng giảm kèm theo hộichứng viêm: Hướng chẩn đoán đến một tình trạng bệnh lý ở đường tiêuhóa thấp: Bệnh Crohn, viêm đại tràng chảy máu (chẩn đoán xác định cầnphải có những thăm dò chức năng khác như soi trực tràng, chụp đạitràng với baryt hay chụp ruột non với thuốc cản quang), bất dung nạpprotein sữa bò, viêm đại tràng do vi khuẩn hay ký sinh trùng.+ Tuy nhiên một số trường hợp ngoại khoa đã biết rõ như bệnh lý của túithừa Meckel (xuất huyết tái diễn, thiếu máu thiếu sắt) rất khó chẩn đoánvới các kỹ thuật thăm dò cổ điển như chụp khung đại tràng mà chỉ xácđịnh được nhờ chụp nhấp nháy (Scintigraphie); ruột đôi hay nang mạctreo.+ Bệnh lý ở đường tiết niệu sinh dục nếu kèm theo các triệu chứng nhưnhư đái khó, đái ra máu, đau ...