Nội soi phế quản làm giảm thể tích phổi điều trị khí thũng phổi

Bài viết trình bày về kỹ thuật nội soi phế quản làm giảm thể tích phổi điều trị khí thũng phổi. Kỹ thuật nội soi điều trị khí thũng phổi được thực hiện nhằm cải thiện triệu chứng lâm sàng, chức năng phổi và chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân (BN) như: các thiết bị làm nghẽn đường thở (các nút, van phế quản một chiều), các phương pháp can thiệp trực tiếp đến nhu mô phổi (giảm thể tích phổi bằng các chất sinh học, vòng kim loại và đốt bằng hơi nhiệt) và tạo cầu nối đường thở.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nội soi phế quản làm giảm thể tích phổi điều trị khí thũng phổiTẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2014 - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG TRÌNH KHCN KC.10/11-15NỘI SOI PHẾ QUẢN LÀM GIẢM THỂ TÍCH PHỔIĐIỀU TRỊ KHÍ THŨNG PHỔIĐồng Khắc Hưng*; Tạ Bá Thắng**TÓM TẮTTrong những năm gần đây, nhiều kỹ thuật nội soi điều trị khí thũng phổi đã được thực hiện với mụcđích cải thiện triệu chứng lâm sàng, chức năng phổi và chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân (BN)như: các thiết bị làm nghẽn đường thở (các nút, van phế quản một chiều), các phương pháp can thiệptrực tiếp đến nhu mô phổi (giảm thể tích phổi bằng các chất sinh học, vòng kim loại và đốt bằng hơinhiệt) và tạo cầu nối đường thở. Hiệu quả và tính an toàn của kỹ thuật mới được nghiên cứu ở nhómnhỏ BN. Do vậy, trong tương lai cần hoàn thiện hơn các kỹ thuật này.* Từ khóa: Khí thũng phổi; Nội soi làm giảm thể tích phổi.Bronchoscopic Lung Volume Reduction fortreatment of emphysemaSUMMARYIn recent years, different bronchoscopic techniques have been proposed for the treatment ofemphysema, with the aim of improvement in clinical symptoms, lung function and patients’ quality oflife. Techniques consist: devices that block the airways (spigots and unidirectional valves), methodsthat have a direct effect on the lung parenchyma (biological lung volume reduction, coils and thermalvapor ablation) and airway bypass. The efficacy and safety of bronchoscopic emphysema treatmentis based mainly on studies with small group of patients. However, in the near future, we will acquiremore knowledge which should lead to a better optimization of these procedures.* Key words: Emphysema; Endoscopic lung volume reduction.LỊCH SỬ NỘI SOI PHẾ QUẢNLÀM GIẢM THỂ TÍCH PHỔINội soi phế quản (NSPQ) can thiệp(Interventional bronchoscopy) là một trongnhững kỹ thuật xâm nhập quan trọng đểđiều trị bệnh hô hấp được ra đời từ đầu thếkỷ IXX. Từ nửa cuối thế kỷ XX đến nay,nhiều kỹ thuật NSPQ can thiệp mới ra đờivà phát triển: kỹ thuật điều trị nhiệt đông(1969), áp dụng điều trị hóa quang và laser(1980), đặt stent khí - phế quản qua NSPQ(1980). Kỹ thuật làm giảm thể tích phổibằng phẫu thuật điều trị khí thũng phổiđược thực hiện đầu tiên từ những năm1950, nhưng đến những năm 1990 mớiđược phát triển và năm 2003 đã có nhiềunghiên cứu đa trung tâm đánh giá kết quảcủa phẫu thuật Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong vàbiến chứng của kỹ thuật còn cao Do đó, đãra đời những phương pháp giảm thể tíchphổi qua NSPQ điều trị khí thũng phổi như:* Học viện Quân y** Bệnh viện 103Người phản hồi (Corresponding): Tạ Bá Thắng (tabathang@yahoo.com)Ngày nhận bài: 25/12/2013; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 13/1/2014Ngày bài báo được đăng: 14/1/201491TẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2014 - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG TRÌNH KHCN KC.10/11-15làm nghẽn lòng phế quản, giá đỡ bắc cầuđường thở, van nội phế quản Năm 2003 rađời van nội phế quản và tháng 10 năm2008, hệ thống van nội phế quản Spiration(Inc, Redmond, Washington) đã được HộiThực phẩm và Dược phẩm Hoa K chấpthuận. Tháng 12 - 2008, hãng Emphasys(hiện là hãng Pulmonx, Redwood City,California) phát triển van nội phế quảnZephyr Đến nay, kỹ thuật giảm thể tíchphổi qua NSPQ đã được thực hiện ở mộtsố nước tiên tiến [2, 3, 8, 10].NGUYÊN LÝ KỸ THUẬT GIẢM THỂ TÍCHPHỔI ĐIỀU TRỊ KHÍ THŨNG PHỔIBệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (BPTNMT)đang là gánh nặng bệnh tật toàn cầu Viêmphế quản mạn và khí thũng phổi là hai bệnhlý chính trong BPTNMT Hai rối loạn sinh lýbệnh chính trong khí thũng phổi là giảm độđàn hồi của phổi và tắc nghẽn đường thở(do tăng xẹp đường thở ở thì thở ra), dẫnđến giảm lưu lượng thở ra. Khi BN vậnđộng, tần số thở tăng, thời gian thở ra ngắnkết hợp với cạm khí sẽ làm tăng dung tíchhít vào, tăng thông khí/phút dẫn đến cạmkhí động tăng lên, càng làm cho BN khó thởtăng Làm giảm thể tích phổi khí thũng sẽlàm tăng độ đàn hồi của phổi do giảm thểtích của vùng phổi tổn thương do khí thũng(vùng khoảng chết), cho phép vùng phổi íttổn thương duy trì được kích thước banđầu Các kỹ thuật làm giảm thể tích phổichính là loại bỏ phần phổi khí thũng sẽ làmgiảm sự hằng định thời gian thở ra ngắnnhất và cạm khí động, tăng khả năng vậnđộng của BN Độ dài hoạt động của cơhô hấp trở nên bình thường do phục hồiđường kính bình thường của thành ngực vàcơ hoành [8, 9].Kỹ thuật nội soi làm giảm thể tích phổiđược phát triển theo các cơ chế sau [1, 9]:- Gây xẹp vùng phổi khí thũng bằng cách:+ Gây nghẽn phế quản đảo ngược(Reversible endobronchial blocker): hệ thốngvan một chiều (Unidirectional valves) nhưZephyr, van Intrabronchial hoặc Novatech.+ Gây nghẽn phế quản không hồi phục(Irreversible endobronchial blocker): bằng keosinh học, coil kim loại, nhiệt.- Tạo cầu nối (bypass) cho đường thởnhỏ bị tắc nghẽn bằng cách tạo đườngthông khí phụ, dẫn đến giảm hiện tượngcạm khí và tắc nghẽn lưu lượng thở ra.CÁC KỸ THUẬT NỘI SOI LÀM GIẢMTHỂ TÍCH PHỔI1. Hệ thống van nội phế quản [4, 6, 8].Van nộ ...