Oncology Case

Bệnh nhân chắc là phụ nữ tuy người hỏi cố tình “quên” không cho biết phái tính. Ta biết rằng bệnh nhân 65 tuổi, không tuân theo các hướng dẫn về khám định kỳ, bề ngoài khỏe mạnh cho đến khi tình cờ tìm thấy bị ly giải xương hàm dưới do ung thư tuyến. Có rất nhiều loại ung thư tuyến gây di căn xương. Vấn đề là đánh giá tình hình, tìm nguyên nhân và xử trí. -1. Đánh giá tình hình. Cần bắt đầu bằng bệnh sử tỉ mỉ và thăm khám lâm sàng đầy đủ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Oncology Case Oncology Case Bệnh nhân chắc là phụ nữ tuy người hỏi cố tình “quên” không chobiết phái tính. Ta biết rằng bệnh nhân 65 tuổi, không tuân theo các hướng dẫn vềkhám định kỳ, bề ngoài khỏe mạnh cho đến khi tình cờ tìm thấy bị ly giảixương hàm dưới do ung thư tuyến. Có rất nhiều loại ung thư tuyến gây di căn xương. Vấn đề là đánh giátình hình, tìm nguyên nhân và xử trí. -1. Đánh giá tình hình. Cần bắt đầu bằng bệnh sử tỉ mỉ và thăm khámlâm sàng đầy đủ gồm cả khám phụ khoa và tìm máu ẩn trong phân, (khámtiền liệt tuyến nếu là đàn ông). Xét nghiệm bổ túc gồm công thức máu, chức năng gan, thận, phântích nước tiểu, chụp X quang phổi, (PSA nếu là đàn ông). - 2. Ta sẽ muốn có bone scan để biết tình trạng di căn ở xương. Ta chỉđược biết bệnh nhân có ly giải xương hàm dưới do ung thư tuyến, không nóicó hạch hay dấu chỉ nào khác. Chi tiết ly giải xương là một chỉ dẫn không đặc hiệu. Ung thư tuyếnnhũ (nếu là đàn bà), tuyến tiền liệt (tuyến tiền liệt nếu là đàn ông) hay gây lygiải xương. Không thấy nói bệnh nhân có hạch ở nách, chụp nhũ ảnh(mammogram) bình thường tuy nhiên điều đó không lọai bỏ ung thư tuyếnnhũ, bệnh nhân này cần phải chụp MRI (cộng hưởng từ) tuyến nhũ. Ngay cảMRI cũng không có giá trị tuyệt đối, có trường hợp mổ cắt tuyến nhũ mớitìm thấy ung thư. - 3. Ung thư tế bào tuyến có thể phát xuất từ gan mật, tụy tạng, ốngtiêu hóa, hệ sinh dục, phổi… do đó ta sẽ phải làm CT ổ bụng, CT vùng chậuPET scan cũng là một phương pháp định hình tốt có thể giúp tăng khả năngtìm kiếm. - 4. Nếu lâm sàng và các phương pháp định hình không cho kết quả,các chỉ dẫn sinh học như nhuộm mẫu mô tìm các dấu chỉ hóa học miễn dịch(immunohistochemical staining) như thụ thể estrogen (ER),thụ thểprogesterone (PR), kháng nguyên carcinoembryonic (CEA), kháng nguyênung thư vú (BCA) 225, CA 19-9, CA 125... có thể giúp. Các bộ xét nghiệm(marker panels) CEA+ BCA225- CA125- chỉ dẫn ung thư đại tràng;BCA225+ CEA-CA125- chỉ dẫn ung thư vú; BCA225+CEA+CA19-9- chỉdẫn ung thư phổi; CA125+CEA - chỉ dẫn ung thư buồng trứng; CEA+CA19-9+CA125+ chỉ dẫn ung thư ống tiêu hóa trên. Nói chung các xét nghiệm kếthợp này có thể giúp tìm nguyên nhân trong 66% trường hợp. - 5. Ta sẽ quy các chỉ dẫn lâm sàng và cận lâm sàng tìm được vàothành hội chứng để khảo sát sâu hơn và điều trị thích hợp: thí dụ phụ nữ vớihội chứng ổ bụng thường do ung thư buồng trứng, phụ nữ có hạch ở náchthường bị ung thư vú, nếu người này là đàn ông mà có di căn xương cầnnghĩ đến ung thư tuyến tiền liệt, gan, thận, tuyến giáp, đại tràng và phổi (d ùkhông hút thuốc lá). - 6. Vẫn có khả năng không tìm thấy ung thư nguyên phát, trongtrường hợp này nếu PET scan tỏ ra chỉ có một sang thương đơn độc ở xươnghàm, cắt bỏ sang thương nếu có thể được hoặc xạ trị, và cuối cùng hóa trịtheo thực nghiệm (empiric chemotherapy). Đến đây bác sĩ nội khoa tổng quát hay bác sĩ gia đình cần có sự trợgiúp của bác sĩ chuyên môn ung thư huyết học. (Tài liệu tham khảo: UpToDate, 14.3, 2006). Bs Nguyễn Văn Đích Oncology case Bs Nguyễn Tài Mai viết Bnhân 65 tuổi caucasian, do khu giải phẫu hàm miệng gửi đến hỏi ýkiến: Bnhân đau ở răng hàm dưới bên phải, đến khám với một nha sĩ: XRcho thấy vết tán xương hàm dưới (lytic lesion at the mandible). Bnhân được gửi sang khu hàm mặt : Sinh thiết xương hàm này chothấy ung thư tuyến (adeno -carcinoma). Bnhân chưa từng hút thuốc, không uống rượu, không có bệnh tật gìcả, không có bệnh sử về giải phẫu gì cả. Thật ra, bnhân chưa từng đi khámBS nào trong 30 năm qua, vì không cần khám. Bnhân chưa từng chụp vúmammogram; và dù trên 50 tuổi, cũng chưa từng soi ruột già (colonoscopy). Note: bạn vừa nhận đuợc telephone từ khu XR: một BS khác vừa chỉthị làm mammogram, và BS radiologist bảo: a negative study. (1) Bạn nghĩ ung thư này từ đâu tới ? (2) Các đề nghị truy tầm bệnh sẽ như thế nào (further work up?) (3) Các đề nghị cuả bạn về điều trị. Bs Nguyễn Tài Mai Bs Nguyễn Tài Mai dẫn giải: Oncology Case (January 22, 2007) Trường hợp này thì dễ nhưng mà khó: Ung thư hàm miệng thì thườngphải là squamous cell (lưỡi, ống nói - laryngeal ca ...) trừ tuyến nước bọt thìdĩ nhiên phải là ung thư tuyến. Cũng có thể bảo là ung thư từ giáp trạng vìadenocarcinoma. Cũng phải tìm ung thư ở vùng dưới cổ... (BS Tai mũi họng đã soi rồi : không thấy có ung thư). Vậy thì phải đitìm dưới cổ (từ cổ trở xuống - below the neck). Ung thư dưới cổ, mà là ungthư tuyến thì có: vú, phổi, đuờng tiêu hoá (và prostate nếu là đàn ông). Bà này mammogram negative sau đó, CAT scan của phổi, bụng vàchậu đều negative. Vậy thì chỉ còn có gastrointestinal: tức là phải soi bao tử(EGD - esophagogastroduodenoscopy ...