Phạm trù Tâm trong Phật giáo với đời sống đạo đức của người Việt Nam hiện nay

"Tâm" là một phạm trù cơ bản trong Phật giáo, nó góp phần quan trọng tạo nên giá trị văn hóa Phật giáo. Triết lý về chữ "Tâm" trong Phật giáo có ý nghĩa sâu sắc, đã ảnh hưởng không nhỏ tới đời sống đạo đức của con người Việt Nam trong quá khứ cũng như trong hiện tại và cả tương lai. Bên cạnh những tác động tích cực, cái "Tâm" Phật giáo khi ảnh hưởng tới đời sống đạo đức của người Việt Nam cũng vẫn còn một số hạn chế nhất định, cần phải có những biện pháp thích hợp để giúp người dân tin và đi theo Phật giáo với một tinh thần đúng đắn không vi phạm pháp luật, gây mất ổn định xã hội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phạm trù "Tâm" trong Phật giáo với đời sống đạo đức của người Việt Nam hiện nayNgô Thị Lan AnhTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ65(03): 49 - 53PHẠM TRÙ TÂM TRONG PHẬT GIÁO VỚI ĐỜI SỐNGĐẠO ĐỨC CỦA NGƯỜI VIỆT NAM HIỆN NAYNgô Thị Lan Anh*Trường Đại học Sư phạm - ĐH Thái NguyênTÓM TẮTTâm là một phạm trù cơ bản trong Phật giáo, nó góp phần quan trọng tạo nên giá trị văn hóaPhật giáo. Triết lý về chữ Tâm trong Phật giáo có ý nghĩa sâu sắc, đã ảnh hưởng không nhỏ tớiđời sống đạo đức của con người Việt Nam trong quá khứ cũng như trong hiện tại và cả tương lai.Bên cạnh những tác động tích cực, cái Tâm Phật giáo khi ảnh hưởng tới đời sống đạo đức củangười Việt Nam cũng vẫn còn một số hạn chế nhất định, cần phải có những biện pháp thích hợp đểgiúp người dân tin và đi theo Phật giáo với một tinh thần đúng đắn không vi phạm pháp luật, gâymất ổn định xã hội.Từ khoá: Phật giáo, Phạm trù Tâm, đạo đức, đời sống đạo đức. ĐẶTVẤN ĐỀPhật giáo vào Việt Nam từ khoảng nhữngnăm đầu công nguyên và trở thành tôn giáolớn nhất ở nước ta.Người Việt Nam tìm nhiều tới đạo Phật bởinhiều lý do khác nhau, song có lẽ, lý do lớnnhất chính bởi đạo Phật là Đạo Tâm. Tâmlà cái cốt lõi nhất trong con người và trongmọi hành động của con người. Phật tổ từngdạy: Phật là tâm, tâm là Phật. Chữ Tâmcủa Phật giáo có nội dung vô cùng phong phú.Nó đã tác động lớn tới mọi mặt đời sống tinhthần của con người ở nước ta hiện nay, đặcbiệt là sự tác động tới đời sống đạo đức.Vị trí phạm trù Tâm của Phật giáo trongđời sống đạo đức người Việt NamNgay từ khi vào Việt Nam, để thích ứng vớixã hội Việt Nam hiện nay, Phật giáo đã hấpthụ nhiều tư tưởng, triết lý, những quy phạmđạo đức khác nhau để không ngừng hoànthiện quy phạm và giáo luật của mình.Phật giáo Việt Nam đã chú trọng nhiều tới đờisống hiện thực nơi trần thế, từng bước hướngcon người tới việc tìm kiếm hạnh phúc thựcsự trong cuộc sống hiện tại, chứ không phảichỉ là hạnh phúc bằng đền bù ở kiếp sau. Cácgiáo lý nhà Phật tập trung nhấn mạnh vàoviệc xây dựng một cuộc sống công bằng, bìnhđẳng và tốt đẹp, gắn kết giữa tín ngưỡng vớicải thiện tình trạng xã hội hiện thực, góp phầncải thiện đời sống tinh thần của một bộ phậnquần chúng, biến “ Phật pháp là đời sống, đờisống là Phật pháp”. Trong những nguyên lýTel: 0913349907của nhà Phật, cái chi phối tới đạo đức conngười Việt Nam chủ yếu qua các quan niệmvề nghiệp, luân hồi, nhân- quả.Theo thuyết nhân- quả, mọi hoạt động củacon người đều để lại một kết quả nhất định,trong đó nhân có trước quả và phụ thuộc vàonhân theo kiểu: gieo nhân lành gặt quả thiệnhay gieo gió gặt bão. Và tuỳ thuộc vào việccon người tạo ra nguyên nhân như thế nào thìhọ sẽ lãnh nhận kết quả tương xứng, điều nàynhà Phật gọi là nghiệp báo.Nghiệp theo Phật giáo có ba phần: Thân,Khẩu, Ý. Ý tức là Tâm, là phần quan trọngnhất, nó quy định mọi hành vi đạo đức trongcon người. Bởi đạo đức xuất phát từ nghiệpmà ra. Mà trong nghiệp, Tâm là cái chỉ đạo,chi phối hành vi đạo đức, lối sống của conngười. Từ Tâm mình, con người sẽ tạo ranghiệp thiện hay ác. [2]Do đó, khi Phật giáo vào Việt Nam, trong cácquan niệm về nghiệp, luân hồi, nhân- quả thìphần ý (Tâm) trong nghiệp đã có ảnh hưởng sâusắc tới đời sống đạo đức của người Việt Nam.Đạo đức là một hiện tượng xã hội, là tổng hợpnhững nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hộimà nhờ nó con người tự giác điều chỉnh hànhvi, hoạt động của mình sao cho phù hợp vớilợi ích, hạnh phúc và tiến bộ chung của xãhội, trong mối quan hệ giữa con người vớicon người, giữa cá nhân với xã hội.Cái Tâm (ý) trong quan niệm của Phật giáochính là một trong những yếu tố tác động lênđạo đức thông qua nhân- quả, luân hồi,nghiệp là rất lớn. Bởi, trong Phật giáo, mọi, Email:49Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyênhttp://www.Lrc-tnu.edu.vnNgô Thị Lan AnhTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆhành động của con người: tốt, xấu, thiện, ác…đều ở Tâm mà ra.Cách hiểu về Tâm của nhà Phật đượctrình bày trong nhiều tác phẩm kinh điểncủa Phật giáo với nhiều cách hiểu khácnhau nhưng đều coi:Tâm là chúa tể người taTâm mà có chính mới ra thân người.Phạm trù “Tâm” của Phật giáo khi vào ViệtNam đã hoà nhập vào đời sống tín ngưỡngcủa người Việt Nam, chi phối mọi hoạt độngcủa quần chúng nhân dân. Với cách hiểu “Tâm”là tâm lực, là lòng chân thành, là sự ngay thẳngnó tồn tại trong tất cả người Việt Nam [3]. Aicũng có thể tìm thấy cái “Tâm” trong bản thânmình và nếu thực hiện theo cái “Tâm” ĐứcPhật, chúng ta sẽ có Phật ở bên mình.Vì thế, Tâm đã trở thành một trong những yếutố chiếm vị trí quan trọng đối với cá nhân mỗicon người trong quá trình sinh tồn. Chỉ có xuấtphát từ Tâm hướng thiện, con người mới cóthể thực hiện được những hành vi mang giá trịđạo đức đích thực. Theo Phật giáo:Không làm các điều ácThành tựu các hạnh lànhGiữ tâm ý thanh tịnhẤy lời Chư Phật dạy.( Kinh Pháp Cú, 183 ) [4]Do thiện ác nằm ở Tâm, nên theo Phật giáotu Tâm mới là gốc của ...