Phần 3: Chương 2: Tác phẩm trữ tình - Lý luận văn học

Tham khảo tài liệu phần 3: chương 2: tác phẩm trữ tình - lý luận văn học, tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phần 3: Chương 2: Tác phẩm trữ tình - Lý luận văn học Chöông hai : TAÙC PHAÅM TRÖÕ TÌNH I. TRÖÕ TÌNH VAØ TAÙC PHAÅM TRÖÕ TÌNH 1. Khaùi nieäm tröõ tình ñöôïc hieåu theo hai nghóa: thöù nhaát, tröõ tình laø moättrong ba phöông thöùc mieâu taû trong vaên hoïc; thöù hai, tröõ tình laø moät loaïi vaênhoïc beân caïnh caùc loaïi töï söï, kòch. ÔÛ nghóa thöù nhaát khaùi nieäm tröõ tình ñeå chæ phöông thöùc mieâu taû cuûavaên hoïc, ñoù laø phöông thöùc thieân veà dieãn taû, boäc loä caûm xuùc. Nguyeânnghóa töø Haùn Vieät “tröõ tình” cuõng coù yù nghóa nhö vaäy: “tröõ” laø thoå loä ;“tình” laø tình caûm, caûm xuùc. Phöông thöùc naøy chuû yeáu ñöôïc duøng trong caùctaùc phaåm tröõ tình nhö thô tröõ tình, kí tröõ tình v.v... Tuy nhieân, ôû moät soáñoaïn trong caùc taùc phaåm töï söï hay kòch cuõng coù theå söû duïng theo phöông .v nthöùc naøy. Chaúng haïn ñoaïn mieâu taû caûnh buoåi saùng Chí Pheo tænh röôïu, hayñoaïn “Ñeâm traêng theà heïn” trong bi kòch Romeo vaø Juliet ñeàu laø nhöõng 4 hñoaïn raát tröõ tình. Do vaäy, ñoâi khi ngöôøi ta duøng caùch noùi nhö “chaát tröõtình”, “tính tröõ tình” laø ñeå dieãn taû ñaëc ñieåm naøy. c2 ÔÛ nghóa thöù hai khaùi nieäm tröõ tình ñeå chæ moät loaïi taùc phaåm vaên hoïcmaø ôû nhöõng taùc phaåm naøy chuû yeáu duøng phöông thöùc tröõ tình ñeå mieâu taû, ih ocaùc taùc phaåm loaïi naøy ñöôïc goïi laø taùc phaåm tröõ tình. Chaúng haïn nhö baøithô Nuùi ñoâi cuûa Vuõ Cao, Laù dieâu boâng cuûa Hoaøng Caàm, tuøy buùt Soâng Ñaø V ucuûa Nguyeãn Tuaân... ñeàu ñöôïc goïi laø taùc phaåm tröõ tình. 2. Phaïm vi caùc taùc phaåm tröõ tình raát phong phuù. Coù taùc phaåm tröõ tình vieátbaèng vaên xuoâi, coù taùc phaåm tröõ tình vieát baèng vaên vaàn, coù taùc phaåm thuoäc loaïikí, coù taùc phaåm thuoäc loaïi thô... Tuy vaäy, coù theå chia thaønh ba nhoùm chính laøthô tröõ tình, kí tröõ tình, caùc theå vaên chính luaän ngheä thuaät. a. Thô tröõ tình chieám boä phaän lôùn nhaát trong loaïi taùc phaåm tröõ tình.Trong thô tröõ tình laïi coù theå chia ra nhieàu theå loaïi khaùc nhau.Caên cöù vaøo ñaëc ñieåm vaø tính chaát cuûa caûm xuùc ngöôøi ta chia theå thô tröõ tìnhthaønh caùc theå loaïi nhö bi ca, tuïng ca, traøo phuùng, ballade... Bi ca laø nhöõng baøi thô u saàu, buoàn baõ. Ñoù laø nhöõng baøi thô vieát veà noãibuoàn, veà noãi ñau, nhöõng maát maùt, xoùt thöông... Nhöng khoâng phaûi moïi noãi buoànñeàu thaønh bi ca maø chæ nhöõng buoàn ñau ñaõ ñöôïc naâng leân thaønh trieát lí, thaønhquan nieäm ngheä thuaät. Nhieàu baøi thô noåi tieáng cuûa V.Jucovsky, Nekrsov, S. 86 Esenin ñeàu vieát theo theå bi ca. ÔÛ ta coù theå xem nhieàu baøi thô vieát veà noãibuoàn theá heä, veà noãi saàu haän trong thô Huy Caän, Löu Troïng Lö... thôøi kì Thômôùi 1932 - 1945 laø nhöõng bi ca. Tuïng ca laø nhöõng baøi thô tröõ tình daønh ñeå ca ngôïi nhöõng haønh ñoänganh huøng, nhöõng chieán coâng hieån haùch, nhöõng caûnh töôïng huøng vó cuûathieân nhieân. Ñaëc ñieåm cuûa tuïng ca laø söï trang troïng, söï thoáng thieát trongcaûm xuùc cuõng nhö trong bieän phaùp theå hieän. Tuïng ca höôùng ñeán nhöõngcaûm höùng cao caû. Cho neân trong Ngheä thuaät thô ca D.N. Boileau ñaõ xemtuïng ca cuøng vôùi bi kòch laø nhöõng “theå loaïi cao caû”. P. Ronsard,Lomonosov, A. Pushkin thôøi treû, G. Byron, Maiacovsky... ñeàu ñeå laïi nhieàutuïng ca noåi tieáng. Caùc baøi thô vieát veà ñaát nöôùc, daân toäc, veà cuoäc chieán ñaáuanh duõng nhaân daân ta trong thô ca sau caùch maïng thaùng Taùm ñeàu coù theåxem laø nhöõng baøi tuïng ca. Traøo phuùng laø moät daïng ñaëc bieät cuûa tröõ tình. Vôùi moät chaát gioïng .v ntraøo loäng, chaâm bieám, traøo phuùng pheâ phaùn ñaû kích nhöõng caùi xaáu, caùi aùc,nhöõng thoùi hö taät xaáu cuûa con ngöôøi vaø xaõ hoäi. Nhöõng baøi thô cuûa Tuù Môûtrong taäp Doøng nöôùc ngöôïc, hay moät soá baøi thô chaâm bieám cuûa Tuù Xöông hñeàu ñöôïc xem laø nhöõng baøi thô traøo phuùng. 4 c2 Ngoaøi ra ôû phöông Taây ngöôøi ta thöôøng nhaéc ñeán theå tröõ tình khaùphoå bieán laø ballade. Thoaït ñaàu ñaây laø loaïi taùc phaåm coù coát truyeän phi ih othöôøng, veà sau bieán thaønh moät baøi thô moät vaàn ba ñoaïn. So vôùi nhieàu theåloaïi tröõ tình khaùc, ballade laø theå coù nhieàu yeáu toá cuûa töï söï, cho neân nhieàusaùch lí luaän ñaõ xeáp noù vaøo loaïi töï söï - tröõ tình ...