Phân định dải ven bờ theo các yếu tố khí tượng thủy văn biển - TS. Nguyễn Thế Tưởng

Tham khảo bài viết "Phân định dải ven bờ theo các yếu tố khí tượng thủy văn biển" dưới đây để nắm bắt được khái niệm dải ven bờ tĩnh học, khái niệm dải ven bờ động học, xác định giới hạn giải ven bờ,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân định dải ven bờ theo các yếu tố khí tượng thủy văn biển - TS. Nguyễn Thế TưởngPh©n ®Þnh d¶i ven bê theo c¸c yÕu tè KhÝ tîng thñy v¨n biÓn TS. NguyÔn ThÕ Tëng Trung t©m KTTV BiÓn1. Më ®Çu: Mét c¸ch tæng qu¸t d¶i ven bê lµ vïng biÓn ven bê mµ ë ®ã c¸c yÕu tèkhÝ tîng thñy v¨n chÞu ¶nh hëng cña bê vµ vïng ®Êt l©n cËn. Sù ¶nhhëng cña bê ®Õn biÓn ®èi víi c¸c yÕu tè ®éng lùc nh sãng, dßng ch¶y,níc d©ng ... kh¸c víi c¸c yÕu tè tÜnh häc nh nhiÖt ®é, ®é muèi, oxy hßatan vµ c¸c thµnh phÇn hãa häc cña níc biÓn. T¸c ®éng cña bê ®èi víi c¸c yÕu tè tÜnh häc ®îc thùc hiÖn th«ng qua®é s©u cña d¶i ven bê, híng cña ®êng bê. VÝ dô níc d©ng ë vïng bê cã®é s©u nhá lín h¬n vïng bê cã ®é s©u lín, dßng ch¶y ven bê thêng cãhíng song song víi bê vµ tèc ®é biÕn ®æi nhanh theo híng vu«ng gãc víibê. §Ó nghiªn cøu tæng hîp vïng ven bê cÇn quan t©m ®Õn sù kh¸c nhaugi÷a hai h×nh thøc t¸c ®éng cña bê ®èi víi biÓn võa tr×nh bµy. Tõ ®ã ®a ramét kh¸i niÖm vÒ vïng ven bê cho phï hîp víi môc tiªu nghiªn cøu.1.1. Kh¸i niÖm d¶i ven bê tÜnh häc Nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu cÊu tróc th¼ng ®øng c¸c yÕu tè tÜnh häccña níc biÓn ë nhiÒu khu vùc kh¸c nhau tõ xÝch ®¹o ®Õn hai cùc, tõ ven bên¬i cã ®é s©u rÊt nhá ®Õn vïng biÓn kh¬i cã ®é s©u rÊt lín ®Òu thÊy r»ngtoµn bé chiÒu dµy cña khèi níc tõ mÆt biÓn ®Õn ®¸y tån t¹i sù ph©n líp rârÖt. Theo thø tù tõ mÆt ®Õn ®¸y gåm c¸c líp sau:  Líp ho¹t ®éng  Líp ®Öm ®¸y trung gian  Líp níc s©u Líp ho¹t ®éng lµ líp níc trªn cïng ë ®ã lu«n lu«n x¶y ra c¸c qu¸tr×nh trao ®æi nhiÖt vµ bøc x¹ ®èi víi khÝ quyÓn. §Æc ®iÓm quan träng cñalíp ho¹t ®éng lµ c¸c ®Æc trng nh nhiÖt ®é, ®é muèi, oxy hßa tan biÕn ®æivíi c¸c chu kú kh¸c nhau, ®Æc biÖt lµ chu kú ng¾n (chu kú ngµy). ë vïng biÓn kh¬i, sù trao ®æi theo ph¬ng th¼ng ®øng thêng chiÕmu thÕ. HÇu hÕt c¸c dao ®éng trong líp níc ë vïng biÓn kh¬i ®Òu xuÊt ph¸ttõ mÆt biÓn vµ ®îc truyÒn xuèng s©u. 1 Qu¸ tr×nh lan truyÒn c¸c dao ®éng tõ mÆt xuèng s©u ®Òu x¶y cïng víiviÖc gi¶m biªn ®é vµ chËm pha so víi trªn mÆt. Vïng ¶nh hëng, ngoµi yÕutè biªn ®é cßn phô thuéc vµo chu kú cña c¸c dao ®éng. Chu kú cña dao®éng cµng lín th× sù t¾t dÇn theo ®é s©u cµng nhá vµ dao ®éng truyÒn ®îctíi líp cã ®é s©u lín. C¸c dao ®éng cã chu kú ngµy chØ tån t¹i trong lípníc trªn mÆt. Líp nµy ®îc gäi lµ líp níc ho¹t ®éng. Líp níc n»m díi líp ho¹t ®éng kh«ng cã c¸c dao ®éng víi chu kúngµy mµ chØ cßn l¹i c¸c dao ®éng cã chu kú lín h¬n. Líp nµy ®îc gäi lµlíp trung gian hay líp ®Öm. Líp níc s©u lµ líp níc n»m díi líp ®Öm. T¹i ®©y kh«ng tån t¹i c¸cdao ®éng ®îc truyÒn tõ mÆt xuèng. C¸c quan tr¾c t¹i c¸c líp s©u còng ph¸thiÖn r»ng trong líp níc nµy tån t¹i c¸c dao ®éng víi chu kú kh¸c nhau.Nhng c¸c dao ®éng ®ã chØ liªn quan ®Õn lùc t¹o triÒu hay sãng néi, lµ sãngxuÊt hiÖn trªn mÆt ng¨n c¸ch gi÷a c¸c líp níc ®ång nhÊt, t¹i ®©y cã sùthay ®æi cña mËt ®é níc gi÷a c¸c líp. Trong H¶i d¬ng häc tïy theo cã tån t¹i hay kh«ng tån t¹i líp nícs©u mµ ngêi ta chia mÆt biÓn thµnh hai vïng: vïng níc s©u vµ vïng nícn«ng ven bê. Trong d¶i ven bê biÓn c¸c dao ®éng trong níc kh«ng chØ liªn quan®Õn qu¸ tr×nh trao ®æi theo ph¬ng th¼ng ®øng mµ cßn liªn quan ®Õn c¸cqu¸ tr×nh trao ®æi n»m ngang. ChÝnh qu¸ tr×nh trao ®æi theo ph¬ng n»mngang mµ vïng níc n«ng ven bê bÞ ph©n hãa m·nh liÖt. Mét ®Æc ®iÓmquan träng cña d¶i ven bê lµ chÞu ¶nh hëng m¹nh cña c¸c vïng ®Êt l©ncËn. Trong c¸c dßng trao ®æi gi÷a biÓn vµ ®Êt th× sù trao ®æi níc cã ýnghÜa quan träng nhÊt, liªn quan ®Õn sù h×nh thµnh d¶i níc n«ng ven bê.Líp biªn ven bê thùc chÊt lµ mét vïng níc víi c¸c ®Æc trng vËt lý, hãahäc vµ sinh vËt rÊt kh¸c so víi vïng níc ngoµi kh¬i. §©y lµ vïng chuyÓntiÕp cña hai khèi níc tõ trong s«ng ®æ ra vµ tõ ngoµi kh¬i truyÒn vµo.Nh÷ng vïng ven bê cã ®é s©u lín, c¸c qu¸ tr×nh ®éng lùc khu vùc kh«ngthÓ ph¸ vì ®îc sù ph©n líp ®é muèi theo ph¬ng th¼ng ®øng th× qu¸ tr×nh®éng lùc biÓn chiÕm u thÕ. Nh÷ng vïng biÓn xa bê, n¬i kh«ng cã ¶nh hëng cña ®Êt, giíi h¹ndíi cña líp ®Öm chØ phô thuéc vµo qu¸ tr×nh lan truyÒn theo chiÒu th¼ng®øng vµ ®é s©u cña líp níc ®Öm quan tr¾c ®îc lµ chØ thÞ quan träng ®Óx¸c ®Þnh giíi h¹n gi÷a vïng níc s©u vµ vïng níc n«ng. §iÒu nµy còng cãthÓ ¸p dông cho d¶i níc n«ng ven bê mµ ë ®ã kh«ng chÞu ¶nh hëng cñaníc s«ng, vÝ dô nh khu vùc miÒn nam Trung Bé ch¼ng h¹n. 2 T¹i vïng cöa s«ng, ®é dµy cña líp ®Öm vµ líp ho¹t ®éng kh«ng chØphô thuéc vµo sù trao ®æi theo chiÒu th¼ng ®øng mµ cßn c¶ theo ph¬ngn»m ngang. Do hai dßng trao ®æi nµy lµm cho ®é s©u cña líp ®Öm vïng cöas«ng biÕn ®æi rÊt phøc t¹p. Trong vïng cöa s«ng, d¶i ven bê theo chiÒ ...