Phân loại côn trùng

Danh từ côn trùng học - Entomologie xuất phát tử hai chữ Hy Lạp là Entomos và Logos có nghĩa là côn trùng và khoa học. Côn trùng học là một môn khoa học nghiên cứu về côn trùng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân loại côn trùng Phân loại côn trùngTỔNG QUAN VỀ PHÂN LOẠI CÔN TRÙNGI. Khái niệm về côn trùngDanh từ côn trùng học - Entomologie xuất phát tử hai chữ Hy Lạp làEntomos và Logos có nghĩa là côn trùng và khoa học. Côn trùng học là mộtmôn khoa học nghiên cứu về côn trùng. Lúc đầu khi nghiên cứu về côntrùng, người ta nghiên cứu tất cả các loài động vật thuộc ngành chân đốt(Arthropoda), nhưng đến giữa thế kỷ 19 côn trùng học chỉ còn nghiên cứumột lớp trong 9 lớp của ngành chân đốt đó là lớp côn trùng (Insecta).Kết quả nghiên cứu về côn trùng cho thấy: Côn trùng là lớp phong phú nhấttrong giới động vật, có một cuộc sống khá phức tạp, Da số côn trùng có khảnăng bay. Cơ thể phân chia một cách đặc trưng thành ba phần: đầu, ngực vàbụng. Đầu mang một đôi râu, mắt kép và mắt đơn. Phần phụ miệng phân hóatheo chế độ ăn uống. Ngực mang ba đôi chân có năm phần và điển hình làhai đôi cánh. Bụng thường không có chân. Đa số côn trùng sống ở cạn, hôhấp bằng hệ khí quản với các lỗ thở phân bố trên các đốt cơ thể. Cơ quan bàitiết là ống Malpighi. Thường trong chu trình sống có biến thái và ở nhữngcôn trùng biến thái thiếu, không có pha nhộng, thiếu trùng gần giống contrưởng thành.Nhiều côn trùng là có lợi như thụ phấn cho hoa, ăn thịt hoặc ký sinh trên các loài sâu hại nhưng cũng có một số đáng kể thường xuyên gây ra những táchại to lớn cho nông, lâm nghiệp và sức khoẻ con người. Con người đã phảikhá vất vả nghiên cứu tìm ra những biện pháp đấu tranh với chúng để giành giật lại những phần bị mất mát.II. Những đặc điểm chủ yếu của côn trùngCôn trùng là lớp động vật phong phú về nhiều mặt.Về số lượng:Hiện nay các nhà sinh học đã biết được hơn 1 triệu 200 nghìn loài động vật,trong số đó côn trùng đã chiếm hơn 1 triệu loài và các loài côn trùng đãchiếm hơn 1/2 tổng số các loài sinh vật cư trú trên hành tinh chúng ta. Tuyvậy các loài côn trùng mà chúng ta chưa biết cũng còn rất nhiều.Về phân bố:Côn trùng phân bố rất rộng rãi... Trên trái đất từ xích đạo đến Nam cực, Bắccực hay trên những hòn đảo xa xôi hẻo lánh đều thấy có côn trùng. Côntrùng phần lớn sống ở trên cạn song số loài sống ở dưới nước cũng khôngphải là ít. Trên đỉnh núi cao cách mặt đất 5.000, mét cũng thu thập được cácloài bọ xít; máy bay bay cao 4.600 mét vẫn thấy có - nhiều loài côn trùng.Sâu non ve sầu có thể sống ở dưới đất sâu đến 2 mét, mối đào tổ sâu đến36m. Trong mạch nước nóng 70 - 80 độ C vắn thấy có côn trùng. Thậm chítrong chai nước mắm mặn như vậy vẫn có con Dòi là ấu trùng của một sốloài Ruồi.Về mật độ:Có tài liệu cho biết bình quân 250 triệu cá thể côn trùng cho một đầu ngườivà 12 triệu cá thể cho một Km 2 đất.Về kích thước:Kích thước côn trùng cũng biến đổi nhiều, Người ta đã tìm thấy một loài ongký sinh thuộc họ Mymaridae thân dài 0,21mm, có thể coi là loài côn trùngnhỏnhất. Trong khi đó người ta đã tìm thấy một loài bướm (Thysaniaagrippina) ở Nam Mỹ dài xấp xỉ 0,3 mét hay một loài chuồn chuồn thấytrong hoá thạch chiều dài sải cánh khoảng 0,5 - 0,7 mét. Nếu so sánh loài cókích thước lớn nhất với loài có kích thước nhỏ nhất nó gấp từ 1.500 - 2.500lần; Trong khi đó ở lớp Thú - Mammalia loài Cá voi (Balaenopteramusculus) dài 30m có thể coi là loài lớn nhất và loài có vú nhỏ nhất tìm thấyở Italia là loài chuột chỉ dài có 3,6cm, như vậy chỉ gấp 836 lần mà thôi.Về sinh sản:Côn trùng cũng là loài mắn đẻ nhất thế giới, Một con sâu xám đẻ từ 1.500 -2.000 trứng; một con ong chúa đẻ tới 2.000 trứng một ngày; một đời conmối chúa có thể đẻ đến vài trăm triệu chứng. Côn trùng đẻ nhiều, thời giansinh sống lại ngắn. Có loài chỉ sống vài ngày nên khi gặp điều kiện thuận lợisố lượng tăng lên kinh khủng. Ví dụ một cặp ruồi nhà (Musca domestica L.)trong mùa sinh sản từ tháng 2 đến tháng 7 có thể sinh ra 6 lứa. Mỗi ruồi cáitrung bình đẻ 120 trứng và cho rằng tỷ lệ cái đực là 1: 1. Với điều kiện thuậnlợi; không chết con nào thì trong mùa sinh sản chúng đã sinh ra tới 93 tỉ convà sau một năm mặt đất sẽ có một lớp ruồi dầy tới nửa mét.Tất nhiên thiên nhiên không bao giờ để côn trùng tuỳ ý sinh sản như vậy. Cóhàng trăm nghìn yếu tố khác nhau tác động để hạn chế chúng. Côn trùng sởdĩ phong phú như vậy là do chúng có một số đặc điểm sau:- Côn trùng có một lớp da cứng chắc nhẹ nhàng, đàn hồi được để bảo vệcơ thể,- Thân thể nhỏ bé, chỉ cần một lượng thức ăn rất nhỏ chúng cũng sốngđược nên dễ chiếm một vị trí thích hợp trong không gian.- Côn trùng là động vật không xương sống duy nhất có cánh nên phânbố rộng rãi.- Côn trùng có khả năng thích ứng với môi trường cao và sức sinh sảnphi thường.III. Sự phân loại thế giới côn trùng1. Nguyên tắc phân loại côn trùngCôn trùng có cấu tạo, hình thể và lối sống rất đa dạng và phong phú nhưngkhi nghiên cứu tỉ mỉ giữa chúng vẫn có những nét giống nhau và có quan hệhuyết thống với nhau. Điều đó cho phép chúng ta có thể xếp chúng thànhnhững đơn vị phân loại riêng biệt mà ta gọi là phân loại.P hân loại côn trùng là nghiên cứu những cơ thể khác nhau nhằm phân biệtvà xác định mối quan hệ thân thuộc và nguồn phát sinh giữa chúng. Khiphân loại côn trùng ngoài những nguyên tắc chung như: Nguyên tắc so sánh,Nguyên tắc sinh vật học và cổ sinh vật học, người ta còn chú ý đến 4 vấn đềsau:Mức độ phân hoá về thân thể côn trùng thành ba bộ phận: đầu, ngực,bụng.Số lượng cánh, phân bố mạch cánh và độ rắn của cánh.Sự cấu tạo của bộ phận miệng.Các kiểu biến thái của côn trùng.2. Đơn vị phân loại của côn trùng.Loài (Species). Là đơn vị phân loại côn trùng. Nhóm các sinh vật có các đặctrưng hình thái, tên khoa học và đặc điểm di truyền giống nhau, có thể laigiống với nhau để cho đời sau hữu thụ. Mỗi loài thường có khu phân bố địalí sinh thái nhất định.Giống (Genus). Là bậc phân loại trên loài trong hệ thống thang bậc phânloại sinh vật. Là tập hợp của nhiều loài tương tự. Chi hay giống có thề đượcphân thành phân chi hay phân giống, nhánh ...