Phân loại hiện trạng xói lở mái hạ lưu đập đất khu vực Nam Trung Bộ

Bài viết Phân loại hiện trạng xói lở mái hạ lưu đập đất khu vực Nam Trung Bộ tập trung đánh giá hiện trạng và phân loại các hình thức xói lở mái hạ lưu đập dựa trên phương pháp khảo sát, điều tra thực địa và phương pháp phân tích, thống kê kết quả khảo sát từ 138 hồ đập đất khu vực Nam Trung Bộ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân loại hiện trạng xói lở mái hạ lưu đập đất khu vực Nam Trung Bộ Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2023. ISBN: 978-604-82-7522-8 PHÂN LOẠI HIỆN TRẠNG XÓI LỞ MÁI HẠ LƯU ĐẬP ĐẤT KHU VỰC NAM TRUNG BỘ Trần Văn Vững, Hồ Sỹ Tâm, Trần Duy Quân Trường Đại học Thủy lợi, email: tranvungdl@gmail.com 1. GIỚI THIỆU CHUNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đập, hồ chứa là công trình được xây dựng 2.1. Lựa chọn danh mục hồ, đập khảo sát cho mục đích quản lý, khai thác nguồn nước, Theo thống kê của Tổng cục Thủy lợi (nay góp phần đảm bảo an ninh nguồn nước cho là Cục Thủy lợi) năm 2020, khu vực Nam các khu vực và vùng lãnh thổ. Khu vực Nam Trung Bộ có 517 hồ đập thủy lợi đang được Trung Bộ, Việt Nam là khu vực chịu ảnh vận hành, khai thác. Trong đó thành phố Đà hưởng nặng của biến đổi khí hậu, hạn hán, Nẵng có 19 hồ chứa nước, tỉnh Quảng Nam thiếu nước có xu hướng gia tăng, đặc biệt là có 73 hồ chứa nước, tỉnh Quảng Ngãi có 118 tại hai tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận. Sự hồ chứa nước, tỉnh Bình Định có 160 hồ chứa làm việc an toàn và cấp nước thường xuyên, nước, tỉnh Phú Yên có 50 hồ chứa nước, tỉnh ổn định của các hồ đập này sẽ góp phần giảm Khánh Hòa có 28 hồ chứa nước, tỉnh Ninh thiểu tác động của hạn hán đến sản xuất nông Thuận có 21 hồ chứa nước, tỉnh Bình Thuận nghiệp cũng như các hoạt động dân sinh, có 48 hồ chứa nước [1]. Trong nghiên cứu kinh tế. Mặc dù vậy, các báo cáo đánh giá, này, nhóm tác giả đã lựa chọn và tiến hành kiểm tra an toàn hồ đập trước và sau mùa hành khảo sát 138 hồ đập được phân bố trên mưa bão hàng năm của khu vực này lại cho địa bàn 8 tỉnh Nam Trung Bộ để đánh giá thấy có rất nhiều hồ đập bị xói lở mái hạ lưu mức độ xói lở mái hạ lưu đập. Các hồ đập nghiêm trọng, mức độ gia tăng hàng năm và được lựa chọn sao cho: - Về mặt vị trí địa lý: Mỗi huyện có đập có nguy cơ ảnh hưởng đến an toàn đập. Ngay phải có tối thiểu 1 đập được khảo sát, đảm cả với những đập được duy tu, bảo dưỡng, bảo các đập sẽ được phân bố trên toàn bộ 8 sửa chữa thường xuyên nhưng hiện tượng xói tỉnh Nam Trung Bộ; lở mái hạ lưu đập vẫn xuất hiện trong và sau - Về thời gian xây dựng: Các đập được lựa mỗi mùa mưa. chọn sao cho có cả những đập mới xây dựng; Bài báo này tác giả tập trung đánh giá những đập đã xây dựng từ lâu không được du hiện trạng và phân loại các hình thức xói lở tu, bảo dưỡng, sửa chữa; những đập mới mái hạ lưu đập dựa trên phương pháp khảo được sửa chữa, nâng cấp; sát, điều tra thực địa và phương pháp phân - Về quy mô, hình thức đập hồ đập: Các tích, thống kê kết quả khảo sát từ 138 hồ đập đập được chọn khảo sát có đa dạng về quy đất khu vực Nam Trung Bộ. Kết quả của bài mô, chiều cao đập, kết cấu, hình thức bảo vệ báo có thể là cơ sở cho những nghiên cứu mái đập; sâu hơn về nguyên nhân và giải pháp khắc - Ngoài ra, các đập phải lựa chọn sao cho phục tình trạng xói lở mái hạ lưu đập của phản ánh được những điều kiện làm việc (chủ khu vực. yếu là điều kiện khí tượng, thủy văn), điều 212 Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2023. ISBN: 978-604-82-7522-8 kiện địa chất, vật liệu đắp đập khác nhau. Sơ lượng dòng chảy trên mặt đủ lớn. Hiện tượng đồ phân bố của các hồ đập đã khảo sát được này xuất hiện nhiều và nghiêm trọng nhất ở các thể hiện ở sơ hồ Hình 1. đập tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận. Một số hồ đập có mái hạ lưu đập bị xói lở thành các rãnh sâu như Thạch Bàn (Bình Định), Sông Dinh 3 (Bình Thuận), Ba Bàu (Bình Thuận)… Hình 1. Sơ đồ phân bố hồ đập khảo sát Hình 3. Xói lở thành rãnh sâu ở hồ Ba Bàu (Bình Thuận) 2.2. Nhận diện, phân loại các hình thức xói lở mái hạ lưu đập - Xói thành các hố sụt trên mái: Có thể xuất hiện các hố sụt ở bất cứ vị trí nào trên bề Trên cơ sở dữ liệu khảo sát 138 hồ đập, mặt mái hạ lưu đập, ngay cả sát trên định đập nhóm nghiên cứu tiến hành phân loại hình như các hồ Sông Sắt, Sông Trâu... ở tỉnh thức xói lở mái hạ lưu đập theo những hình Ninh Thuận; Sông Móng - tỉnh Bình Thuận; thức sau: Hoa Sơn - tỉnh Khánh Hòa... Hiện tượng này - Không xói: Mái hạ lưu đập cỏ mọc đều, xuất hiện ngay ở cả những đập có mái đập bề mặt phẳng, nhẵn, không có dấu hiệu của được gia cố chống xói rất bài bản như Lanh các biến dạng, sạt lở; Ra - Ninh Thuận (mái đập gia cố bằng neoweb, có hệ thống tưới cỏ phun mưa trên bề mặt); Hoa Sơn và Đá Bàn - tỉnh Khánh Hòa (mái đập được gia cố bằng các tấm bê tông lục lăng, có đục lỗ để trồng cỏ. Hình 2. Xói lở thành bậc ở hồ Suối Đuốc (Bình Định) - Xói thành các bậc thang, hàm ếch: Thường gặp với các đập không có rãnh thoát nước mặt, trải qua thời gian dài không được n ...