Phân tích chi phí lợi ích khai thác một số dạng tài nguyên quan trọng khu vực đới bờ tỉnh Bình Thuận

Trong bài viết này chủ yếu xét CBA mở rộng. Nếu giá trị NPV dương thì dự án khả thi, đem lại hiệu quả kinh tế môi trường. Nếu NPV âm thì dưới góc độ xã hội không nên thực hiện dự án vì nó gây ra các chi phí thiệt hại về môi trường, sức khỏe con người trong xã hội nhiều hơn lợi ích kinh tế mà dự án đem lại.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích chi phí lợi ích khai thác một số dạng tài nguyên quan trọng khu vực đới bờ tỉnh Bình ThuậnTạp chí Khoa học ĐHQGHN: Các Khoa học Trái đất và Môi trường, Tập 33, Số 3 (2017) 79-86Phân tích chi phí lợi ích khai thác một số dạng tài nguyênquan trọng khu vực đới bờ tỉnh Bình ThuậnDương Thị Thanh Xuyến1,*, Trần Nghi2, Đỗ Thị Ngọc Thúy3,Nguyễn Đình Thái2, Đỗ Mạnh Tuân31Tổng cục Môi trường, Tôn Thất Thuyết, Mỹ Đình 2, Từ Liêm, Hà Nội, Việt NamTrường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN, 144 Xuân Thủy, Hà Nội, Việt Nam3Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, 41A Phú Diễn, Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam2Nhận ngày 24 tháng 7 năm 2017Chỉnh sửa ngày 15 tháng 8 năm 2017; Chấp nhận đăng ngày 22 tháng 9 năm 2017Tóm tắt: Phân tích chi phí lợi ích (cost benefit analysis) (CBA) là phương pháp xác định và sosánh chi phí và lợi ích của một chương trình, chính sách, dự án để đánh giá dự án làm tăng haygiảm phúc lợi kinh tế của xã hội. Trong bài viết này chủ yếu xét CBA mở rộng. Nếu giá trị NPVdương thì dự án khả thi, đem lại hiệu quả kinh tế môi trường. Nếu NPV âm thì dưới góc độ xã hộikhông nên thực hiện dự án vì nó gây ra các chi phí thiệt hại về môi trường, sức khỏe con ngườitrong xã hội nhiều hơn lợi ích kinh tế mà dự án đem lại.Tài nguyên đới bờ tỉnh Bình Thuận có 5 nhóm nổi bật, trong có 4 nhóm chính là: (1) Tài nguyênsa khoáng Titan; (2) Tài nguyên du lịch; (3) Tài nguyên thủy sản; (4) Tài nguyên năng lượng và(5) Các dạng tài nguyên khác như tài nguyên rừng, tài nguyên đất, tài nguyên nước. Để đánh giáđược giá trị các dạng tài nguyên đặc thù của đới bờ tỉnh Bình Thuận có thể chọn 3 dạng tài nguyênđể tính toán chi phí lợi ích trong quá trình khai thác phục vụ phát triển kinh tế -xã hội. Đó là khaithác tài nguyên du lịch, khai thác tài nguyên sa khoáng và khai thác tài nguyên thủy sản. Kết quảcho thấy khai thác tài nguyên du lịch và khai thác tài nguyên thủy sản có giá trị NPV dương, cònkhai thác sa khoáng NPV âm do những chi phí thiệt hại gây ra cho xã hội lớn hơn lợi ích kinh tếthu được từ việc bán khoáng sản.Từ khóa: phân tích chi phí lợi ích, tài nguyên thiên nhiên, đới bờ, tỉnh Bình Thuận1. Mở đầuđới đường bờ cổ (25-30 m nước) giàu sakhoáng [1, 2]. Như vậy đới bờ có ý nghĩa hếtsức quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội.Đây cũng chính là nơi phục vụ sinh kế cho 50%dân số của nước ta đang sinh sống ở vùng venbiển. Tuy nhiên, một số công trình nghiên cứucho thấy quá trình khai thác tài nguyên pháttriển kinh tế- xã hội đới bờ vẫn chưa thật hợp lýgây nên những xung đột nghiêm trọng giữa khaithác tài nguyên và làm suy thoái môi trường.Nghiên cứu đánh giá giá trị tài nguyên môitrường, có sử dụng kết quả bài toán phân tíchchi phí lợi ích về kinh tế để đưa ra định hướngquy hoạch tổng thể đới bờ theo hướng phát triểnĐới bờ biển (coastal zone) tỉnh Bình Thuậngồm các huyện ven biển và đới biển ven bờ (030m nước). Các huyện ven biển vừa là đơn vịhành chính nhưng lại nằm trong phạm vi tươngtác lục địa – biển trong Đệ Tứ gồm 2 hệ sinhthái ven biển là: hệ sinh thái đồng bằng sônglagoon Holocen muộn và hệ sinh thái cồn cát.Đới biển ven bờ (0-30 m nước) là giới hạn của_______Tác giả liên hệ. ĐT: 84-912809928.Email: xuyen@vea.gov.vnhttps://doi.org/10.25073/2588-1094/vnuees.41247980D.T.T. Xuyến và nnk. / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Các Khoa học Trái đất và Môi trường, Tập 33, Số 3 (2017) 79-86bền vững. Định hướng quy hoạch tổng thểđớibờ theo hướng phát triển bền vững phải đi trướcmột bước trước khi tiến hành quy hoạch theongành. Hiện nay vẫn đang phổ biến một hiệntượng trái quy luật là quy hoạch theo ngành lạiđi trước quy hoạch tổng thể. Lý do đơn giản làquy hoạch ngành làmthoả mãnđược nhu cầutrước mắt của con người và xã hội. Trong lúcđó những vấn đề xung đột xẩy ra giữa quá trìnhkhai thác các dạng tài nguyên khác nhau vàgiữa khai thác tài nguyên với bảo vệ môi trườnghầu như vẫn chưa đươcquan tâm thỏa đáng. Đểtìm ra phương án tối ưu trong khai thác, sửdụng tài nguyên phát triển kinh tế cần giải bàitoán chi phí lợi ích.Tỉnh Bình Thuận có 2 dạng tài nguyên đặcthù rất có giá trị kinh tế là du lịch và sa khoángTitan, và cát đỏ ven biển thì đều đem lại giá trịthẩm mỹ du lịch và khai thác sa khoáng.Câu hỏiđặt ra là cần lựa chọn khai thác tài nguyên dulịch hay khai thác sa khoáng Titan? Hoặc khaithác cả hai? Kết quả tính toán chi phí lợi ích củacả 2 dạng tài nguyên nói trên đã cho ngay lờigiải là khai thác du lịch là dạng tài nguyên đượclựa chọn chứ không phải là khai thác sa khoángTitan. Cuối cùng cần phải giải bài toán xungđột và chi phí lợi ích về kinh tế cho tất cả cácdạng tài nguyên thì sẽ có một ma trận tươngquan vềmức độ lợi- hại, từ đó sẽ có sự lựa chọnphương ánthông minh cho định hướng quyhoạch tổng thể phát triển bền vững.2. Phương pháp nghiên cứuPhân tích chi phí lợi ích (cost benefitanalysis) (CBA) là phương pháp xác định và sosánh chi phí và lợi ích của một chương trình,chí ...