Phân tích chi phí và lợi ích - Chương 2: Vị thế trong phân tích chi phí - lợi ích

Bước đầu tiên trong phân tích chi phí và lợi ích là xác định xem ai là đối tượng có vị thế trong phân tích. Có nghĩa là ai là người có quyền hưởng lợi cũng như ai là người phải chịu trách nhiệm chi trả cho các chi phí. Vấn đề vị thế quyết định góc nhìn của phân tích
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích chi phí và lợi ích - Chương 2: Vị thế trong phân tích chi phí - lợi ích CHƯƠNG 2: Vị Thế Trong Phân Tích Chi-Phí -- Lợi Ích Allen S. Bellas và Richard O. Zerbe Bước đầu tiên trong phân tích chi phí lợi ích là xác định xem ai là đối tượng có vị thế trong phân tích. Có nghĩa là ai là người có quyền hưởng lợi cũng như ai là người có nghĩa vụ phải chịu trách nhiệm chi trả cho các chi phí. Vấn đề vị thế quyết định góc nhìn của phân tích. Nó có thể có tác động lớn đến các tính toán lợi ích chi phí. Trong lý thuyết kinh tế, ai cũng đều có vị thế: nên đưa phúc lợi xã hôị của tất cả những ai là đối tượng điều chỉnh của một chính sách vào phân tích bất kể họ sống ở đâu, họ giàu hay nghèo, đã được sinh ra hay sẽ sinh ra ở đâu. Sở dĩ như vậy là bởi lý thuyết kinh tế không được gắn kết tốt với những tính toán thể chế, nhất là các tính toán luật pháp. Các vấn đề về vị thế thường xuất hiện trước hết là trong quá trình đo lường các ý kiến, thứ hai là trong các ước tính thực tế. Các vấn đề vị thế thực tế nhất thiết phải là các vấn đề chính trị. Chúng cũng là những vấn đề liên quan đến tư pháp. Phần lớn các phân tích chi phí lợi ích thường được tiến hành trên vị thế quốc gia. Kết quả là chúng không tính đến vị thế của người nước ngoài. Song nhìn từ góc độ mang tính địa phương nhiều hơn cũng xuất hiện một vấn đề tương tự. Hãy tưởng tượng một tình huống thực tế trong đó một cơ quan hay chính quyền thành phố triển khai một dự án. Nếu một CBA được tiến hành trên vị thế của cơ quan đó, có thể là chỉ có các thành viên của cơ quan đó hoặc lợi ích của cơ quan đó có vị thế trong phân tích. Lúc đó, chỉ có chi phí và doanh thu của cơ quan đó là cần phải tính đến. Nếu thay vào đó, CBA được tiến hành ở góc độ toàn thành phố thì các cư dân của thành phố đó cũng như chính quyền thành phố đó có vị thế. Một cách lý tưởng, nên có một vị thế mang tính toàn cầu hay phổ thông. Có như vậy, lợi ích của người dân trong thành phố đó, các thành phố lân cận hay ở một nơi nào đó mới được tính đến. Song điều này thường là không thực tế hay không nhất quán với lợi ích của người tiến hành phân tích. Xuất phát điểm tiến hành phân tích CBA (hay ai có vị thế) nên được nêu một cách rõ ràng và áp dụng một cách nhất quán trong suốt quá trình nghiên cứu. Giả dụ như hãy tưởng tượng rằng một thị trấn đang xem xét việc xây dựng một bệnh viện. Quyết định xây bệnh viện mới này sẽ dẫn đến tình trạng một bệnh viện khác ở vùng lân cận phải ngừng hoạt động. Nếu các cư dân của vùng lân cận đó được coi là có vị thế thì nên đưa lợi ích mà họ có được từ bệnh viện mới vào chi phí của việc mất đi một bệnh viện cũ hơn và gần hơn. Một nhà phân tích bất hảo có thể sẽ tìm cách chỉ đưa vào một trong các chi phí chứ không phải là tất cả. Chương này sẽ đề cập đến vấn đề vị thế trước hết là theo nghĩa truyền thống. Tức là xem xét tác động của việc mở rộng hay thu hẹp diện đối tượng có lợi ích trong việc thực hiện dự án. Tiếp đó, chúng ta sẽ xét đến các vấn đề phân phối trong CBA như một dạng câu hỏi đặc biệt về vị thế. Cuối cùng, chúng ta sẽ mở rộng diện nghiên cứu để tính đến tác động của dự án đối với con cháu chúng ta. Chúng ta cũng xem xét vấn đề ban vị thế cho những đứa trẻ tuy chưa được sinh ra song đã được hưởng lợi ích mà dự án đem lại cũng như gánh chịu hậu quả nó gây ra. 2.1 Vị thế và Chuyển nhượng Vị thế Một trong những ẩn ý quan trọng của vị thế là xử lý như thế nào với sự chuyển nhượng giữa các cá nhân và tổ chức. Không nên tính chuyển nhượng tiền mặt, hàng hoá hay dịch vụ từ người có vị thế này sang người có vị thế khác là chi phí hay lợi ích trong phân tích. Chuyển nhượng giữa người không có vị thế với người có vị thế phải được tính là lợi ích trong khi chuyển nhượng từ người có vị thế sang người không có vị thế sẽ được tính là chi phí. Ví dụ: Vị thế và Xử lý Nước trên dòng Đa-nuýp Sông Đa-Nuýp bắt nguồn từ Đức và chảy qua các nước Áo, Slôvakia, Hungari, Croatia, Séc-bi, Bungari và Rumani trước khi đổ ra biển Đen. Nếu chính phủ Áo tính đến việc xây một nhà máy xử lý nước nhằm cải thiện chất lượng nước của sông Đa-Nuýp, họ có vẻ như chỉ cấp vị thế sử dụng cho người Áo và bỏ qua lợi ích mà người dân các nước khác sinh sống dọc theo con sông được hưởng từ dự án. Điều này khiến cho ích lợi thu được từ việc cải thiện chất lượng nước giảm đi. Nó có thể đặt dấu chấm hết cho một dự án mà đáng lẽ ra đáng để triển khai nếu vị thế sử dụng mang tính toàn cầu. Hãy tưởng tượng rằng chính phủ Hungari muốn nhà máy được xây dựng và đóng góp 100 triệu đôla cho chính phủ Áo để hỗ trợ chi phí xây dựng. Nhìn từ góc độ toàn cầu, khoản chi trả này là một sự chuyển nhượng. Nó không phải là chi phí hay lợi ích của dự án. Tuy nhiên, với một nghiên cứu CBA mà trong đó chỉ có chính phủ Áo là có vị thế sử dụng thì khoản tiền này sẽ được tính như là lợi ích mà dự án đem lại. Nếu nghiên cứu CBA được tiến hành dưới góc nhìn của người Hung thì khoản tiền đó được tính như là chi phí của dự án. Vấn đề vị thế sử dụng thường được áp dụng không đúng trong phân tích các dự án phát triển kinh tế nhằm trợ giúp những vùng nghèo đói. Tiền cho các dự án này có thể được lấy từ các khoản thu thuế ở nơi khác và có lẽ được dùng để thuê nhân công của vùng đó. Nếu tiền thuế được trả cho các cư dân địa phương dưới dạng tiền lương, tiền lương đó có thể được tính như lợi ích mà dự án đem lại. Đây là một cách tính toán sai lầm.Chừng nào những người đóng thuế còn có vị thế sử dụng thì chừng đó các khoản chi trả lương này còn là những khoản chuyển nhượng chứ không phải là chi phí hay lợi ích của dự án.[1] Những chuyển nhượng này có thể được mong đợi vì những lý do khác. Tuy nhiên, cần phải nêu rõ những lý do này trong phân tích CBA. Ví dụ: Xác định giá trị lao động cho việc khôi phục cây cối bị chặt phá ở hai bên đường Một dự án được đề xuất xây dựng với mục tiêu phủ xanh lại các con đường bị đốn chặt cây hai bên nhằm ngăn chặn tình trạng xói mòn đất và cải thiện chấ ...