Phân tích mối quan hệ giữa chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tăng trưởng kinh tế của Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn (1991-2012)

Dựa trên những lý thuyết cơ bản về chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng trưởng kinh tế và mối quan hệ giữa chuyển dịch cơ cấu kinh tế với tăng trưởng kinh tế, bài viết tập trung phân tích mối quan hệ giữa chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tăng trưởng kinh tế của Tp.Hồ Chí Minh giai đoạn 1991 - 2012. Đồng thời, trên cơ sở định hướng, bài viết trình bày một số giải pháp chuyển dịch cơ cấu kinh tế nhằm góp phần thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển kinh tế theo hướng bền vững trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh trong thời gian tới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích mối quan hệ giữa chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tăng trưởng kinh tế của Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn (1991-2012) Vũ Thị Hậu và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 124(10): 69 - 73 PHÂN TÍCH MỐI QUAN HỆ GIỮA CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ CỦA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN (1991-2012) Vũ Thị Hậu1*, Mai Văn Tân2 1Trường Đại học Kinh tế & Quản trị kinh doanh - ĐH Thái Nguyên, 2Kiểm toán Nhà nước khu vực XIII TÓM TẮT Dựa trên những lý thuyết cơ bản về chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng trưởng kinh tế và mối quan hệ giữa chuyển dịch cơ cấu kinh tế với tăng trưởng kinh tế, bài viết tập trung phân tích mối quan hệ giữa chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tăng trưởng kinh tế của Tp.Hồ Chí Minh giai đoạn 1991 2012. Đồng thời, trên cơ sở định hướng, bài viết trình bày một số giải pháp chuyển dịch cơ cấu kinh tế nhằm góp phần thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển kinh tế theo hướng bền vững trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh trong thời gian tới. Từ khóa: Cơ cấu kinh tế, cơ cấu ngành kinh tế, tăng trưởng kinh tế, mô hình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, mối quan hệ giữa chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tăng trưởng kinh tế. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ KHUNG NGHIÊN CỨU* Với mục tiêu nghiên cứu là phân tích chuyển dịch cơ cấu kinh tế (CDCCKT) tác động đến tăng trưởng kinh tế, từ đó đưa ra định hướng về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế của Thành phố Hồ Chí Minh (Tp.HCM) trong thời gian tới, trên cơ sở đó đưa ra các giải pháp thực hiện nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững trong dài hạn. Để đạt được mục tiêu đó, cần hệ thống hóa các cơ sở lý thuyết và mô hình thực nghiệm về cơ cấu ngành kinh tế, mối quan hệ và cơ chế tác động giữa CDCCKT và tăng trưởng kinh tế, từ đó đưa ra đánh giá thành tựu và hạn chế, phân tích môi trường phát triển trong dài hạn và định hướng phương án chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong thời gian tới. Có thể tóm tắt quá trình nghiên cứu theo khung nghiên cứu sau đây: Cơ sở lý luận về quan hệ giữa CDCCKT và Tăng trưởng kinh tế Số liệu Phân tích định tính: CDCCKT, tăng trưởng kinh tế; so sánh, đối chiếu. Phân tích định lượng: Phương pháp véc tơ; mô hình kinh tế lượng Đánh giá tính phù hợp Môi trường và điều kiện Cơ sở thực tiễn Mô hình thực nghiệm Đánh giá mức độ tác động Thành tựu, hạn chế, nguyên nhân Mục tiêu tăng trưởng bền vững Định hướng, giải pháp Kiến nghị Hình 1. Khung nghiên cứu mối quan hệ giữa CDCCKT và tăng trưởng kinh tế Nguồn: Đề xuất của nhóm tác giả * Tel: 0912 373777, Email: vuthihau@tueba.edu.vn 69 Vũ Thị Hậu và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ Cơ cấu GDP Cơ cấu kinh tế Số lượng: - GDP; - GDP/người; Tăng trưởng kinh tế Cơ cấu lao động Cơ cấu xuất khẩu 124(10): 69 - 73 Chất lượng: - NSLĐ, ICOR - Cơ cấu ngành -Cấu trúc tăng trưởng Hình 2. Cơ chế tác động giữa CDCCKT và tăng trưởng kinh tế Nguồn: Đề xuất của nhóm tác giả Quan hệ giữa CDCCKT và tăng trưởng kinh tế thể hiện năng lực sử dụng các yếu tố đầu vào, tạo nên tính chất, sự vận động của các chỉ tiêu tăng trưởng và ảnh hưởng lan tỏa của nó đến các lĩnh vực đời sống, kinh tế, xã hội, môi trường. Một cơ cấu kinh tế hợp lý và hiệu quả cần phải đảm bảo đáp ứng các tiêu chí chất lượng tăng trưởng. Trong điều kiện tăng trưởng kinh tế hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lý cần thỏa mãn các yêu cầu như sau [1], [5], [6]: Thứ nhất, phản ánh đúng các quy luật khách quan bao gồm các quy luật tự nhiên, kinh tế-xã hội, nhất là các quy luật kinh tế thị trường như: quy luật cung cầu; quy luật cạnh tranh; quy luật lưu thông tiền tệ; các quy luật của tái sản xuất (quy luật năng suất lao động, quy luật tích lũy)…; Thứ hai, đảm bảo khai thác tối đa các tiềm năng, nguồn lực của cả nước, các ngành các địa phương và lãnh thổ qua các phương án sản xuất kinh doanh; Thứ ba, sử dụng được ngày càng nhiều lợi thế tuyệt đối và lợi thế so sánh giữa các nước, các vùng và các khu vực. Vai trò này gắn liền với việc hình thành “cơ cấu kinh tế mở”. Ở góc độ vĩ mô phải gắn với việc xây dựng chiến lược hướng mạnh về xuất khẩu, đồng thời thay thế nhập khẩu những mặt hàng trong nước sản xuất không hiệu quả, gắn với sự phân công lao động và thương mại quốc tế. 70 Thứ tư, phản ánh được xu hướng phát triển của cuộc cách mạng khoa học công nghệ, xu hướng quốc tế hóa và khu vực hóa; Thứ năm, lấy hiệu quả kinh tế - xã hội làm thước đo kết quả cuối cùng của một cơ cấu kinh tế tối ưu. MỤC TIÊU, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Mục tiêu nghiên cứu là hệ thống hóa trên phương diện lý luận và nghiên cứu thực nghiệm mối quan hệ giữa CDCCKT với tăng trưởng kinh tế của Tp.HCM. Tập trung phân tích thực trạng tác động của CDCCKT đến tăng trưởng kinh tế của Tp.HCM bằng phân tích định lượng. Từ đó trình bày khuyến nghị và đề xuất giải pháp thực hiện CDCCKT nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh, hiệu quả và bền vững trên địa bàn Tp.HCM. Phương pháp nghiên cứu áp dụng là phương pháp thống kê, phân tích; phương pháp hệ số véc tơ và phương pháp định lượng tác động của CDCCKT đến tăng trưởng kinh tế thông qua ước lượng mô hình kinh tế lượng. PHÂN TÍCH ĐỊNH LƯỢNG TÁC ĐỘNG CỦA CDCCKT ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ CỦA TP.HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN 1991 - 2012 Để thấy rõ hơn mối quan hệ giữa CDCCKT và tăng trưởng kinh tế của TP.HCM, nhóm tác giả nghiên cứu sự tác động của CDCCKT Vũ Thị Hậu và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ làm ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế giai đoạn (1991-2012). Yêu cầu đặt ra, cần so sánh tương tác giữa chúng thông qua phương pháp véc tơ phân tích động thái của CDCCKT theo từng thời kỳ ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế, ta có: Thời kỳ (1991-1995) có tỷ lệ CDCCKT 2,9%; thời kỳ (1996 - 2000), giá trị Cosφ = 0,997, tương ứng tỷ lệ CDCCKT là 4,86%; thời kỳ (2001-2005), với giá trị Cosφ = 0,9987 tương ứng CDCCKT là 3,12% và thời kỳ (2006 2012) với Cosφ = 0,9977 thì tương ứng CDCCKT 4,3%. Bảng 1. So sánh tỷ lệ CDCCKT và tốc độ tăng trưởng Tỷ lệ Tốc độ tăng Thời kỳ CDCCKT trưởng kinh tế 1991 - 1995 2,9% ---- 1996 - 2000 4,86% 10,3% 2001 - 2005 3,12 % ...