Phân tích nguyên nhân, mức độ thiệt hại do thiên tai ở huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị và đề xuất giải pháp giảm thiểu

Bài viết này trình bày về kết quả nghiên cứu cho thấy mức độ thiệt hại do thiên tai gây ra ở tỉnh Quảng Trị là khá lớn và nguy cơ xảy ra các loại thiên tai vẫn là một vấn đề bức thiết cần được giải quyết. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp cho các nhà quản lý có những biện pháp tích cực trong việc phòng chống, giảm thiểu thiệt hại do tác động của thiên tai gây ra, nâng cao nhận thức và ổn định cuộc sống cho người dân, góp phần phát triển bền vững kinh tế - xã hội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích nguyên nhân, mức độ thiệt hại do thiên tai ở huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị và đề xuất giải pháp giảm thiểuTẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, TRƯỜNG ðH KHOA HỌC HUẾTẬP 1, SỐ 1 (2014)PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN, MỨC ðỘ THIỆT HẠI DO THIÊN TAIỞ HUYỆN HƯỚNG HÓA, TỈNH QUẢNG TRỊ VÀ ðỀ XUẤTGIẢI PHÁP GIẢM THIỂUHà Văn Hành*, Trương ðình Trọng**, Nguyễn Văn LinhKhoa ðịa lý – ðịa chất, Trường ðại học Khoa học Huế* Email: hanhdiahue@yahoo.com** Email: trong.hueuni@gmail.comTÓM TẮTThiên tai nói chung và lũ quét, trượt lở ñất nói riêng là những hiện tượng tự nhiên ñã gâynhiều thiệt hại về con người, tài sản và các hoạt ñộng sản xuất. Huyện Hướng Hóa, tỉnhQuảng Trị là ñịa bàn miền núi, thường xuyên chịu ảnh hưởng của nhiều loại thiên tai nhưlũ, lũ quét, trượt lở ñất… Kết quả nghiên cứu và phân tích cho thấy mức ñộ thiệt hại dothiên tai gây ra ở ñây là khá lớn và nguy cơ xảy ra các loại thiên tai vẫn là một vấn ñềbức thiết cần ñược giải quyết. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp cho các nhà quản lý có nhữngbiện pháp tích cực trong việc phòng chống, giảm thiểu thiệt hại do tác ñộng của thiên taigây ra, nâng cao nhận thức và ổn ñịnh cuộc sống cho người dân, góp phần phát triển bềnvững kinh tế - xã hội.Từ khóa: thiên tai, lũ quét, trượt lở ñất, mức ñộ thiệt hại, huyện Hướng Hóa.1. ðẶT VẤN ðỀTrên thế giới, hàng năm các loại thiên tai như: bão, lũ lụt, sạt lở, ñộng ñất, sóngthần... ñã gây tổn thất lớn cho nhiều quốc gia. Trong các loại thiên tai nêu trên thì lũquét và trượt lở ñất thường có tần suất lặp lại lớn nhất và gây tổn thất rất nặng nề vềngười và tài sản ở các khu vực miền núi.Hướng Hoá là một huyện miền núi của tỉnh Quảng Trị, là khu vực có ñịa hình bịchia cắt mạnh bởi hệ thống sông suối chằng chịt dọc theo hai sườn ðông và Tây dãyTrường Sơn, là ñiều kiện thuận lợi cho việc hình thành các loại thiên tai như lũ lụt, lũquét, trượt lở ñất,… ðây là nơi sinh sống chủ yếu của ñồng bào các dân tộc: Pa Cô - TàÔi, Bru - Vân Kiều; người dân có trình ñộ dân trí thấp, ñời sống còn nghèo nàn và lạchậu, khả năng ứng phó và phòng tránh thiên tai còn rất thấp. Vì vậy mỗi khi thiên taixảy ra thì mức ñộ ảnh hưởng ñến tính mạng, tài sản và sản xuất của người dân ở ñây làvô cùng to lớn.Việc phân tích nguyên nhân và mức ñộ thiệt hại do thiên tai gây ra ở huyệnHướng Hóa là vấn ñề rất cấp thiết, góp phần quan trọng cho việc giảm thiểu thiệt hại dothiên tai gây ra, ñồng thời ổn ñịnh cuộc sống và sản xuất cho người dân trong khu vực.71TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, TRƯỜNG ðH KHOA HỌC HUẾTẬP 1, SỐ 1 (2014)2. THỰC TRẠNG MỘT SỐ THIÊN TAI PHỔ BIẾNỞ KHU VỰC NGHIÊN CỨU2.1. Lũ quétTrong những năm gần ñây với sự gia tăng của lũ lụt, lũ quét trên ñịa bàn tỉnhQuảng Trị xảy ra với quy mô, cường ñộ và phạm vi ngày càng lớn.Về mức ñộ ngập lụt thì những xã nằm ở khu vực có ñịa hình trũng, nằm cách xañường quốc lộ hầu như chịu ảnh hưởng nặng nề và ña số bị cô lập khi có lũ xảy ra. Mộtsố xã chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do ngập lụt như xã Tân Long các thôn ñều có mứcñộ ngập hơn 2 m và số hộ bị ảnh hưởng nặng lên ñến 297 trong tổng 1.477 hộ dân, cácthôn A Ho, Thanh 1 (xã Thanh), Bản Giai, Piệc Húc (xã Thuận) cũng là những khu vựcchịu ảnh hưởng nặng của ngập lụt.Ngoài ra huyện Hướng Hóa với ñịa hình dốc, ñộ dốc lòng sông lớn, ñó là mộttrong những yếu tố tạo ñiều kiện cho lũ quét phát triển ở ñây. Và ở khu vực tập trungcác loại hình chính như lũ quét nghẽn dòng, lũ quét sườn và lũ bùn ñá, còn lũ quét hỗnhợp ít xuất hiện ở ñây.- Lũ quét nghẽn dòng: Thường xảy ra ở vùng trũng giữa núi như suối bản ChênhVênh – xã Hướng Phùng, ngoài ra loại hình này còn xảy ra ở các xã Hướng Lập, HướngSơn gây thiệt hại ñáng kể.- Lũ quét sườn xảy ra tại thượng nguồn sông như ở xã Hướng Hiệp. Lũ xảy ratrong nhánh suối nhỏ dạng chữ V, ñất ñá và cây cối trên sườn ñổ xuống tạo vật cản ngănchặn dòng suối nên khi ñộng năng dòng nước ñủ mạnh sẽ cuốn trôi vật cản tạo nên lũquét.- Lũ bùn ñá: Dòng lũ bùn ñá ñược hình thành do dòng chảy lũ tạm thời phát sinhñột ngột tại thung lũng ngắn, hẹp và dốc thuộc vùng ñồi hoặc ñồi trước núi có vận tốclớn cuốn theo bùn ñá sau ñó tích tụ lại cửa sông suối hoặc nơi trũng thấp của các nón lũtích; ñôi khi còn kèm theo hiện tượng ñá lăn, ñá ñổ với quy mô lớn. Loại hình này xảyra rất ít chủ yếu tập trung ở khu vực ñá trầm tích hệ tầng Tân Lâm ở khu vực TânThành, Tân Hợp.Bảng 1. ðịa ñiểm xảy ra lũ và lũ quét ở huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng TrịTT12Phân loại lũ quétLũ quét nghẽn dòngLũ quét sườn dốcðịa ñiểm xảy ra lũ quét- Hướng Phùng, Hướng Lập, Hướng Sơn- Tân Long (Hướng Hóa)(Nguồn: Số liệu ñiều tra, khảo sát năm 2012 - 2013)2.2. Trượt lở ñấtTrượt lở ñất chủ yếu xảy ra ở những nơi có ñộ dốc >150 . Hiện tượng trượt lở ởñây liên quan ñến thành phần vật chất, cấu tạo của ñất ñá, ñịa hình và thường xảy ra chủyếu vào mùa mưa.72TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, TRƯỜNG ðH KHOA HỌC HUẾTẬP 1, SỐ 1 (2014)Trên ñịa bàn tỉnh Quảng Trị năm 2009 – 20 ...