Phân tích quan hệ giữa biến động sử dụng đất và biến đổi của một số yếu tố khí hậu, thiên tai tại tỉnh Hà Tĩnh

Để phân tích ảnh hưởng của một số các yếu tố khí hậu và thiên tai đến biến động sử dụng đất nông nghiệp ở tỉnh Hà Tĩnh trong giai đoạn 2005 - 2015 các tác giả đã sử dụng mô hình hồi quy logistic đa biến nhằm xác định tương quan giữa sự biến động sử dụng đất nông nghiệp với sự thay đổi của một số yếu tố khí hậu và thiên tai.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích quan hệ giữa biến động sử dụng đất và biến đổi của một số yếu tố khí hậu, thiên tai tại tỉnh Hà Tĩnh JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1059.2017-0023 Natural Sci. 2017, Vol. 62, No. 3, pp. 191-198 This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn PHÂN TÍCH QUAN HỆ GIỮA BIẾN ĐỘNG SỬ DỤNG ĐẤT VÀ BIẾN ĐỔI CỦA MỘT SỐ YẾU TỐ KHÍ HẬU, THIÊN TAI TẠI TỈNH HÀ TĨNH Phạm Vũ Chung Khoa Địa lí - Quản lí Tài nguyên, Trường Đại học Vinh Tóm tắt. Biến đổi khí hậu gia tăng tần suất, cường độ hạn hán, ngập lụt, hoang mạc hóa... là một trong những nguyên nhân quan trọng gây biến động đất sản xuất nông nghiệp tại tỉnh Hà Tĩnh. Để phân tích ảnh hưởng của một số các yếu tố khí hậu và thiên tai đến biến động sử dụng đất nông nghiệp ở tỉnh Hà Tĩnh trong giai đoạn 2005 - 2015 chúng tôi đã sử dụng mô hình hồi quy logistic đa biến nhằm xác định tương quan giữa sự biến động sử dụng đất nông nghiệp với sự thay đổi của một số yếu tố khí hậu và thiên tai. Kết quả tính toán cho thấy: Biến động sử dụng đất có tương quan thuận với sự thay đối của nhiệt độ,mức độ khô hạn, ngập lụt, thoái hóa đất và có tương quan nghịch với sự thay đổi của lượng mưa năm, trong đó ngập lụt có tác động thuận lớn nhất đến biến động sử dụng đất. Từ khóa: Biến động sử dụng đất, biến đổi khí hậu, các yếu tố khí hậu, thiên tai, mô hình hồi quy logistic, Hà Tĩnh. 1. Mở đầu Sử dụng đất, đặc biệt đất nông nghiệp tại Hà Tĩnh trong thời gian gần đây có nhiều biến động. Có nhiều nguyên nhân gây biến động sử dụng đất (BĐSDĐ) và một trong những nguyên nhân quan quan trọng là do tác động của biến đổi khí hậu (BĐKH) và thiên tai. Số liệu thực tế cho thấy: Trong giai đoạn 2005 - 2015 sự thay đổi của nhiệt độ, lượng mưa và sự gia tăng tần suất, cường độ của nắng nóng, mưa lớn đã làm gia tăng ngập lụt, hạn hán, hoang mạc hóa... làm cho nhiều diện tích đất nông nghiệp như đất lúa, đất hoa màu, đất nuôi trồng thủy sản... không thể sản xuất được và buộc phải chuyển đổi sang mục đích sử dụng khác hoặc bỏ hoang hóa [1]. Tuy nhiên, việc đánh giá định lượng những tác động này gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi chuỗi số liệu về đối tượng gây tác động và đối tượng bị tác động phải có đủ độ dài thống kê. Trong trường hợp cụ thể ở tỉnh Hà Tĩnh, do không có các chuỗi số liệu thống kê đủ dài chúng tôi đã chọn cách tiếp cận đánh giá định tính, thông qua việc phân tích mối tương quan/quan hệ giữa BĐSDĐ và sự thay đổi của một số yếu tố khí hậu và hiện tượng thiên tai trong xu thế BĐKH trong giai đoạn 2005 - 2015 tại tỉnh Hà Tĩnh bằng mô hình hồi quy logistic đa biến. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Phương pháp nghiên cứu và nguồn số liệu 2.1.1. Phân tích hồi quy logistic đa biến Để phân tích ảnh hưởng của một số yếu tố khí hậu và thiên tai đến BĐSDĐ ở tỉnh Hà Tĩnh trong giai đoạn 2005 - 2015, tác giả đã sử dụng phương pháp hồi quy logistic đa biến. Ngày nhận bài: 11/11/2016. Ngày nhận đăng: 12/1/2017. Tác giả liên hệ: Phạm Vũ Chung, e-mail: vuchungdhv@gmail.com 191 Phạm Vũ Chung Phương pháp phân tích hồi quy Binary Logistic là một kĩ thuật thống kê sử dụng biến phụ thuộc dạng nhị phân để ước lượng xác suất một sự kiện sẽ xảy ra với những thông tin của biến độc lập mà ta có được. Phân tích hồi quy có ưu điểm là thể hiện mối liên hệ giữa các yếu tố bằng một phương trình hồi quy. Các hệ số hồi quy là một trong những biểu hiện của mối liên hệ giữa các yếu tố nghiên cứu. Tiến hành phân tích hồi quy logistic đa biến bằng phần mềm SPSS.20 để xác định mối tương quan giữa các yếu tố khí hậu đối với BĐSDĐ. Mô hình hàm hồi quy logistic đa biến có dạng: e . . ⋯ . P(Y = 1) = . . ⋯ . (1) 1 + e Hoặc có thể viết dưới dạng: (Y = 1) (2) log = B + B X + B X + ⋯ + B X (Y = 0) trong đó: X1, X2, ...., Xn: Các biến độc lập; B1, B2, ..., Bn: Hệ số hồi quy của các biến độc lập. Hệ số B phản ánh lượng biến thiên của Y khi một đơn vị X thay đổi (khi biến Xi thay đổi một đơn vị và các biến số khác không thay đổi thì Y thay đổi Bi đơn vị); B0: Hằng số; P(Y=1) = P0: là xác suất xảy ra BĐSDĐ; P (Y=0) = 1 - P (Y=1): là xác suất không xảy ra BĐSDĐ. Độ phù hợp tổng thể của mô hình được đánh giá dựa vào chỉ tiêu -2LL (-2log likelihood). Giá trị -2LL ...