Pháp luật về kiểm soát khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm

Khả năng thanh toán là vấn đề sống còn của một doanh nghiệp bảo hiểm. Hoạt động này được pháp luật Việt Nam quy định rất cụ thể. Bài viết đề cập về sự cần thiết, khái niệm liên quan, khái quát những quy định pháp luật, những yếu tố ảnh hưởng và trình tự thủ tục kiếm soát khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Pháp luật về kiểm soát khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT KHẢ NĂNG THANH TOÁN CỦA DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM Khổng Minh Cƣờng, Đinh Tiến Phong Khoa Luật, trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh, HUTECH TÓM TẮT Khả năng thanh toán là vấn đề sống còn của một doanh nghiệp bảo hiểm. Hoạt động này được pháp luật Việt Nam quy định rất cụ thể. Tuy nhiên, hệ thống các văn bản pháp luật quy định về khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm rất nhiều và có nhiều sự đổi mới, gây khó khăn cho doanh nghiệp bảo hiểm, nhà đầu tư hay người mua bảo hiểm. Vì vậy bài báo này sẽ giúp người đọc có cái nhìn khái quát hơn về khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm, thuận tiện hơn cho những đối tượng muốn tiếp cận vấn đề này. Trong bài báo, nội dung chính mà chúng tôi đề cập về sự cần thiết, khái niệm liên quan, khái quát những quy định pháp luật, những yếu tố ảnh hưởng và trình tự thủ tục kiếm soát khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm. Từ khoá: Doanh nghiệp bảo hiểm, khả năng thanh toán, kiểm soát, kinh tế, pháp luật. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển, đặc biệt là trong giai đoạn mở cửa hội nhập và áp dụng nền kinh tế thị trường theo định hướng Xã hội chủ nghĩa. Điều này đặt ra cho chúng ta rất nhiều cơ hội để phát triển kinh tế, nhưng theo đó là thách thức về việc thu hút đầu tư, tạo ra môi trường kinh doanh an toàn, hấp dẫn cho doanh nghiệp và cho nhu cầu về an sinh xã hội. Vì vậy, trong những năm gần đây, chúng ta đã xuất hiện nhiều ngành kinh doanh đa dạng và phù hợp với nhu cầu đặt ra trong quá trình phát triển đất nước. Trong đó, pháp luật về kinh doanh bảo hiểm tại Việt Nam đã được ra đời vào năm 2000 ngày càng được hoàn thiện hơn qua Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm 2010 và hàng loạt các văn bản hướng dẫn thi hành đã giúp cho hoạt động kinh doanh bảo hiểm trở nên hấp dẫn các nhà đầu tư và doanh nghiệp hơn. Trong đó, để bảo vệ các doanh nghiệp bảo hiểm, người mua bảo hiểm và thị trường bảo hiểm nói chung, rất nhiều những biện pháp bảo vệ, khắc phục, kiểm tra đã được đưa ra. Trong đó, hoạt động kiểm soát khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm là một hoạt động được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật như một biện pháp cần thiết nhằm đưa doanh nghiệp bảo hiểm thoát khỏi sự nguy hiểm, tránh lâm vào tình trạng phá sản,… Pháp luật kinh doanh bảo hiểm nói chung và những quy định về hoạt động kiểm soát khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm nói riêng được xây dựng ngày càng hoàn thiện và chặt chẽ qua những văn bản pháp luật như Nghị định 73/2016/NĐ-CP, Thông tư 50/2017/TT-BTC đã sửa đổi, bổ sung và thay thế các văn bản cũ như Nghị định 45/2007/NĐ-CP, Nghị định 123/2011/NĐ-CP,… Điều đó giúp cho hoạt động kiểm soát khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm trở nên hoàn chỉnh hơn, vừa giúp doanh nghiệp bảo hiểm tránh khỏi nguy cơ phá sản, vừa giúp cho người mua bảo hiểm an tâm hơn. 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KHẢ NĂNG THANH TOÁN CỦA DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM 2.1 Một số khái niệm liên quan về khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm Khả năng thanh toán: Doanh nghiệp bảo hiểm được coi là có đủ khả năng thanh toán khi đã trích lập đầy đủ dự phòng nghiệp vụ và có biên khả năng thanh toán không thấp hơn biên khả năng thanh toán tối thiểu theo quy định của Chính phủ [1]. 177 Kiểm soát khả năng thanh toán: Kiểm soát khả năng thanh toán là quá trình đo lường kết quả thực hiện các khoản phải thu, khoản phải trả. Sau đó so sánh với các tiêu chuẩn nhằm phát hiện ra những sai lệnh và nguyên nhân. Tiếp đến là việc tiến hành các điều chỉnh nhằm làm cho kết quá cuối cùng phù hợp với việc bảo đảm trả các khoản nợ đến hạn bất cứ lúc nào. Dự phòng nghiệp vụ: Là khoản tiền mà doanh nghiệp bảo hiểm phải trích lập nhằm mục đích thanh toán cho những trách nhiệm bảo hiểm đã được xác định trước và phát sinh từ các bản hợp đồng đã giao kết. Biên khả năng thanh toán: Biên khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm là phần chênh lệch giữa giá trị tài sản và các khoản nợ phải trả của doanh nghiệp bảo hiểm tại thời điểm tính biên khả năng thanh toán [1]. 2.2 Khái quát chung các quy định pháp luật về khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm Bộ Tài chính: chúng ta có thể hiểu rằng Bộ Tài chính là cơ quan quản lý tài chính Quốc gia. Do đó, hàng quý, hàng năm, doanh nghiệp bảo hiểm phải lập và gửi báo cáo tài chính cho Bộ Tài chính. Nhằm nắm rõ được tình hình duy trì khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm trong suốt một quá trình hoạt động. Nếu doanh nghiệp có nguy cơ mất khả năng thanh toán thì phải báo cáo ngay về thực trạng tài chính, nguyên nhân dẫn đến và các biện pháp để Bộ Tài chính kịp thời phê duyệt phương án đó. Trường hợp không khôi phục được thì Bộ Tài chính thành lập Ban Kiểm soát để áp dụng các biện pháp khôi phục. Các đơn vị thuộc Bộ tài chính: theo Điều 44 Thông tư 50/2017/ TT-BTC các đơn vị có liên quan đến Bộ Tài chính thì căn cứ chức năng nhiệm vụ được giao và chỉ đạo của Bộ Tài chính, các đơn vị có liên quan của Bộ Tài chính có trách nhiệm cử cán bộ tham gia Ban kiểm soát khả năng thanh toán và tham gia ý kiến đối với các vấn đề của doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài theo đề nghị của Ban kiểm soát khả năng thanh toán. Xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động kiểm soát khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm: theo quy định của Nghị định 98/2013/NĐ-CP được sửa đổi bởi Nghị định 48/2018/NĐ-CP (hợp nhất trong Văn bản hợp nhất 08/VBHN-BTC), các mức xử phạt trong hoạt động kiểm soát khả năng thanh toán của doanh nghiệp được quy định khá cao so với các vi phạm hành chính khác, nhưng nếu tính đến mức độ nghiêm trọng của những vi phạm này thì số tiền phạt còn khá thấp. Trong đó, mức phạt cao nhất được quy định tại khoản 4 ...