Phát hiện một số trường hợp đột biến lặp đoạn Exon 2 xảy ra trong quá trình sao chép gen Dystrophin ở bệnh nhân loạn dưỡng cơ Duchenne

Bệnh loạn dưỡng cơ Duchenne (DMD) và bệnh loạn dưỡng cơ Becker (BMD) là bệnh di truyền thần kinh cơ phổ biến nhất, với xuất độ khoảng 1/3.500 trẻ trai sinh sống(7). Bệnh do đột biến gen dystrophin (gen DMD) gây ra. Đây là gen lớn nhất ở người nằm dài 2400kb ở vị trí Xp21.2, gồm 79 exon mã hóa 14 kb mRNA(1,8,15). Thông tin chi tiết về gen được phổ biến tại www.dmd.nl.Bệnh nhân DMD thường bị nhược cơ xuất hiện sớm từ 2 – 3 tuổi, tiến triển nhanh, mất khả năng đi lại và chết ở...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát hiện một số trường hợp đột biến lặp đoạn Exon 2 xảy ra trong quá trình sao chép gen Dystrophin ở bệnh nhân loạn dưỡng cơ DuchenneTCNCYH 34 (2) - 2005 Ph¸t hiÖn mét tr−êng hîp ®ét biÕn lÆp ®o¹n exon 2 x¶y ra trong qu¸ tr×nh sao chÐp gen dystrophin ë bÖnh nh©n lo¹n d−ìng c¬ Duchenne. TrÇn V©n Kh¸nh 1 Vµ T¹ Thµnh V¨n 2 1 , ViÖn C«ng nghÖ sinh häc, Trung t©m Khoa häc tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia 2 , Bé m«n Hãa-Hãa sinh, Tr−êng §¹i häc Y khoa Hµ néi. Gen dystrophin lµ mét gen cã cÊu tróc rÊt dµi, ®iÒu nµy ®· lµm cho qu¸ tr×nh phiªnm· cña gen trë nªn phøc t¹p h¬n, ®Æc biÖt lµ ë ®Çu gen 5’. Trong nghiªn cøu nµy chóngt«i c«ng bè mét bÖnh nh©n lo¹n d−ìng c¬ Duchenne cã ®ét biÕn lÆp ®o¹n exon 2. §iÒurÊt ®¸ng chó ý lµ ®ét biÕn nµy kh«ng xuÊt hiÖn ë ADN (genome). ChÝnh v× vËy, chóng t«igi¶ thiÕt r»ng ®©y lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh trans-splicing x¶y ra trong qu¸ tr×nh sao chÐpcña gen dystrophin. Nguyªn nh©n vµ c¬ chÕ cña hiÖn t−îng nµy ch−a ®−îc biÕt râ rµngvµ hiÖn ®ang ®−îc tiÕp tôc nghiªn cøu.I. §Æt vÊn ®Ò sequence). GÇn ®©y ng−êi ta chøng minh r»ng mét sè nhãm c¸c protein tham gia Duchenne lµ mét lo¹i bÖnh g©y nªn do vµo qu¸ tr×nh nhËn biÕt SES gãp phÇn®ét biÕn gen dystrophin. §©y lµ mét gen quan träng trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn c¸clín cã chiÒu dµi kho¶ng 3000 kb, n»m tiÒn mARN. Mét sè nghiªn cøu ®· chøngtrªn nhiÔm s¾c thÓ X, m· hãa 14 kb minh r»ng trong qu¸ tr×nh nµy, ®ét biÕnmARN lµ hîp phÇn cña 79 exon [1, 2]. thªm ®o¹n th−êng gÆp h¬n c¶ so víi métH¬n 90% tr×nh tù gen lµ tæ hîp c¸c intron, sè ®ét biÕn kh¸c. Cho ®Õn nay mét vµimét vµi intron cã chiÒu dµi rÊt lín ®iÓn exon ®−îc sao chÐp l¹i tõ intron cña genh×nh lµ intron 2 (kho¶ng 157 kb). T¹i ®©y dystrophin ®· ®−îc c«ng bè nh− exon X,th−êng x¶y ra mét sè lçi trong qu¸ tr×nh exon 2a vµ exon 3a. C¸c exon nµy lÇnhoµn thiÖn c¸c tiÒn mARN. Mét trong c¸c l−ît ®−îc sao chÐp tõ intron 1, 2, 3 vµkh©u cña qu¸ tr×nh hoµn thiÖn tiÒn mARN hîp nhÊt ®Ó t¹o ra cÊu tróc mARN cñalµ c¾t bá c¸c intron vµ ghÐp nèi c¸c exon dystrophin [3, 7]. Trans- splicing lµ métl¹i víi nhau. Qu¸ tr×nh nµy ®ßi hái mét sè hiÖn t−îng Ýt ®−îc biÕt ®Õn h¬n trong qu¸tr×nh tù quan träng n»m ë ®Çu 5’ tËn tr×nh hoµn thiÖn c¸c tiÒn mARN. Trong(acceptor splicing site), 3’ (donor splicing nghiªn cøu nµy chóng t«i c«ng bè métsite) vµ t¹i vÞ trÝ nh¸nh cña intron (branch bÖnh nh©n lo¹n d−ìng c¬ Duchenne cãconsensus site). Ngoµi ra qu¸ tr×nh nµy ®ét biÕn lÆp ®o¹n exon 2. §iÒu rÊt ®¸ngcßn cÇn mét sè vïng tr×nh tù kh¸c n»m chó ý lµ ®ét biÕn nµy kh«ng xuÊt hiÖn ëtrong exon bao gåm vïng giµu base ADN. ChÝnh v× vËy, chóng t«i gi¶ thiÕtpurine (purine-rich region), vïng t¨ng r»ng ®©y lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh trans-c−êng qu¸ tr×nh ghÐp nèi (splicing splicing x¶y ra trong qu¸ tr×nh sao chÐpenhancer sequence- SES) vµ vïng tr×nh cña gen dystrophin.tù nhËn biÕt exon (exon recognition12II. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p ®Þnh tr×nh tù, s¶n phÈm ph¶n øng PCR ®·nghiªn cøu ®−îc c¾t ra vµ tinh chÕ tõ gel sau ®ã ®−îc ®−a vµo vector t¹o dßng PT7-blue 2.1. §èi t−îng (Novagen). Tr×nh tù gen ®−îc x¸c ®Þnh BÖnh nh©n DMD ®−îc chÈn ®o¸n dùa b»ng m¸y ®äc tr×nh tù tù ®éng (modelvµo nh÷ng triÖu chøng l©m sµng vµ cËn 373A, Applied Biosystems, Foster City,l©m sµng ®iÓn h×nh: yÕu c¬ cã tÝnh chÊt California, USA).tiÕn triÓn, ph× ®¹i c¬ c¼ng ch©n, mÊt kh¶ III. KÕt qu¶n¨ng ®i l¹i ë tuæi 12, nång ®é CK t¨ngcao trong m¸u ...