Phát triển nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu: Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho vùng đồng bằng sông Cửu Long

Bài viết Phát triển nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu: Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho vùng đồng bằng sông Cửu Long trình bày các nội dung chính sau: Tổng quan về phát triển nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu; Kinh nghiệm quốc tế trong phát triển nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu; Phát triển nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu ở đồng bằng sông Cửu Long - một số tồn tại, hạn chế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu: Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho vùng đồng bằng sông Cửu Long KHOA HỌC CÔNG NGHỆ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP BỀN VỮNG THÍCH ỨNG VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU: KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VÀ BÀI HỌC CHO VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG Vũ Thị Lê Hoa1 TÓM TẮT Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là khu vực nằm cuối của lưu vực sông Mê Kông, trải dài trên 6 quốc gia và đổ ra biển Đông. Sau hơn 30 năm đổi mới, ĐBSCL đã có bước phát triển vượt bậc, trở thành vùng nông nghiệp trọng điểm của cả nước. Tuy nhiên, hiện nay ĐBSCL đang đứng trước những thay đổi khó dự đoán nhất trong lịch sử kiến tạo vùng đồng bằng châu thổ. Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi này là biến đổi khí hậu đã ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của ĐBSCL, đặc biệt đối với ngành nông nghiệp. Vì vậy, vùng cần đề xuất và thực hiện những giải pháp để phát triển nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu. Bên cạnh những kết quả đạt được trong quá trình phát triển nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu, cụ thể: áp dụng công nghệ trong sản xuất, lựa chọn giống chống chịu hạn, mặn, chuyển đổi cơ cấu cây trồng và vật nuôi,…; việc phát triển nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu vẫn tồn tại những hạn chế như: các giống cây trồng chưa đáp ứng được hạn, mặn, chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm chưa được đảm bảo, mô hình sản xuất nông nghiệp bền vững còn nhỏ lẻ và tự phát, vùng chưa chủ động kiểm soát tình hình ngập úng…Hiện nay, vấn đề phát triển nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu đang được các quốc gia trên thế giới nghiên cứu và thực hiện khá thành công. Bài viết dưới đây tập trung phân tích thực trạng phát triển nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu ở ĐBSCL; kinh nghiệm phát triển nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu ở Hà Lan, Trung Quốc; từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho vùng ĐBSCL để phát triển nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu trong thời gian tới. Từ khóa: Nông nghiệp, đồng bằng sông Cửu Long, biến đổi khí hậu, bài học, kinh nghiệm. 1. TỔNG QUAN VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP BỀN VỮNG hoặc do hoạt động của con người làm thay đổi thành THÍCH ỨNG VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU10 phần của khí quyển hay trong khai thác sử dụng đất. Biến đổi khí hậu đang trở thành vấn đề mang Phát triển nông nghiệp bền vững đang được coi tính toàn cầu, không chỉ nhận được sự quan tâm từ là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá các nhà khoa học, các nhà lãnh đạo mà cả nhân loại. trình độ phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia. Theo Thỏa thuận Paris (2015), biến đổi khí hậu Nếu ngành nông nghiệp không hướng đến phát triển nghĩa là biến đổi của khí hậu được qui cho trực tiếp bền vững, quốc gia khó có thể có nền tảng để đầu tư hoặc gián tiếp do hoạt động của con người làm thay phát triển các ngành kinh tế khác. Đặc biệt, trong đổi thành phần của khí quyển toàn cầu và sự thay đổi điều kiện biến đổi khí hậu như hiện nay, việc phát này được cộng thêm vào khả năng biến động tự triển nông nghiệp bền vững càng được ưu tiên trong nhiên của khí hậu quan sát được trong những thời kỳ quá trình phát triển nhằm đảm bảo an ninh lương có thể so sánh được. Ở Việt Nam, theo Chương trình thực và giúp quốc gia đạt được tăng trưởng kinh tế mục tiêu Quốc gia ứng phó với biến đổi khí hậu (Bộ cao, trong ổn định và dài hạn. Khái niệm phát triển Tài nguyên và Môi trường, 2008), biến đổi khí hậu nông nghiệp bền vững cũng đã được nghiên cứu bởi được hiểu là sự biến đổi trạng thái của khí hậu so với nhiều tổ chức quốc tế, các nhà khoa học trong và trung bình và/hoặc dao động của khí hậu duy trì ngoài nước. Theo nghiên cứu Phát triển nông nghiệp trong một khoảng thời gian dài, thường là vài thập kỉ bền vững vì an ninh lương thực và dinh dưỡng (FAO, hoặc dài hơn. Biến đổi khí hậu có thể là do quá trình 2016), phát triển nông nghiệp bền vững là phát triển tự nhiên bên trong hoặc các tác động bên ngoài, nông nghiệp góp phần cải thiện hiệu quả nguồn lực, tăng cường khả năng phục hồi và đảm bảo công bằng 1 xã hội/trách nhiệm của nông nghiệp và hệ thống Học viện Tài chính Email: vulehoa@hvtc.edu.vn lương thực nhằm đảm bảo an ninh lương thực và 152 N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - KỲ 1 - TH¸NG 1/2021 KHOA HỌC CÔNG NGHỆ dinh dưỡng cho tất cả mọi người ở hiện nay và tương năng suất của sản phẩm ngành nông nghiệp ít bị tổn lai. Theo Đỗ Kim Chung và cộng sự (2009), phát thương, qua đó góp phần nâng cao thu nhập và ổn triển nông nghiệp bền vững là quá trình đảm bảo hài định cuộc sống cho người dân. hòa ba nhóm mục tiêu kinh tế, xã hội và môi trường, 2. KINH NGHIỆM QUỐC TẾ TRONG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP làm thỏa mãn nhu cầu về nông nghiệp ở hiện tại mà BỀN VỮNG THÍCH ỨNG VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU không tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu của 2.1. Hà Lan tương lai. Do vậy, phát triển nông nghiệp bền vững Hà Lan là một đất nước nằm ở phía Tây Bắc châu phải đạt được ba nhóm mục tiêu: phát triển nông Âu và cũng là nước có nguồn gốc nông nghiệp. nghiệp bền vững về kinh tế, phát triển nông nghiệp Trong những năm gần đây, nông nghiệp Hà Lan bền vững về xã hội và phát triển nông nghiệp bền đang chịu ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, do đó để vững về ...