Phòng, chống bệnh tiên mao trùng và sán lá gan trâu, bò ở Việt Nam

Cụm công trình phòng chống hai bệnh ký sinh trùng chủ yếu gây hại: Bệnh tiên mao trùng và sán lá gan trâu bò ở Việt Nam của các nhà khoa học thuộc Viện Thú y quốc gia đã được trao Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ năm 2005. Cụm công trình được thực hiện từ năm 1960 đến 2004. Các tác giả gồm: GS Trịnh Văn Thịnh, TS Ðoàn Văn Phúc, PGS.TS Phan Ðịch Lân, PGS.TS Phạm Sỹ Lăng, TS Lương Tổ Thu, TS Lê Ngọc Mỹ, PGS.TS Phạm Văn Khuê. Trong những năm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phòng, chống bệnh tiên mao trùng và sán lá gan trâu, bò ở Việt Nam Phòng, chống bệnh tiên mao trùng và sán lá gan trâu, bò ở Việt Nam Cụm công trình phòng chống hai bệnh ký sinh trùng chủ yếu gây hại:Bệnh tiên mao trùng và sán lá gan trâu bò ở Việt Nam của các nhà khoa họcthuộc Viện Thú y quốc gia đã được trao Giải thưởng Nhà nước về khoa họcvà công nghệ năm 2005. Cụm công trình được thực hiện từ năm 1960 đến 2004. Các tác giảgồm: GS Trịnh Văn Thịnh, TS Ðoàn Văn Phúc, PGS.TS Phan Ðịch Lân,PGS.TS Phạm Sỹ Lăng, TS Lương Tổ Thu, TS Lê Ngọc Mỹ, PGS.TS PhạmVăn Khuê. Trong những năm 1960 - 1970, cứ qua vụ Đông Xuân giá rét, các tỉnhđồng bằng và trung du Bắc bộ mỗi năm có khoảng từ 15 đến 20 nghìn trâubò chết. Các địa phương thường gọi là trâu bò đổ ngã vụ Đông Xuân hoặctrâu ngã nước, có những xã tỷ lệ trâu bò chết đến 50%. Hậu quả nói trênđã ảnh hưởng rất lớn đến sức sản xuất của đàn trâu bò. Kết quả khảo sátbước đầu cho thấy, hiện tượng nêu trên liên quan đến hai bệnh tiên maotrùng (TMT) và sán lá gan (SLG). Tập thể cán bộ ký sinh trùng, Viện Thú yđược giao nhiệm vụ nghiên cứu phòng chống các bệnh ký sinh trùng kể trênnhằm khắc phục hiện tượng trâu bò đổ ngã trong vụ Đông Xuân, bảo vệ đàntrâu bò cày kéo phục vụ nông nghiệp. Công trình nghiên cứu đã hoàn thành đáp ứng được các vấn đề khoahọc đặt ra. Qua nghiên cứu xét nghiệm hơn 20 nghìn bệnh phẩm từ 20 tỉnh,thành phố phía Bắc đã xác định được nguyên nhân trâu bò chết hàng loạttrong các vụ Đông Xuân chính là do hai bệnh TMT và SLG. Các nhà khoahọc đã nắm được đặc điểm dịch tễ học của hai bệnh này ở Việt Nam từ đó đềra quy trình phòng bệnh. Ðồng thời, các nhà khoa học đã xác định được 63loài mòng họ Tabanidae và bốn loài ruồi họ phụ Stomoxydinae có khả năngtruyền bệnh TMT, trong đó có mười loài mới tìm thấy ở Việt Nam. Ðã xácđịnh được hai loài ốc ký chủ trung gian của SLG là Lymnaea viridis vàL.swinhoei. Thiết lập và sử dụng nhiều phương pháp huyết thanh học hiệnđại như: ELISA, IFAT, SAT, CATT đáp ứng được yêu cầu chẩn đoánnhanh, chính xác. Từ đó, các quy trình này được ứng dụng rộng rãi để chẩnđoán phát hiện bệnh tại các tỉnh: Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Tây, Hòa Bình,Thái Nguyên, Bắc Cạn, Tuyên Quang, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Hải Dương,Hưng Yên, Nam Ðịnh, Hà Nam và các vùng quanh Hà Nội. Trong quá trình thực hiện đề tài các tác giả đã phát huy tính sáng tạotự chế được một số chế phẩm mới dùng trong chẩn đoán như: chế Conjugatehuỳnh quang dùng trong chẩn đoán TMT; kháng nguyên chất tiết dùng trongchẩn đoán SLG; đề ra quy trình bảo quản giống kháng nguyên TMT ở nhiệtđộ âm sâu (Ni-tơ lỏng), thay thế việc giữ giống truyền đời trên chuột; chọnlựa các chủng TMT ở các địa phương tập hợp kháng nguyên đa chủng chếkháng nguyên để chẩn đoán TMT; kịp thời nghiên cứu ứng dụng các loạithuốc mới điều trị hai loại bệnh SLG và TMT; xây dựng và áp dụng rộng rãiquy trình phòng chống bệnh TMT và bệnh SLG. Kết quả nghiên cứu khoa học đạt được của Đề tài 02B năm 1985 vàKN02 - 16 năm 1990 - 1995 được Hội đồng khoa học Bộ Nông nghiệp vàPhát triển nông thôn và Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường trước đây,nay là Bộ Khoa học và Công nghệ, nghiệm thu và đánh giá xuất sắc.