Hệ thống đình, chùa ở Việt Nam rất nhiều, là vết tích một thời sống "bế quan" trong luỹ tre làng. Đơn cử những chùa ở khu vực miền Bắc ven Thủ đô như: đình Liên Hiệp (Hà Tây), đình Kim Hoàng (Hà Tây), đình Phù Lão (Hà Bắc), Tam Canh (Vĩnh Phúc), đình Phùng (Hà Tây), đền Đệ Tam (Nam Định), chùa ông (Hải Hưng
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phụ nữ qua điêu khắc đình , đền , chùa Việt Nam.Phụ nữ qua điêu khắc đình , đền , chùa Việt NamHệ thống đình, chùa ở Việt Nam rất nhiều, là vết tích một thời sống bế quantrong luỹ tre làng. Đơn cử những chùa ở khu vực miền Bắc ven Thủ đô như: đìnhLiên Hiệp (Hà Tây), đình Kim Hoàng (Hà Tây), đình Phù Lão (Hà Bắc), TamCanh (Vĩnh Phúc), đình Phùng (Hà Tây), đền Đệ Tam (Nam Định), chùa ông (HảiHưng), chùa Thế Hà, đền Diễn (Ninh Bình), đền Phù Lão (Lạng Giang). “Nét xuân” tươi trẻ ở các đình, chùa là những nàng vũ nữ thiên thần. Vũ nữkhông có khuôn mặt đầy đặn nhưng đôi má đầy đặn, bộ ngực nở và hiếu khách,bụng mềm ba ngấn. Nét thiếu nữ thuở xưa này làm người xem hiện nay phải giậtmình, vì đây là tiêu chuẩn các cuộc thi sắc đẹp châu Âu và Mỹ năm 1993-1994. Vũnữ thắt lưng buông dài, váy ngắn kiểu mini, sau lưng có đôi cánh nhỏ, tai đeo hoatai giọt lệ cao sang. Một nàng mặc yếm lá sồi, một nàng mặc yến lá sen tơi tả,khuôn mặt bầu bĩnh, hiền dịu. Ở đền Giá có khắc cảnh ba cô gái đang khoả thân tắm ở hồ Sen. Mỗi người mộttư thế, nhưng ở ai cũng lộ ra thân hình rắn chắc, hấp dẫn, gợi cảm. Cảnh người đànông đặt người vợ lẽ lên đùi, người vợ cả đứng cạnh gợi nhiều liên tưởng. Tuy cả bacùng cười nhưng ở mỗi nụ cười ẩn chứa một nỗi niềm khác nhau, đầy kịch tính. Ởđền Phùng (Hà Tây) trang trí ngay dưới bàn thờ một mảnh tròn, bên dưới là đàisen. Trên đài sen là các cô gái khoả thân. Người đứng, kẻ ngồi, nét mặt vô tư. Ởđền Đệ Tam (Nam Định) cũng có hoạt cảnh 3 cô gái khoản thân. Cô đứng nghiêng,cô đứng thẳng. Những nét đẹp lộ ra không loã lồ mà ý tứ, khêu gợi, bí hiểm. Cóanh chàng mặc áo thụng xênh xang nắm tay cô, một tay sờ trái đào tiên để đi vàochốn vĩnh hằng. Ở đền Phù Lão có cảnh người phụ nữ ngồi xổm, khoả thân, thểhiện một trữ lượng nồng ấm và ân cần thần thánh vô biên của người đàn bà. Suốitóc dài chảy vắt qua ngực bên phải, lộ ra cái bụng nở tròn đầy. Nàng vừa thể hiệntín ngưỡng phồn thực xa xưa vừa là ước mơ của con người muôn thuở. Bức tranh thiếu nữ chạm khắc ở đền Phù Lão (Lạng Giang) mang sắc thái rấthiện đại: Người đàn bà mặc váy cuốn lên tận ngực, hai chân dài dạng ra, quặp lấyhai bên hông người tình, xung quanh là đàn, sáo véo von. Nhà văn hoá Pháp AndleMalraux đã phải thốt lên: Mảng gỗ điêu khắc đẹp, xắn ra những miếng ngon chocuộc đời... Còn rất nhiều, rất nhiều những mảng điêu khắc thân tình nữa ở các đền chùa.Những mảng khuất, những hình khối cao thấp tạo nên những thần thái nghệ thuậtđiêu khắc chứa đựng những tâm tư, tình cảm, khát vọng sống của con người, củaxã hội một thời. Đây là những tác phẩm thực sự có giá trị vượt thời gian đi vào bấttử. Khẳng định điều đó, tiến sĩ mỹ học Samodey (Indonesia) nói: “Thiệt quá chừngđộc đáo! Tôi đã đi nhiều nước, không đâu lại có những bức trạm trổ có đầy nhữngnét tiêu biểu, đạo và đời cứ quấn quít lấy nhau rồi ca hát lên như vậy. Sinh động,có dòng chảy tung hoành, ngổn ngang mà nghệ thuật. Chúng vừa có tiết tấu vừa cógiai điệu vũ trụ. Hy vọng rằng các nhà nghiên cứu nghệ thuật Việt Nam sớm pháthiện, sưu tầm và duy trì những di sản độc đáo đó.