Phù phổi vì người nhà tự chỉnh tốc độ dịch truyền

Bà L.T.T. 65 tuổi, là người “nghiện” truyền dịch, hễthấy trong người mệt mỏi, ăn uống kém là đến phòngmạch bác sĩ (BS) tư xin truyền dịch. Ngày 12/10, bà T.bị nhiễm trùng tiểu - viêm dạ dày phải vào bệnh viện(BV) điều trị.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phù phổi vì người nhà tự chỉnh tốc độ dịch truyềnPhù phổi vì người nhà tự chỉnh tốcđộ dịch truyềnBà L.T.T. 65 tuổi, là người “nghiện” truyền dịch, hễthấy trong người mệt mỏi, ăn uống kém là đến phòngmạch bác sĩ (BS) tư xin truyền dịch. Ngày 12/10, bà T.bị nhiễm trùng tiểu - viêm dạ dày phải vào bệnh viện(BV) điều trị. Tại đây, bà T. xin được truyền dịch cho“khỏe”. Các BS đánh giá: bà có thể ăn uống được,không bị rối loạn điện giải nên không cho bà truyềndịch. Nhưng vì bà T. lại là người quen của một đồngnghiệp trong BV, cho nên các BS bất đắc dĩ phải chotruyền dịch. Bệnh nhân (BN) xin truyền 2 chai/ngày, chai muối và chai đường. Sau khi đánh giá tìnhTốc độ truyền dịch phải trạng tim mạch, phổi, thận của bàtheo đúng chỉ định của T., BS thận trọng cho truyền mỗibác sĩ. chai với tốc độ 20 giọt/phút, vàdặn dò người nhà không được tự ý chỉnh dịch truyền.Ngày đầu truyền dịch, bà T. vẫn bình thường. Sang ngàythứ 2 thì bà T. bỗng đột ngột lên cơn khó thở, mệt nhiều,đang nằm đầu ngang phải ngồi dậy thở. Người nhà tứctốc gọi BS đến phòng bệnh gấp. Khi BS đến thấy BN cóbiểu hiện phù phổi cấp liền kiểm tra dịch truyền, hóa radịch truyền đang chảy với tốc độ nhanh 100 giọt/phút. Vớitốc độ này thì chỉ cần 1,7 giờ là truyền hết 1 chai 500ml.Các BS tiến hành cấp cứu tích cực, ngưng ngay dịchtruyền (chỉ còn khoảng 50ml trong chai), cho bà nằm đầucao, thở oxy, chích lợi tiểu. Sau 2 giờ thì bà T. hết khóthở, bớt mệt. 2 ngày sau, tình trạng BN đã ổn định. Hỏi kỹngười nhà thì được biết, bà T. thường hay kêu con gáicủa mình chỉnh dịch truyền cho chảy nhanh lên, chảy đếnkhi còn nửa chai thì chỉnh chậm lại để tránh y tá để ý.Nhiều lần trước, BN cũng cho chỉnh như vậy, thấy khôngcó sao cả. Nhưng lần này, đến khi người con trai chỉnhdịch truyền cho BN, vì sơ ý để dịch truyền quá nhanh vàbận gọi điện thoại nên chai dịch sắp hết mà không biết,đến khi bà T. than khó thở thì mới ngưng gọi điện, chạyđến phòng BS gọi cấp cứu.Mặc dù tình trạng tim, phổi, thận của bà T. còn tốt nhưngnếu truyền dịch quá nhiều hay quá nhanh cũng có thể tạora biến chứng ứ nước nhanh ngoài tế bào, gây ra phùphổi cấp. Do đó, việc truyền dịch cần có chỉ định của BS,khi được truyền dịch, không được phép tự ý chỉnh tốc độdịch truyền theo ý mình, vì nếu chỉnh quá nhanh, hậu quảsẽ đáng tiếc nếu không được phát hiện kịp thời.Chỉ định truyền dịchCác loại dịch truyền gồm: đạm, mỡ, muối, đường, cácchất điện giải, đạm hoa quả, huyết tương tươi, dung dịchchứa albumin, dextran…Dịch truyền có tác dụng nâng huyết áp cơ thể, để cânbằng các chất điện giải có trong máu khi BN bị mất máu,mất nước do chấn thương, tai nạn, do phẫu thuật, do tiêuchảy, nôn mửa kéo dài, do bị bỏng, do bị mất nhiều mồhôi trong điều kiện quá nóng bức, để nuôi ăn trong trườnghợp BN không thể ăn hoặc hấp thu các chất dinh dưỡngqua đường tiêu hóa. Việc bù đường, muối và các chấtđiện giải chỉ nên tiến hành khi hàm lượng những chất nàytrong máu thấp hơn mức cho phép.Truyền dịch có gặp nguy hiểm không?Ngay cả khi truyền dịch đúng chỉ định, BN vẫn có thể gặpmột số nguy hiểm trong quá trình truyền: chỗ tiêm bị phù,đau sưng, viêm tĩnh mạch, rét run, mặt tái nhợt, vã mồhôi, khó thở, đau ngực…Nguy hiểm nhất là sốc do dịch truyền. Khi sử dụng dịchtruyền để truyền cho BN trong bất cứ trường hợp nàocũng cần phải lưu ý nguy cơ BN có thể bị sốc. Sốc có thểxảy ra tức thì, trong hoặc ngay sau khi tiêm. Biểu hiện làBN bắt đầu thấy rét run đột ngột, sốt, nhiệt độ cơ thể cóthể lên 39 – 40oC hoặc cao hơn, mạch nhanh, vã mồ hôi,chân tay lạnh, huyết áp tụt, khó thở, nhịp thở nhanh vànông, BN lo lắng bồn chồn, vật vã… Nếu không xử trí kịpthời, BN có thể sẽ bị tử vong. Nguyên nhân gây sốc có thểdo chất lượng thuốc hoặc do dụng cụ tiêm truyền khôngđảm bảo vô trùng, tốc độ truyền quá nhanh, đôi khi do cơđịa BN mẫn cảm hoặc dị ứng thuốc.Tiếp đến là phù phổi cấp do truyền dịch rất nhanh haytruyền rất nhiều dịch. Có thể xảy ra ở người hoàn toànbình thường, nhưng thường gặp ở BN lớn tuổi, có độ lọcthận yếu, có bệnh tim mạch, có bệnh phổi.Không nên lạm dụng tiêm truyền với các mục đích khôngdo nhu cầu chữa bệnh. Khi được BS chỉ định truyền dịch,thì không được tự ý chỉnh tốc độ dịch truyền. Nhữngtrường hợp tự mua dịch truyền với mục đích nâng caosức khỏe hay làm đẹp da cần phải hỏi ý kiến của BS. ...