Quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội ở Trung Quốc và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam hiện nay

Thông qua nguồn tài liệu khai thác từ Trung Quốc cũng như Việt Nam, bài viết "Quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội ở Trung Quốc và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam hiện nay" giúp độc giả hiểu rõ hơn quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội ở Trung Quốc, rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu cho Việt Nam trong quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội hiện nay. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội ở Trung Quốc và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam hiện nayKỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA Xà HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN” QUÁ TRÌNH ĐI LÊN CHỦ NGHĨA Xà HỘI Ở TRUNG QUỐC VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM ĐỐI VỚI VIỆT NAM HIỆN NAY Trần Thanh Thủy, Dương Thị Châu Phụng Trường Chính trị Lê Duẩn, tỉnh Quảng Trị Tác giả liên hệ: Trần Thanh Thủy, email: tranthuydha@gmail.com Tóm tắt: Ngày 01/10/1949, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (中华人民共和国) được thành lập, đánh dấu quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội ở Trung Quốc. Từ đó đến nay, quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Trung Quốc trải qua 3 giai đoạn phát triển chính: 1949-1978, 1978-2012, 2013-2022 với những sự thăng trầm cần được các nhà khoa học nghiên cứu đầy đủ và nghiêm túc. Việt Nam và Trung Quốc có nhiều điểm tương đồng về kinh tế, văn hóa - xã hội, đặc biệt là cùng lựa chọn con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Thông qua nguồn tài liệu khai thác từ Trung Quốc cũng như Việt Nam, bài viết giúp độc giả hiểu rõ hơn quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội ở Trung Quốc, rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu cho Việt Nam trong quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội hiện nay. Từ khóa: chủ nghĩa xã hội; nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa; Đảng Cộng sản Trung Quốc; bài học kinh nghiệm; Việt Nam.1. KHÁI QUÁT QUÁ TRÌNH ĐI LÊN CHỦ NGHĨA Xà HỘI Ở TRUNG QUỐC1.1. Trung Quốc từ năm 1949 đến năm 1978 Trước năm 1949, Trung Quốc về cơ bản vẫn là một nước nông nghiệp với 90%dân số là nông dân. Năm 1949, sản lượng lương thực của cả nước chỉ đạt 108 triệutấn, nhân dân rơi vào tình cảnh đói kém. Để giải quyết những khó khăn về lươngthực thực phẩm, năm 1952, Trung Quốc bắt đầu tiến hành cải cách ruộng đất. Kếtquả, tầng lớp địa chủ cơ bản bị xóa bỏ, 46 triệu ha ruộng đất được chia cho 300 triệunông dân, 4000 hợp tác xã nông nghiệp hình thành (Phan, 2001, 18-19). Tuy vậy, cải cách ruộng đất ở Trung Quốc cũng phạm phải một số sai lầmnghiêm trọng, đặc biệt là vấn đề đối xử nhân đạo với tầng lớp địa chủ. Trong mỗilàng thường có ít nhất một địa chủ bị đem ra hành quyết. Theo giới nghiên cứu, cókhông dưới 5 triệu người bị giết hại. Không ít trường hợp đã bị quy kết nhầm thành 575TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNGđịa chủ. Các phe phái, những người có tư thù cá nhân cũng nhân cơ hội này đấu tốlẫn nhau. Tháng 2/1952, Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc thông qua nghị quyếtvề hợp tác xã trong sản xuất nông nghiệp, bắt đầu xây dựng hợp tác xã sơ cấp rồihợp tác xã cao cấp. Các hệ thống thủy lợi và cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển nôngnghiệp được chú trọng. Trong thời gian từ năm 1949 đến năm 1952, số lượng đấtđào đắp theo thống kê lên đến 1,7 tỉ m3, gấp 23 lần số lượng đất đã đào ở kênh đàoXuyê, gấp 10 lần so với kênh đào Panama. Năm 1952, sản lượng lương thực tănglên 159 triệu tấn, về cơ bản Trung Quốc tự túc được lương thực (Phan, 2001, 21). Đối với công thương nghiệp tư bản tư doanh, Chính phủ triển khai chính sách“Tam phản” (1951), “Ngũ phản” (1952). Từ năm 1953, bắt đầu thực hiện kế hoạch 5năm lần thứ nhất. Nhà nước chỉ đạo công cuộc cải tạo trên quy mô lớn đối với nôngnghiệp, tiểu thủ công nghiệp, công thương nghiệp tư bản tư nhân, đồng thời xâydựng cơ sở bước đầu cho quá trình công nghiệp hóa đất nước. Tháng 9/1956, Đại hội Trung ương Đảng khóa VIII thông qua kế hoạch 5 nămlần thứ hai, Mao Trạch Đông nêu mục tiêu về kinh tế phải đuổi kịp hoặc vượt quácác nước tư bản mạnh nhất thế giới. Tháng 5/1958, Hội nghị lần thứ hai Quốc hộikhóa VIII thông qua đường lối chung do Mao Trạch Đông đề xuất “cố gắng vươn lênxây dựng chủ nghĩa xã hội, nhanh, nhiều, tốt, rẻ” (Phan, 2001, 24). Phong trào “Đại nhảy vọt” với trung tâm là phong trào “Toàn dân luyện gang thép”đã huy động lực lượng khổng lồ của toàn dân tham gia, ở mỗi công xã có hàng trămlò đất sét luyện gang thép. Do phải huy động một nguồn lực to lớn của đất nước chongành luyện gang thép nên nền kinh tế của Trung Quốc rơi vào tình trạng mất cânđối nghiêm trọng. Sản phẩm thép làm ra không đảm bảo chất lượng, đồng ruộng bịbỏ bê, dẫn đến nạn đói trong những năm sau đó. Ở nông thôn, từ năm 1958, TrungQuốc tiến hành xây dựng công xã nhân dân một cách ồ ạt. Mỗi công xã có khoảng5000 hộ nông dân. Kinh tế hộ gia đình bị xóa bỏ, tư liệu sản xuất được tập trung vàocông xã. Việc làm này khiến nguồn lực nhàn rỗi ở nông thôn không được sử dụng,trong khi hiệu quả kinh tế từ các công xã rất thấp. Có thể nói, phong trào “Đại nhảy vọt” là sản phẩm của lối tư duy nóng vội, khôngphù hợp với hiện thực đất nước nên đã để lại những hậu quả rất nghiêm trọng. Công 576 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA Xà HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN”xã nhân dân ...