Quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục trong nghiên cứu, giảng dạy ở các trường sư phạm

Nội dung Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục rất sâu rộng; trong tham luận này chúng tôi giới hạn ở việc khái quát một số điểm chủ yếu; trên cơ sở đó nhận thức và vận dụng trong một số lĩnh vực về nghiên cứu và học tập. Điều quan trọng là làm sao cho tư tưởng của Bác Hồ đi sâu vào giáo dục, trở thành hiện thực tại các trường đại học và cao đẳng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục trong nghiên cứu, giảng dạy ở các trường sư phạm Kỷ yếu hội thảo khoa học: CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH MỘT TẦM NHÌN CHIẾN LƯỢC VỀ GIÁO DỤC VÀ SƯ PHẠM. pp. 43-47 QUÁN TRIỆT TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO DỤC TRONG NGHIÊN CỨU, GIẢNG DẠY Ở CÁC TRƯỜNG SƯ PHẠM PGS.TS Nghiêm Đình Vỳ Viện Khoa học Xã hội - Đại học Sư phạm Hà Nội Nội dung Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục rất sâu rộng; trong tham luận này chúng tôi giới hạn ở việc khái quát một số điểm chủ yếu; trên cơ sở đó nhận thức và vận dụng trong một số lĩnh vực về nghiên cứu và học tập. Điều quan trọng là làm sao cho tư tưởng của Bác Hồ đi sâu vào giáo dục, trở thành hiện thực tại các trường đại học và cao đẳng. 1. Phát huy truyền thống của dân tộc, đặc biệt là truyền thống hiếu học, vận dụng và phát triển quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin nói chung, về giáo dục nói riêng, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh và Đảng ta đã xây dựng một nền giáo dục dân chủ nhân dân rồi trở thành nền giáo dục xã hội chủ nghĩa. Sự nghiệp giáo dục được xây dựng và phát triển gắn liền với cuộc đấu tranh cho độc lập và chủ nghĩa xã hội, góp phần to lớn vào thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Ngày nay, trong xu thế phát triển của thế giới, công tác giáo dục nói chung, giáo dục nhà trường nói riêng của chúng ta cần đứng vững trên quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng được vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục chiếm một vị trí quan trọng trong hệ thống quan điểm về cách mạng Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa. Bởi vì, tư tưởng Hồ Chí Minh hình thành và phát triển trong cuộc đấu tranh “giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội và giải phóng con người”, mà giải phóng con người là nhiệm vụ trung tâm, là mục tiêu của cuộc đấu tranh chống mọi áp bức bóc lột. Hồ Chí Minh chỉ “có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành” [1;161]. Tư tưởng nhân văn cách mạng này không chỉ dừng ở tình cảm, nhận thức lý luận mà biến thành chính sách chủ trương, biện pháp cụ thể, để hiện thực hoá trong thực tiễn cuộc sống. Người khẳng định: “. . . chúng ta tranh được tự do, độc lập rồi mà dân cứ chết đói chết rét, thì tự do, độc lập cũng không làm gì. Dân chỉ biết rõ giá trị của tự do, của độc lập khi mà dân được ăn no, mặc đủ. Chúng ta phải thực hiện ngay: 1) Làm cho dân có ăn, 2) Làm cho dân có mặc, 3) Làm cho dân có chỗ ở, 4) Làm cho dân có học hành” [1;152]. 43 Nghiêm Đình Vỳ Tư tưởng Hồ Chí Minh về con người là tư tưởng dựa vào sức mạnh của con người theo hướng “đem sức ta mà giải phóng cho ta”. Để cho con người vùng dậy, tự đấu tranh để tự giải phóng, phải giáo dục họ thức tỉnh và giác ngộ, đảm nhận sứ mệnh lịch sử của mình. Trong một ý nghĩa nào đó, tư tưởng về giáo dục của Hồ Chí Minh đã tiếp nhận nghĩa đầu tiên của thuật ngữ “paidagos” của Hy Lạp là “dắt dẫn ai qua đường”. Hồ Chí Minh đã đưa dân tộc Việt Nam thoát khỏi tình trạng khủng hoảng của cuộc chiến tranh chống Pháp “đang trong đêm tối dường như không có đường ra”. Người đã gắn cuộc đấu tranh chống chế độ “giáo dục ngu dân” với việc tố cáo chủ nghĩa thực dân, Người đã đặt giáo dục thành một nhiệm vụ quan trọng trong kháng chiến chống ngoại xâm, trong công cuộc xây dựng đất nước. Bởi vì, “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu” [1;9]. Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến giáo dục, chăm lo đến thầy giáo, cô giáo, học sinh các cấp. Có thể nói, hiếm có một nguyên thủ quốc gia nào lại có tình cảm đặc biệt như vậy. Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã vinh dự được đón Người đến thăm cán bộ và sinh viên, để lại nhiều kỉ niệm vô cùng tốt đẹp. Nếu làm một bảng thống kê đầy đủ, chúng ta sẽ nhận thấy tỉ lệ các bài viết, những đoạn, những câu liên quan đến giáo dục chiếm một tỉ lệ không nhỏ trong tổng số các tác phẩm của Hồ Chí Minh đã được thu thập. Sự quan tâm, chăm lo đến giáo dục của Hồ Chí Minh vừa thể hiện truyền thống “tôn sư trọng đạo” của dân tộc, tình cảm của một học sinh, một thầy giáo vĩ đại - thầy giáo Nguyễn Tất Thành - vừa thể hiện tầm cỡ của một nhà lãnh đạo Đảng và Nhà nước. Trong nhận thức và trong hoạt động thực tiễn, Hồ Chí Minh đã xây dựng quan điểm mà hiện nay Đảng ta đã xác định “giáo dục là quốc sách hàng đầu”, “đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển” và “phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là điều kiện để phát huy nguồn lực của con người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững” [5;108-109]. Hồ Chí Minh đã góp phần xây dựng và phát triển nhiều ngành khoa học, trong đó có khoa học giáo dục. Tuy nhiên, khoa học giáo dục của Hồ Chí Minh k ...