Rò động tĩnh mạch màng cứng trong sọ ác tính: Báo cáo 1 trường hợp tại Bệnh viện Quân y

Bài viết này báo cáo 1 trường hợp rò động tĩnh mạch màng cứng (RĐTMMC) trong sọ ác tính, động mạch (ĐM) nuôi là các nhánh ĐM màng não sau xuất phát từ ĐM chẩm trái và ĐM đốt sống trái, dẫn lưu tĩnh mạch (TM) cùng một vị trí về xoang sigma cùng bên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Rò động tĩnh mạch màng cứng trong sọ ác tính: Báo cáo 1 trường hợp tại Bệnh viện Quân yTẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2014RÒ ĐỘNG TĨNH MẠCH MÀNG CỨNG TRONG SỌ ÁC TÍNH:BÁO CÁO 1 TRƯỜNG HỢP TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 175Bạch Thanh Thủy*; Tạ Vương Khoa*Phan Đình Văn*; Phí Ngọc Dương*TÓM TẮTChúng tôi báo cáo 1 trường hợp rò động tĩnh mạch màng cứng (RĐTMMC) trong sọ ác tính,động mạch (ĐM) nuôi là các nhánh ĐM màng não sau xuất phát từ ĐM chẩm trái và ĐM đốtsống trái, dẫn lưu tĩnh mạch (TM) cùng một vị trí về xoang sigma cùng bên. Tổn thương gâytrào ngược nặng nề TM vỏ não, biểu hiện bằng khiếm khuyết thần kinh tiến triển trên lâm sàng.Chúng tôi đã can thiệp nội mạch điều trị thành công. Ý thức bệnh nhân (BN) và một số triệuchứng khác hồi phục ngay sau thủ thuật. RĐTMMC trong sọ là bệnh lý tương đối hiếm gặp vàkhó chẩn đoán. Đây là trường hợp đầu tiên được điều trị bằng phương pháp can thiệp nộimạch tại Bệnh viện Quân y 175.* Từ khóa: Rò động tĩnh mạch màng cứng ác tính; Can thiệp nội mạch.Malignant Intracranial Dural Arteriovenous Fistula: A Case Reportin 175 HospitalSummaryWe reported a case of malignant intracranial dural arteriovenous fistula in which the feedingarteries were posterior meningeal arteries originated in left occipital artery and left vertebralartery, the same draining vein was ipsilateral sigmoid sinus. The lesion resulted in severelyretrograde flow into cortical veins correlative with clinical aggressive neurological symptoms. Wedid endovascular treatment successfully. His consciousness and some different symptoms wererecovered immediately. Intracranial dural arteriovenous fistulas are relatively rare lesions anddifficult to diagnose. This case was the first of intracranial dural arteriovenous fistulas cured byendovascular treatment in 175 Hospital.* Key words: Malignant dural arteriovenous fistula; Endovascular treatment.ĐẶT VẤN ĐỀRò động tĩnh mạch màng cứng (DAVF:dural arteriovenous fistula) trong sọ là sựthông nối bất thường (shunt) giữa ĐM vàTM xảy ra tại lớp màng cứng của não.Hai thành phần chính của tổn thương làĐM nuôi và TM dẫn lưu, có hoặc khôngcó thành phần thứ ba là một búi các mạchmáu nhỏ (nidus) xen ở giữa. ĐM nuôi tronghầu hết trường hợp là các nhánh màngnão từ ĐM cảnh ngoài, ĐM cảnh trong hayĐM sống nền, một số ít trường hợp cóthêm các nhánh ĐM nuôi xương và dahộp sọ, hiếm gặp từ các nhánh ĐM trongkhoang dưới nhện. TM dẫn lưu hầu hết làcác xoang TM màng cứng, một số ít trườnghợp dẫn lưu thẳng về TM dưới màngnhện. Xoang hang, xoang sigma và xoangngang là những vị trí bị rò nhiều nhất.* Bệnh viện Quân y 175Người phản hồi (Corresponding): T¹ V-¬ng Khoa (drvuongkhoa@yahoo.com)Ngày nhận bài: 04/09/2014; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 12/11/2014Ngày bài báo được đăng: 26/12/2014204TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2014Sachs và Tonnis là những tác giả đầutiên mô tả về bệnh. Đây là bệnh lý tươngđối hiếm gặp, chiếm khoảng 10 - 15%tổng số các trường hợp dị dạng mạchmáu trong sọ.Bệnh có triệu chứng lâm sàng và cậnlâm sàng rất đa dạng, chẩn đoán chínhxác và điều trị hiệu quả là một trongnhững thách thức đối với bác sỹ. Chúngtôi thông báo 1 trường hợp RĐTMMCtrong sọ ác tính được chẩn đoán đúng vàđiều trị can thiệp nội mạch thành công tạiBệnh viện Quân y 175.TRÌNH BÀY CA LÂM SÀNGBệnh nhân Hà Trọng Đ., nam, 60 tuổi,nghề nghiệp công nhân (đã nghỉ hưu), địachỉ tại Thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dương.Tiền sử không mắc bệnh nội khoa.Trước nhập viện gần 1 năm, BN bị tainạn giao thông gây máu tụ ngoài màngcứng thùy chẩm phải và gãy xương cánhtay phải, được phẫu thuật lấy máu tụ vàkết hợp xương tại Bệnh viện Chợ Rẫy.Kết quả điều trị tốt, BN xuất viện hoàntoàn khỏe mạnh.Trước nhập viện 1 tháng, BN xuất hiệnyếu 2 chân tăng dần, đi lại khó khăn,không rối loạn cảm giác và cơ vòng.BN đến khám tại Bệnh viện Chợ Rẫy,ABđược chụp CT sọ, điều trị ngoại trú(không rõ chẩn đoán và điều trị). Tìnhtrạng yếu 2 chân ngày càng tăng, đi lạiphải có người dìu. Khoảng 10 ngày trướcnhập viện, BN xuất hiện thêm triệu chứngđau đầu liên tục và nói khó tăng dần,đồng thời trí tuệ sa sút nhanh chóng.Ngày 29 - 7 - 2014, BN nhập Bệnhviện Quân y 175 với 2 mục đích: phẫuthuật lấy phương tiện cố định xương cánhtay và khám chữa bệnh thần kinh. BN vàoKhoa Chấn thương Chỉnh hình và đượcphẫu thuật, sau đó chuyển Khoa NộiThần kinh trong tình trạng đau đầu âm ỉliên tục, tỉnh táo, tiếp xúc được, nói khó,sa sút trí tuệ rõ, yếu 2 chân (sức cơ 4/5),có dấu hiệu tháp tứ chi. Các xét nghiệmthường quy trong giới hạn bình thường.BN được chụp CT sọ, ghi nhận tổnthương chất trắng dưới vỏ lan tỏa 2 báncầu, mất các rãnh vỏ não, não thất bên2 bên bị chèn ép nhẹ. Chụp MRI sọ, ghinhận hình ảnh tương tự CT, kèm nhiềutín hiệu dòng chảy trống mạch máu lantỏa 2 bên (đặc biệt là bên phải) tại cácrãnh vỏ não cả trên và dưới lều, khôngcó tổn thương dạng búi mạch (nidus)trong sọ.CDHình 1: CT sọ tại Bệnh ...