SÁCH TỐ VẤN - Thiên bảy mươi tư

Hoàng Đế hỏi: Năm khí giao hợp, doanh hư thay đổi... Lẽ đó, tôi được biết rồi. Còn sáu khí chia trị, Tư thiên, Tại toàn, khí đến như thế nào? [1] Kỳ Bá thưa rằng: Quyết âm Tư thiên, hóa của nó là phong. Thiếu âm tư thiên, hóa của nó là nhiệt, Thái âm tư thiên, hóa của nó là thấp. Thiếu dương Tư thiên, hóa của là hỏa, Dương minh Tư thiên, hóa của nó là táo, Thái dương tư thiên, hóa của nó là hàn... Lấy cái Tàng vị sáu khí nó lâm, mà nhận...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SÁCH TỐ VẤN - Thiên bảy mươi tư SÁCH TỐ VẤN Thiên bảy mươi tư: CHÍ CHÂN YẾU ĐẠI LUẬN Hoàng Đế hỏi: Năm khí giao hợp, doanh hư thay đổi... Lẽ đó, tôi được biết rồi. Cònsáu khí chia trị, Tư thiên, Tại toàn, khí đến như thế nào? [1] Kỳ Bá thưa rằng: Quyế t âm Tư thiên, hóa của nó là phong. Thiếu âm tư thiên, hóa củanó là nhiệt, Thái âm tư thiên, hóa của nó là thấp. Thiếu dương Tư thiên, hóacủa là hỏa, Dương minh Tư thiên, hóa của nó là táo, Thái dương tư thiên,hóa của nó là hàn... Lấy cái Tàng vị sáu khí nó lâm, mà nhận đ ịnh bệnhdanh... (tức là thiên khí ở trên lâm xuống, mà dưới hợp với Tàng vị của conngười, tùy theo 6 khí nó phạm vào tàng nào, để ấn định tên bệnh) [2]. Địa hóa (tức Tại toàn) như thế nào? [3] Cùng “hậu” như tư thiên, gián khí cũng vậ y [4]. Gián khí như thế nào? [5] “Tư” ở tả, hữu gọi là gián khí [6]. Lấy gì để phân biệt là khác? [7]. Chủ tuế thời kỳ tuế, gián khí thời kỳ bộ (1) [8]. Hoàng Đế hỏi: Tuế chủ như thế nào? [9] Kỳ Bá thưa rằng: Quyế t âm Tư thiên là phong hóa, Tại toàn là toan hóa, tư khí làthương hóa (hóa màu xanh), gián khí là động hóa. Thiếu âm Tư thiên làNhiệt hóa. Tại toàn là khổ hóa, không tư về khí hóa tư khí là chước hóa (hóasự cháy nóng). Thái âm tư thiên là thấp hóa, Tại toàn là Cam hóa, tư khí làkiềm hòa, gián khí là Nhu hóa, Thiếu dương Tư thiên là hỏa hóa, Tại toàn làkhổ hóa, tư khí là đan hoá (hóa sắc đỏ), gián khí là minh hóa (hóa sự sángtỏ). Dương minh Tư thiên là táo hóa, Tại toàn là tân hóa, tư khí là tố hóa,gián khí là thanh hóa. Thái dương Tư thiên là hàn hóa, Tại toàn là hàn hóa,tư khí là huyền hóa, gián khí là Tàng hóa... Cho nên muốn tr ị bệnh phải biếtrõ sáu khí, chia tr ị năm vị, năm sắc sinh ra thế nào, năm tàng nên như thếnào... Mới có thể nói được lẽ doanh, hư và cái nguyên nhân sinh ra bệnhhoạn (1) [10]. Hoàng Đế hỏi: Quyế t âm Tại toàn mà toan hóa, tôi đã hiểu rồi. Còn sự phát triển củaphong hóa, như thế nào? [11]. Kỳ Bá thưa rằng: Phong phát sinh ra ở đất, đó tức là “bản”. Các khí khác đều như vậy.Bản (gốc) ở trời, tức là thiên khí, bản ở đất, tức là địa khí. Trời với đất hợpkhí, sáu tiết phân chia, muôn vật do đó mà hóa sinh. Cho nên nói: “Cẩn hậukhí nghi, vô thất bệnh kỳ”, tức là lẽ đó (1) [12]. Hoàng Đế hỏi: Chủ bệnh như thế nào? [13]. Kỳ Bá thưa rằng: Tư thế, bị vật (1), thờ i không sót nữa [14]. Trước tuế mà bị vật, như thế nào? [15]. Đó là chuyên tính của trời đất [16]. Tư tuế như thế nào? [17]. Tư khí để nhận chủ tuế, do đó lại xét cả hữu dư và bất túc [18]. Nếu không tư tuế, b ị vận, thì sao? [19]. Vì khi nó tán, chất tuy đồng mà lực khác nhau. Khí vị có hậu bạc, tínhdụng có táo tĩnh, tr ị, bảo có nhiều ít, lực hóa có thiển, thâm... Vì vậ y nênphải tư tuế bị vật (2) [20]. Hoàng Đế hỏi: Tuế chủ làm hại cho Tàng, như thế nào? [21]. Kỳ Bá thưa rằng: Xét cái “sở bất thắng” của nó, thời rõ được yếu điểm như thế nào? (1)[22]. Trị liệu như thế nào? [23] Ở trên mà “râm” xuống dưới thời lấy cái “sở thắng” để làm cho yên,do bên ngoài mà “râm” vào trong, thời lấy cái “sở thắng để điều trị (2). Hoàng Đế hỏi: Bình khí nh ư thế nào? [25]. Kỳ Bá thưa rằng: Nhận xét kỹ âm dương ở đâu để điều tr ị, lấy quân bình làm giớ i hạn,Chính thời chính trị, phản thờ i phản trị...(1) [26]. Hoàng Đế hỏi: Phu tử nói xét về sự h ỗ giao âm dương để điều trị. Luận nói: “Nhânnghinh với Thốn khẩu tương ứng, không sai như dây mặc, gọ i là “bình”, vậyâm dương sở tại, và thốn khẩu như thế nào? [27]. Kỳ Bá thưa rằng: Nhân năm thuộc về Nam chính hay Bắc chính, thời sẽ b iết được (1)[28]. Về năm Bắc chính, Thiếu âm Tạ i toàn thốn khẩu không ứng, Quyếtâm tại toàn, thời bên “hữu” không ứng, Thái âm Tại toàn thờ i bên “tả”không ứng. Về năm Nam chính, Thiếu âm tư thiên thờ i. Thốn khẩu khôngứng. Quyết âm Tư thiên thời bên h ữu không ứng Thái âm Tư thiên thờibên tả không ứng. Phàm những “không ứng” “phản chấn” thời sẽ thấy (2)[29]. Hoàng Đế hỏi: Xích hậu như thế nào? [30]. Kỳ Bá thưa rằng: Về năm Bách chính, Tam âm ở dưới, thời Thốn không ứng, Tam âm ởtrên, thời Xích không ứng. Về năm Nam chính. Tam âm Tư thiên, thời Thốnkhông ứng. Tam âm Tạ i toàn, thời xích không ứng. Tả, h ữu đều như vậy.Cho nên nói: biết được cốt yếu, chỉ một lời cũng đủ, không biết được cốtyếu, sẽ lưu tán vô cùng (1) [31]. Hoàng Đế hỏi: Khí của trời đất, do nóäi tâm mà sinh ra bệnh như thế nào? [32] Kỳ Bá thưa rằng: Những năm Quyết âm Tại toàn, bị phong râm nó thắng, thời địa khí uám, cỏ cây sớm tốt ...