Sáng kiến kinh nghiệm: Áp dụng hình thức dạy học ngoài lớp để nâng cao năng lực học Ngữ Văn cho học sinh

Để phát triển năng lực toàn diện của người học, hình thức dạy học ngoài lớp với những hoạt động trải nghiệm sáng tạo là điều không thể thiếu trong chương trình dạy học của các trường, đặc biệt là các trường phổ thông. Việc tổ chức các hoạt động học tập ngoài lớp học là một hình thức quan trọng, gắn các nội dung học tập với việc vận dụng vào thực tiễn. Vậy làm thế nào để những buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp? Mời quý thầy cô và các bạn tham khảo đề tài Sáng kiến kinh nghiệm: Áp dụng hình thức dạy học ngoài lớp để nâng cao năng lực học Ngữ Văn cho học sinh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm: Áp dụng hình thức dạy học ngoài lớp để nâng cao năng lực học Ngữ Văn cho học sinh Đề tài: ÁP DỤNG HÌNH THỨC DẠY HỌC NGOÀI LỚP ĐỂ NÂNG CAO NĂNG LỰC HỌC NGỮ VĂN CHO HỌC SINH Nhóm nghiên cứu: Trần Thị Châu Thưởng, Ngô Đình Vân Nhi, Nguyễn Thị Thu Hà, Bùi Thanh Tường, Nguyễn Thị Kiều Giang, Nguyễn Thị Kim Dung, Nguyễn Thị Hồng Trúc, Trương Thị Thu Mây, Võ Thanh Minh. 1. TÓM TẮT ĐỀ TÀI Năm học 2014-2015, Đề án đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục đàotạo của Bộ Giáo dục & Đào tạo đã được Đảng và Nhà nước thông qua. Đề ánhướng tới mục tiêu giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huytốt nhất tiềm năng của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, hết lòng phục vụnhân dân và đất nước; có hiểu biết và kỹ năng cơ bản, khả năng sáng tạo để làm chủbản thân, sống tốt và làm việc hiệu quả. Như vậy, quan điểm đổi mới chương tìnhgiáo dục phổ thông Việt Nam hiện nay là chuyển từ định hướng nội dung dạy họcsang định hướng năng lực. Để phát triển năng lực toàn diện của người học, hình thức dạy học ngoài lớpvới những hoạt động trải nghiệm sáng tạo là điều không thể thiếu trong chươngtrình dạy học của các trường, đặc biệt là các trường phổ thông. Việc tổ chức cáchoạt động học tập ngoài lớp học là một hình thức quan trọng, gắn các nội dung họctập với việc vận dụng vào thực tiễn. Hình thức tổ chức này góp phần tạo ra mộtkhông gian học tập mở, giúp học sinh có thêm các cơ hội để thể hiện năng lực họctập của mình. Có thể tổ chức các hoạt động ngoài lớp học dưới dạng các hoạt độngngoại khóa như: tổ chức câu lạc bộ, hội thi, hội thảo, giao lưu… về những nội dungliên quan đến bài học. Chẳng hạn, tổ chức câu lạc bộ văn học dân gian, hội thi hùngbiện về những chủ đề xã hội hoặc văn học đang được quan tâm, giao lưu giữa họcsinh và nghệ sĩ… Việc kết hợp các hình thức tổ chức dạy học trong lớp và ngoài lớpgiúp cho việc học tập Ngữ văn ngày càng sinh động, góp phần phát triển năng lựccho người học. Tuy nhiên, trên thực tế, vì nhiều nguyên nhân, hình thức tổ chức dạy họcngoài lớp chưa thật sự được chú trọng. Nếu được thực hiện, các hoạt động học tậpngoài lớp học thường chỉ dừng lại ở mục đích vui chơi, giải trí; chưa quan tâm đếnmục tiêu phát triển năng lực cho người học. Về phía học sinh, các em mới chỉ 1chuyên tâm học chữ, học để thi cử; chưa chú ý đến việc học để phát triển năng lựcbản thân. Giải pháp của chúng tôi là tổ chức các hoạt động học tập ngoài lớp, ngoàiphạm vi nhà trường với nhiều hoạt động trải nghiệm sáng tạo thiết thực, giúp họcsinh có tiếp thu được nhiều kiến thức bổ ích về cuộc sống như: Du khảo sông ĐồngNai, Tìm hiểu Văn miếu Trấn Biên… Năm học 2014-2015, dưới sự chỉ đạo và thamgia trực tiếp của các ban ngành, đoàn thể khác nhau, Trường Lương Thế Vinh tiếptục tổ chức Chương trình giáo dục trực quan về sinh thái – văn hóa – lịch sử choHS tại Trung tâm Văn miếu Trấn Biên và Khu bảo tồn thiên nhiên – văn hóa ĐồngNai trong hai ngày một đêm. Chương trình học mới mẻ này được triển khai với quymô rộng lớn hơn, và đã đạt được những thành quả tốt đẹp; trong đó, thiết thực nhấtlà nâng cao hiệu quả học tập bộ môn Ngữ Văn cho học sinh khối 10 và 11. Nghiên cứu được tiến hành thành hai giai đoạn trên các nhóm học sinh tươngđương. Giai đoạn 1: hai lớp 10 trường THPT chuyên Lương Thế Vinh. Lớp 10A1 làlớp thực nghiệm và lớp 10A2 là lớp đối chứng. Lớp thực nghiệm được tham giaChương trình giáo dục trực quan về sinh thái – văn hóa – lịch sử. Giai đoạn 2: hainhóm A và B của lớp 11 chuyên Văn. Nhóm A là nhóm thực nghiệm và nhóm B lànhóm đối chứng. Nhóm thực nghiệm được tham gia Chương trình giáo dục trựcquan về sinh thái – văn hóa – lịch sử. Kết quả cho thấy tác động đã có ảnh hưởng rõrệt đến kết quả học tập của học sinh: lớp và nhóm thực nghiệm đã đạt kết quả họctập cao hơn so với lớp và nhóm đối chứng. Điều đó chứng minh rằng hình thức họcngoài lớp, trải nghiệm thực tế giúp nâng cao kết quả học tập môn Ngữ Văn của họcsinh lớp 10 và 11 trường THPT chuyên Lương Thế Vinh. 2. GIỚI THIỆU Trong chương trình Ngữ văn 10, có nội dung dạy học về Văn thuyết minh,gồm: Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh (tiết 55); Lập dàn ý bài vănthuyết minh (tiết 61); Tính chuẩn xác, hấp dẫn của văn bản thuyết minh (tiết 64);Phương pháp thuyết minh (tiết 67); Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh; Tóm tắtvăn bản thuyết minh (tiết 78). Trong chương trình Ngữ văn 1có nội dung dạy họcvề Văn nghị luận về một hiện tượng đời sống, gồm: Bài viết số 1 (tiết 12), Bài viếtsố 5 (tiết 76). Khi kiểm tra, đánh giá, chúng tôi nhận thấy học sinh tỏ ra tỏ ra lúngtúng, bài viết thiếu cảm xúc và thiếu những kiến thức về cuộc sống, xã hội, văn hóa,lịch sử của địa phương nói riêng và đất nước nói chung. Nguyên nhân chính là học ...