Sáng kiến kinh nghiệm: Biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động kể chuyện

Mục tiêu của sáng kiến kinh nghiệm này nhằm nghiên cứu thực trạng phát triển vốn từ của trẻ MG 5 – 6 tuổi trong hoạt động kể chuyện; xác định các yếu tố ảnh hưởng, từ đó đề xuất một số biện pháp nâng cao vốn từ cho trẻ và tổ chức thực nghiệm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm: Biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động kể chuyện MỞ ĐẦU1. Lý do chọn đề tài Giáo dục mầm non (GDMN) là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáodục quốc dân, đặt nền móng cho sự phát triển về thể chất, nhận thức, tìnhcảm xã hội và thẩm mỹ cho trẻ em. Những kỹ năng mà trẻ được tiếp thu quachương trình chăm sóc giáo dục mầm non sẽ là nền tảng cho việc học tập vàthành công sau này của trẻ. Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một trong những mục tiêu quan trọngnhất của giáo dục mầm non. Ngôn ngữ là công cụ để trẻ giao tiếp, học tập vàvui chơi. Ngôn ngữ giữ vai trò quyết định sự phát triển của tâm lý trẻ em.Bên cạnh đó ngôn ngữ còn là phương tiện để giáo dục trẻ một cách toàn diệnbao gồm sự phát triển về đạo đức, tư duy nhận thức và các chuẩn mực hànhvi văn hoá. Usinsky từng nói: Từ là một đơn vị ngôn ngữ không thể thiếu trongtạo lập lời nói để giao tiếp của trẻ. “Tất cả mọi hiểu biết đều bắt đầu từ ngôn ngữ, thông qua ngôn ngữ vàtrở lại với ngôn ngữ” và “Tiếng mẹ đẻ là cơ sở của mọi sự phát triển trí tuệvà là kho tàng mọi tri thức”. (Usinsky) Bởi vậy giáo dục ngôn ngữ cho trẻ là vô cùng cần thiết và phải bắt đầungay từ rất sớm từ tuổi mầm non (0 – 6 tuổi) đặc biệt là từ 2 – 5 tuổi, lứa tuổinày ngôn ngữ trẻ có điều kiện phát triển cực kỳ nhanh về tất cả các mặt: ngữâm, từ vụng và ngữ pháp mà không giai đoạn nào có thể sánh bằng. Nếu nhàgiáo dục bỏ qua giai đoạn phát cảm trong ngôn ngữ này sẽ là thiệt thòi lớncho sự phát triển của đứa trẻ, trẻ sẽ khó theo kịp sự phát triển của các bạncùng lứa tuổi. E. I. Tikhêêva cho rằng phát triển ngôn ngữ cho trẻ là khâu chủyếu của hoạt động trong trường mẫu giáo, là tiền đề cho mọi sự thành côngkhác. 1 Mặt khác khi hết tuổi Mẫu giáo trẻ sẽ chuyển sang trường Tiểu học,đây là bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời của trẻ 6 tuổi vì trẻ phải chuyểnqua một lối sống mới với sự thay thế của hoạt động chủ đạo từ vui chơi sanghọc tập. Đồng thời trẻ cũng chuyển qua một vị trí xã hội mới với những quanhệ mới của một người học sinh thực thụ. Sự thay đổi đó đòi hỏi trẻ phải cónhững điều kiện tâm lý cần thiết đủ để trẻ có thể thích nghi bước đầu với cácđiều kiện học tập có hệ thống ở phổ thông. Một trong những điều kiện tâm lýhết sức quan trọng thoả mãn đòi hỏi mới là ngôn ngữ của trẻ. Khi trẻ sử dụngthành thạo tiếng mẹ đẻ trong sinh hoạt hàng ngày: phát âm chuẩn; vốn từphong phú, đa dạng; câu nói hoàn chỉnh về mặt ngữ pháp là trẻ có một côngcụ để tư duy trừu tượng, có một phương tiện cơ bản để lĩnh hội kiến thứckhoa học của các môn học, đặc biệt là môn Tiếng Việt – môn học được xemlà cơ bản nhất và khó khăn nhất đối với học sinh lớp 1 và trẻ còn có cả phươngtiện hữu hiệu để tiếp xúc thuận lợi với môi trường mới, quan hệ mới. Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ 5 – 6 tuổi nói riêng, trẻ rất nhạycảm với nghệ thuật ngôn từ: âm điệu, hình tượng của các bài hát ru, đồngdao, ca dao, dân ca sớm đi vào tâm hồn tuổi thơ; những câu chuyện cổ tích,thần thoại đặc biệt hấp dẫn trẻ. Chính vì vậy cho trẻ tiếp xúc với văn họcthông qua hoạt động kể chuyện là con đường phát triển ngôn ngữ cho trẻ tốtnhất, hiệu quả nhất; đồng thời giúp trẻ phát triển năng lực tư duy, óc tưởngtượng sáng tạo, biết yêu quý cái đẹp, hướng tới cái đẹp. Thông qua hoạt độngkể chuyện, ngôn ngữ của trẻ được rèn luyện, phát triển, trẻ phát âm rõ ràngmạch lạc, vốn từ phong phú. Trẻ được học cách trình bày ý kiến, suy nghĩ,kể về một sự vật hay sự kiện nào đó một cách mạch lạc thông qua vốn từ củatrẻ. Có nhiều phương pháp, phương tiện để trau dồi vốn từ cho trẻ và kểchuyện là một biện pháp được sử dụng rất phổ biến ở trường mầm non, nếuxác định rõ ảnh hưởng của hoạt động kể chuyện đến sự phát triển ngôn ngữnói chung và vốn từ của trẻ, ta có thể sử dụng hoạt động kể chuyện như một 2phương tiện hiệu quả nhằm phát triển vốn từ cho trẻ mẫu giáo (MG) 5 – 6tuổi. Xuất phát những lí do trên, đề tài “Biện pháp phát triển vốn từ chotrẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động kể chuyện” được nhóm lựachọn nghiên cứu.2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu thực trạng phát triển vốn từ của trẻ MG 5 – 6 tuổi tronghoạt động kể chuyện; xác định các yếu tố ảnh hưởng, từ đó đề xuất một sốbiện pháp nâng cao vốn từ cho trẻ và tổ chức thực nghiệm.3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận, thực trạng ảnh hưởng củahoạt động kể chuyện tới sự phát triển vốn từ cho trẻ MG 5 – 6 tuổi ở một sốtrường mầm non thuộc Tp.HCM.3.1. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp sử dụng hoạt động kể chuyện (HĐKC) phát triển vốn từ chotrẻ MG 5 – 6 tuổi.3.2. Khách thể nghiên cứu Quá trình giáo dục nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ MG 5 – 6 tuổi.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu4.1 Giới hạn về n ...