Sáng kiến kinh nghiệm: ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN VẬT LÝ

Nghị quyết của Ban chấp hành TW Đảng lần 4, khoá VI (1/1993) đã đề ra nhiệm vụ "Đổi mới phương pháp dạy học ở tất cả các cấp học". Đến Nghị quyết Trung ương Đảng lần 2, khoá VIII (12/1996) lại có nhận định "Phương pháp giáo dục và đào tạo chậm đổi mới, chưa phát huy được tính chủ động sáng tạo của người học". Tại sao có yêu cầu đó? Đó là vì, muốn công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước thì phải nhanh chóng tiếp thu khoa học và kỹ thuật hiện đại...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm: ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN VẬT LÝ ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN VẬT LÝ Hoàng Văn Hai Trung tâm GGDTX Thanh Hà - Tỉnh Hải Dương ĐT : 0985270096 ; Email: haigdtxthanhha@gmail.com Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN THANH HÀ - HẢI DƯƠNGI. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Ngh ị quyết của Ban chấp hành TW Đảng lần 4, khoá VI (1/1993) đ ã đ ề ranhiệm vụ Đổi mới phương pháp dạy học ở tất cả các cấp học. Đến Nghị quyếtTrung ương Đảng lần 2, khoá VIII (12/1996) lại có nhận định Phương pháp giáodục và đào tạo chậm đổi mới, chưa phát huy được tính chủ động sáng tạo củangười học. Tại sao có yêu cầu đó? Đó là vì, muốn công nghiệp hoá và hiện đại hoá đấtnước thì ph ải nhanh chóng tiếp thu khoa học và kỹ thuật hiện đại của thế giới. Dosự phát triển như vũ bão của khoa học kỹ thuật, kho tàng kiến thức của nhân loạităng lên nhanh chóng. Cái mà hôm nay còn là mới thì ngày mai có thể đã trở th ànhlạc hậu. Nhà trường không thể nào luôn luôn cung cấp cho học viên nh ững hiểubiết cập nhật được. Người nghiên cứu, nhà sản xuất phải luôn luôn bươn trải đểvươn lên trong cuộc cạnh tranh khốc liệt này. Việc thu thập thông tin, dữ liệu ngàycàng trở nên dễ dàng nh ờ dùng máy tính, mạng Internet... Do đó, vấn đề quan trọngđối với một con ngư ời hay một cộng đồng không chỉ là tiếp thu thông tin, mà còn làxử lý thông tin để tìm ra các giải pháp tốt nhất cho những vấn đề đặt ra trong cuộcsống của bản thân cũng như của xã hội. Yêu cầu của xã hội đối với việc dạy họctrước đây nặng nề về việc truyền thụ kiến thức thì nay đã thiên về việc hình thànhkỹ năng hoạt động cho học sinh. Nếu chỉ trao nhiệm vụ hình thành những năng lực hoạt động thực tiễn chohọc viên ở bậc Đại học th ì quá muộn và quá hẹp cần phải bắt đầu ngay từ các lớpdưới và càng lên cao đ ậm dần. Đó là vì, trong các thành phần của năng lực, ngoàivốn kiến thức còn h ệ thống kỹ năng và nhất là tình cảm, thái độ, tác phong và thóiquen làm việc khoa học .v.v... là những th ành ph ần rất khó hình thành. Mục tiêu dạy học đã thay đổi kéo theo yêu cầu phải đổi mới phương phápdạy học một cách phù hợp. 2. Đối với bộ môn Vật lí, yêu cầu đổi mới PPHD còn có một sắc thái riêngnữa, PPDHVL m à các giáo viên sử dụng một cách phổ biến là thông báo-tiếpnh ận -tái hiện. Trong giờ học, giáo viên thuyết trình là chủ yếu, có kết hợp với đàmthoại và gợi mở. Tuy nhiên, vì Vật lí học là môn khoa học thực nghiệm nên nếukhông có sự trải nghiệm nhất định trong thực tế thì sự lĩnh hội kiến thức không thểsâu sắc và b ền chặt được. Đối với các khoa học thực nghiệm, có thể nói: Trămnghe không bằng một thấy, trăm thấy không bằng một làm. Sự hiểu biết thế giớivật lí không thể đạt được bằng suy diễn logic. Chỉ có quan sát và thực nghiệm mớicho phép ta kiểm tra được sự đúng đắn của một nhận định về thế giới. Như vậy,trong sự đổi mới PPDHVL phaỉ hướng tới việc tạo điều kiện cho học viên tự chiếmlĩnh kiến thức thông qua hoạt động thực nghiệm và cao hơn nữa, cho học viên tậpdượt giải quyết một số vấn đề vật lí trong thực tế. 3. Thực tế hiện nay trong các TT GDTX việc đổi mới PPDH nói chung vàPPDH vật lí nói riêng vẫn còn gặp nhiều khó khăn do CSVC chưa đáp ứng,đồngth ời tư tưởng GV còn chậm đổi mới.II. NỘI DUNG Nh ững định hướng đổi mới phương pháp giáo d ục đã được đề cập tới từ rấtlâu trước đây: trong Nghị quyết của Hội nghị lần thứ tư , Ban chấp hành Trungương Đảng khoá VII (1/1993), Hội nghị lần thứ hai, Ban chấp h ành Trung ươngĐảng khoá VIII (12/ 1996), trong Luật Giáo dục (12/ 1998), trong Nghị quyết củaQuốc hội khoá X về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông (12/ 2000), trong cácchỉ thị của Thủ tướng và Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo... Tinh thần cơ bản củaviệc đổi mới này là: Phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học viên trong học tập. 1. Định hướng thứ nhất. Sử dụng các PPDH truyền thống theo tinh thần pháthuy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh. 2. Định hướng thứ hai. Chuyển từ phương pháp nặng về sự diễn giảng củagiáo viên sang phương pháp nặng về tổ chức cho học viên hoạt động để tự lựcchiếm lĩnh kiến thức và kĩ năng. 3. Định hướng thứ ba. Tăng cường học tập cá nhân, phối hợp một cách hàihoà với học tập hợp tác. 4. Định hướng thứ tư. Coi trọng việc bồi dưỡng phương pháp tự học 5. Định hướng thứ năm. Coi trọng việc rèn luyện kĩ năng ngang tầm với việctruyền thụ kiến thức 6. Định hướng thứ sáu. Tăng cường làm thí nghiệm vật lí trong dạy học. 7. Định hướng thứ bẩy. Đổi mới cách soạn giáo án,tăng cường sử dụng giáoán điện tử và các ứng dụng công nghệ thông tin. Việc đổi mới phương pháp dạy học đ ã được định hình rõ nét là yêu cầu ởTHPT, BT THPT có thể nói việc đổi mới phương pháp dạy học còn đang tiếp ...