Sáng kiến kinh nghiệm: Giải bài toán bằng cách lập phương trình và hệ phương trình trong chương trình môn Toán lớp 9

Sáng kiến kinh nghiệm được thực hiện với mục tiêu nhằm góp phần vào quá trình giảng dạy học sinh lớp 9 trong việc "Giải bài toán bằng cách lập phương trình và hệ phương trình trong chương trình môn Toán lớp 9" một cách dễ dàng hơn, ứng dụng của Toán học trong cuộc sống, kích thích sự yêu thích, tìm hiểu môn Toán cũng như các môn khoa học khác. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm: Giải bài toán bằng cách lập phương trình và hệ phương trình trong chương trình môn Toán lớp 93MỞ ĐẦU1. Tính cấp thiếtKhi giảng dạy cho các em học sinh ở bậc THCS môn Toán, tôi nhận thấy cácem học sinh lớp 9 gặp rất nhiều khó khăn khi giải các dạng toán bằng cách lậpphương trình, hệ phương trình. Mặc dù các em đã biết cách giải dạng toán đố ở Tiểuhọc, các bài toán số học ở lớp 6, 7, các dạng phương trình ở lớp 8, giải hệ phươngtrình ở lớp 9, phương trình bậc hai ở lớp 9. Nhưng khi gặp bài toán giải bằng cách lậpphương trình, hệ phương trình thì các em lại thấy khó mặc dù các em đã nắm đượcquy tắc chung (các bước giải). Có nhiều em nắm được rất rõ các bước giải nhưng lạikhông biết vận dụng vào giải bài tập vì các em không biết xuất phát từ đâu để tìm lờigiải hoặc không biết tìm sự liên quan giữa các đại lượng để lập phương trình, hệphương trình. Mà dạng toán này là một dạng toán cơ bản, thường xuất hiện trong cácbài kiểm tra học kỳ, các kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT, nhưng đại đa số học sinhbị mất điểm ở bài này do không nắm chắc cách giải, cũng có những học sinh biết cáchlàm nhưng không đạt điểm tối đa vì thiếu nhiều ý.Trong phân phối chương trình môn Toán THCS ở lớp 9 số lượng tiết học vềgiải bài toán bằng cách lập phương trình và hệ phương trình là 6 tiết nên bản thân giáoviên và học sinh cũng chưa có sự tìm hiểu một cách thấu đáo, sách vở tài liệu thamkhảo ở các trường về dạng bài tập này cũng còn thiếu.Trường tôi đang giảng dạy là một trường DTNT nên đa số các em đều là đồngbào dân tộc thiểu số nên trình độ tiếp thu còn rất hạn chế đặc biệt là về các môn khoahọc tự nhiên, nhiều em con đọc viết rất chậm khi lên lớp 6 do đó quá trình tiếp thumôn Toán của các em tương đối còn yếu, còn chậm.Từ một vài kinh nghiệm của bản thân khi giảng dạy “Giải bài toán bằng cáchlập phương trình và hệ phương trình trong chương trình môn Toán lớp 9” đã thôithúc tôi ý tưởng trình bày sáng kiến của mình để cùng trao đổi kinh nghiệm với cácđồng nghiệp trong quá trình dạy học môn Toán.42. Mục đích nghiên cứuĐể giảng dạy học sinh lớp 9 thực hiện dễ dàng hơn trong việc “Giải bài toánbằng cách lập phương trình và hệ phương trình trong chương trình môn Toán lớp9”, ứng dụng của Toán học trong cuộc sống, kích thích sự yêu thích, tìm hiểu mônToán cũng như các môn khoa học khác.3. Nhiệm vụ nghiên cứuHướng dẫn học sinh cách lập phương trình, hệ phương trình rồi giải phươngtrình, hệ phương trình một cách kỹ càng, chính xác.Giúp các em học sinh có kỹ năng thực hành giải toán tương đối thành thục khigặp bài toán đòi hỏi bằng cách lập phương trình hoặc hệ phương trình.4. Đối tượng nghiên cứuCác phương pháp tìm lời giải bài toán, các bài toán giải bằng cách lập phương trìnhvà hệ phương trình trong chương trình toán THCS ở lớp 95. Phạm vi nghiên cứuĐề tài được nghiên cứu và áp dụng giảng dạy cho học sinh THCS ở lớp 9 trêncơ sở các bài toán về “Giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình” của ChươngIII - Đại số Toán 9 tập 2, các bài toán “Giải bài toán bằng cách lập phương trình”của Chương IV - Đại số Toán 9 tập 2, các bài toán giải bằng cách lập phương trình vàhệ phương trình trong các sách tham khảo.6. Phương pháp nghiên cứuPhương pháp trực quanPhương pháp tìm tòiPhương pháp làm việc với sách7. Đóng góp khoa học của sáng kiếnKinh nghiệm “Giải bài toán bằng cách lập phương trình và hệ phương trìnhtrong chương trình môn Toán lớp 9” đã được vận dụng trong quá trình giảng dạymôn Toán lớp 9 ở trường PT DTNT Tây Nguyên và bước đầu đã giúp cho học sinhhứng thú hơn trong việc học Toán.5Việc vận dụng đề tài áp dụng vào giảng dạy môn Toán, đặc biệt là đối với họcsinh lớp 8, lớp 9 sẽ giúp cho học sinh dễ dàng hơn trong việc giải các bài toán bằngcách lập phương trình và hệ phương trình qua đó kích thích lòng say mê tìm hiểu mônToán, yêu thích môn Toán cũng như các môn khoa học khác.8. Kết cấu của đề tài gồm Mở đầu, hai phần, kết luận, tài liệu tham khảo.Phần 1CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TRẠNG VIỆC GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬPPHƢƠNG TRÌNH, HỆ PHƢƠNG TRÌNH CỦA HỌC SINH LỚP 91.1 Cơ sở lý luậnToán học có vai trò rất quan trọng đối với đời sống và đối với các ngành khoahọc. Ngay từ thế kỉ 13, nhà tư tưởng Anh R. Bêcơn (R. Bacon) đã nói rằng: “Aikhông hiểu biết toán học thì không thể hiểu biết bất cứ một khoa học nào khác vàcũng không thể phát hiện ra sự dốt nát của bản thân mình.”. Đến giữa thế kỉ 20, nhàvật lí học nổi tiếng (P.Dirac) khẳng định rằng khi xây dựng lí thuyết vật lí “khôngđược tin vào mọi quan niệm vật lí”, mà phải “tin vào sơ đồ toán học, ngay cả khi sơđồ này thoạt đầu có thể không liên hệ gì với vật lí cả.”. Sự phát triển của các khoa họcđã chứng minh lời tiên đoán của C.Mac (K. Marx): “Một khoa học chỉ thực sự pháttriển nếu nó sử dụng được phương pháp của toán học.”.Mục tiêu cơ bản của Giáo dục nói chung, của Nhà trường nói riêng là đào tạovà xây dựng thế hệ học sinh trở thành những con người mới phát t ...