Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kỹ thuật tìm giá trị lớn nhất và nhỏ nhất trong Vật lý

Sáng kiến kinh nghiệm "Một số kỹ thuật tìm giá trị lớn nhất và nhỏ nhất trong Vật lý" được thực hiện nhằm giúp các em học sinh có kỹ năng vận dụng kiến thức về giải thích hiện tượng, giải bài tập vật lý phổ thông; từ đó giúp các em củng cố, khắc sâu kiến thức; qua đó hình thành sự hứng thú học tập môn Vật lý, tính tích cực học tập và nghiên cứu. Để biết rõ hơn về nội dung chi tiết, mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kỹ thuật tìm giá trị lớn nhất và nhỏ nhất trong Vật lýTrường THPT Phú Ngọc:Chuyên đề: MỘT SỐ KỸ THUẬT TÌM GIÁ TRỊ LỚN NHẤT VÀ NHỎ NHẤT TRONG VẬT LÝMỤC LỤCNội dung các phầnTrangI.Lý do chọn đề tài2II.Tổ chức thực hiện đề tài3II.1 Cơ sở lý luận3II.2 Phương pháp nghiên cứu4II.3 Phạm vi nghiên cứu5II.4 Nội dung nghiên cứu5Dạng 1: Dạng biến đổi của tam thức5Dạng 2: Định lí sin9Dạng 3: Bất đẳng thức Côsi12bậc 2II.5 Hiệu quả của đề tàiIII.15Đề xuất, kiến nghị15Tài liệu tham khảoTổ : Lý – Kỹ Thuật171GV: Nguyễn Duy BaTrường THPT Phú Ngọc:Chuyên đề: MỘT SỐ KỸ THUẬT TÌM GIÁ TRỊ LỚN NHẤT VÀ NHỎ NHẤT TRONG VẬT LÝSÁNG KIẾN KINH NGHIỆMMỘT SỐ KỸ THUẬT TÌM GIÁ TRỊ LỚN NHẤTVÀ NHỎ NHẤT TRONG VẬT LÝI. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:Xuất phát từ thực tế khi tiến hành giải các bài toán vật lý tìm giá trị lớn nhất vànhỏ nhất,phần lớn học sinh không biết mình phải bắt đầu từ đâu để có thể giải đáp đượcyêu cầu của bài toán. Nhằm giúp học sinh giải nhanh được các bài toán dạng này tôi đãquyết định nghiên cứu nhiều tài liệu tham khảo liên quan đến những bài toán về giá trịlớn nhất và nhỏ nhất. Qua đó, tôi đã rút ra được một số kỹ thuật đặc trưng dùng để tìmgiá trị lớn nhất và nhỏ nhất. Đó là việc vận dụng các thuật toán như: dạng biến đổi củatam thức bậc hai; định lí sin hay bất đẳng thức Côsi,… để tìm giá trị lớn nhất và nhỏnhất. Một khi bạn đã nắm vững được nội dung của các thuật toán nói trên và biết đượcđiều kiện vận dụng của chúng thì bạn dễ dàng tìm được hướng giải đúng cho bài toáncủa mình.Khái quát những lý do trên, tôi quyết định lấy tên của sáng kiến kinhnghiệm này là: “Một số kỹ thuật tìm giá trị lớn nhất và nhỏ nhất trong Vật lý”. Kèmtheo đó là một số công thức, kiến thức rút ra được khi giải một số bài tập khó, hay vàđiển hình. Hy vọng rằng tập tài liệu này giúp ích được một chút gì đó cho các quí đồngnghiệp trong quá trình giảng dạy và các em học sinh trong quá trình kiểm tra, thi cử.Tổ : Lý – Kỹ Thuật2GV: Nguyễn Duy BaTrường THPT Phú Ngọc:Chuyên đề: MỘT SỐ KỸ THUẬT TÌM GIÁ TRỊ LỚN NHẤT VÀ NHỎ NHẤT TRONG VẬT LÝII. TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀIII.1. CƠ SỞ LÝ LUẬNII.1.1. Cơ sở pháp líBài tập vật lý nằm trong hệ thống bài giảng được quy định rõ trong phân phốichương trình giảng dạy của từng khối lớp. Đó là những quy định pháp lí mà giáo viênphải thực hiện trong quá trình giảng dạy môn Vật lý trong nhà trường phổ thông.II.1. 2. Cơ sở lí luậnMỗi môn học có những mục tiêu riêng. Chương trình Vật lý có mục tiêu hoànthiện cho học sinh kiến thức phổ thông, cơ bản ở trình độ tú tài về vật lý, cần thiết đểđi vào các ngành khoa học, kỷ thuật và để sống trong một xã hội công nghiệp hiệnđại, trong đó kỷ năng vận dụng kiến thức: giải thích hiện tượng, giải bài tập vật lýphổ thông là một trong những mục tiêu không thể thiếu đối với môn học. Bài tậpnhằm giúp học sinh củng cố , khắc sâu kiến thức; qua đó hình thành sự hứng thú họctập môn Vật lý, tính tích cực học tập và nghiên cứu.II.1.3. Cơ sở thực tiễn* Bài toán tìm giá trị lớn nhất, nhỏ nhất khá đa dạng.Việc giải bài toán (dù là trắcngiệm) khá phức tạp: Thường có nhiều đại lượng thay đổi Mỗi đại lượng thay đổi kéo theo nhiều tính chất liên quan. Để giải bài toán thường phải qua nhiều bước tính toán, lập luận phức tạp. Sử dụng nhiều kiến thức về giải phương trình đại số, kiến thức hình học phẳng.Trong các kỳ thi, môn Vật lý được tổ chức thi trắc nghiệm nên việc hình thành phươngpháp giải cho từng loại đơn vị kiến thức là rất cần thiết.Thống kê chất lượng môn Vậtlý còn thấp so với các môn học khác.Học sinh trường THPT Phú Ngọc không thi tuyểnđầu vào, nên việc tiếp cận bài tập, tư duy tự học khó có thể tự thực hiện được.Một sốgiáo viên còn xem nhẹ tiết bài tập, chỉ giải vài bài tập ở sách giáo khoa là xong.Chưachú trọng đến những bài tập nâng cao phục vụ cho việc các em thi CĐ – ĐH. Chính vìvậy, việc đề ra một phương pháp giúp học sinh giải nhanh một dạng toán vật lý là rấtTổ : Lý – Kỹ Thuật3GV: Nguyễn Duy BaTrường THPT Phú Ngọc:Chuyên đề: MỘT SỐ KỸ THUẬT TÌM GIÁ TRỊ LỚN NHẤT VÀ NHỎ NHẤT TRONG VẬT LÝcần thiết nhằm góp phần không nhỏ trong việc nâng cao chất lượng dạy và học mônVật lý.II.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUĐể hoàn thành được sáng kiến kinh nghiệm này, tôi đã kết hợp rất nhiều phươngpháp nghiên cứu khác nhau. Đầu tiên tôi đọc và làm nhiều bài tập liên quan đến bàitoán tìm gi trị lớn nhất và nhỏ nhất. Tiếp theo, tôi phân loại các bài toán tương ứng vớicác kỹ thuật khác nhau. Cuối cùng, tôi hệ thống hóa mỗi kỹ thuật theo một sơ đồ lôgicnhất định. Cụ thể trong sáng kiến kinh nghiệm này, tôi đã trình bày một cách sơ lược badạng bài tập tương ứng với ba kỹ thuật bằng cách vận dụng ba thuật toán cơ bản trongtoán học: dạng biến đổi của tam thức bậc hai; định lí sin và bất đẳng thức Côsi để tìmgiá trị lớn nhất hay nhỏ nhất của một đại lượng vật lý. Tiến trình của mỗi dạng được tôitrình bày theo cấu trúc:1.Cơ sở lý thuyết.1.1.Lý thuyết cơ bản.1.2.Trường hợp vận dụng.2.Bài tập vận dụng.2.1.Định hướng phương pháp giải.2.2.Giải chi tiết.3.Bổ sung và rút kinh nghiệm.Tổ : Lý – Kỹ Thuật4GV: Nguyễn Duy BaTrường THPT Phú Ngọc:Chuyên đề: MỘT SỐ KỸ THUẬT TÌM GIÁ TRỊ LỚN NHẤT VÀ NHỎ NHẤT TRONG VẬT LÝII.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨUSáng kiến kinh nghiệm của tôi về đề tài “ Một số kỹ thuật tìm giá trị lớnnhất và nhỏ nhất trong vật lý”, với năng lực có hạn và thời gian không cho phép kéodài nên tôi chưa có điều kiện để nghiên cứu sâu hơn nội dung của đề tài. Chính vì vậy,nội dung của sáng kiến kinh nghiệm này chỉ tập trung trình bày ba kỹ thuật tìm giá trịlớn nhất và nhỏ nhất phổ biến nhất trong Vật lý. Chắc chắn sẽ không tránh khỏi nhiềuthiếu sót. Mong rằng bạn đọc sẽ có những ý kiến góp ý chân thành để sáng kiến kinhnghiệm này được hoàn thiện hơn.II.4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨUII.4.1. DẠNG 1: “DẠNG BIẾN ĐỔI CỦA TAM THỨC BẬC HAI”II.4.1.1. Cơ sở ...