Sáng kiến kinh nghiệm: Rèn luyện khả năng suy luận logic tìm kiếm lời giải toán

Mục tiêu của sáng kiến kinh nghiệm này nhằm khai thác các yếu tố đặc biệt của cấu trúc bài toán để định hướng tìm lời giải bài toán. Qua đó giúp học sinh nhận thức được rằng: “Giữa nội dung và hình thức của bài toán có mối quan hệ biện chứng”. Nhận dạng hình thức của bài toán để từ đó định hướng tìm kiếm lời giải cho bài toán.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm: Rèn luyện khả năng suy luận logic tìm kiếm lời giải toán A.ĐẶTVẤNĐỀ I.LỜIMỞĐẦU Khigiảimộtbàitoánvấnđề khókhănnhấtlàgiảithíchđượctạisaolạixuấthiệnnhữngyếutốkhôngcósẵntrongquátrìnhgiảitoánđể điđến lờigiải.Phảicómộtquátrìnhsuyluậnlogicnàođóđểdẫntớisựxuấthiệncủayếu tố đótrongkhigiảitoán.Khigiảiđượcbàitoánrồilạiphảitìmlờigiảitối ưunhất.Quátrìnhxuấthiệnlờigiảivàxuấthiệnlờigiảitốiưuđểlạinhiều kinhnghiệmquý,nếuGVbiếtkhaithácmộtcáchhợplíđểdạychohọcsinhquátrìnhtư duy ấythìchắcchắnviệchọccủahọcsinhsẽ mangtínhchủđộng,sángtạohơn. Xuhướngrađề thi Đạihọchiệnnaychútrọngnhiềuđếntínhsáng tạocủahọcsinh,vìvậytrongđề thikhôngcónhiềubàitoánmàrõràngvềmặtđườnglốigiảitoán.Thựctiễnđóyêucầuhọcsinhphảiđượctrangbịđầyđủkiếnthức,đặcbiệtlàkhảnăngsuyluậnlogictìmkiếmlờigiải II.THỰCTRẠNGCỦAVẤNĐỀNGHIÊNCỨU 1. Thựctrạng Đứngtrướcmộtbàitoánhọcsinhthườnglúngtúngvàđặtracâuhỏi:“Phảiđịnhhướngtìmlờigiảibàitoántừđâu?”.Mộtsốhọcsinhcóthóiquenkhôngtốtlàkhiđọcđềchưakỹđãvộilàmngay,cókhisựthửnghiệmđósẽdẫntớikếtquả,tuynhiênhiệusuấtgiảitoánnhưthếlàkhôngcao.Vớitìnhhìnhấyđểgiúphọcsinhđịnhhướngtốthơntrongquátrìnhgiảitoán,người giáoviêncầntạochohọcsinhthóiquenxemxétbàitoándướinhiềugócđộ, khaitháccácyếutốđặctrưngcủabàitoánđểtìmlờigiải.Trongđóviệchìnhthànhchohọcsinhkhảnăngtưduytheosuyluậnlogiclàmộtđiềucầnthiết. Việctrảinghiệmquaquátrìnhgiảithíchtínhlogictrongsuyluậngiảitoánsẽgiúphọcsinhhoànthiệnkỹnăngđịnhhướngvàgiảitoán. Cầnnhấnmạnhmộtđiềurằng,đasốcáchọcsinhsaukhigiảixongmột bàitoánthườngdừnglạimàkhôngsuynghĩ,đàosâuthêm.Bởiđơngiảncácemnghĩrằngtìmđượclờigiảibàitoánlàxongmàchưasuynghĩtạisaolạixuấthiệnlờigiải ấy.Cácyếutố nàocủagiả thiếtbàitoángợiýchotahướngsuyluận ấy?,“Cònlờigiảinàokhácchobàitoán?”...Chínhviệctrả 1lờicáccâuhỏi ấysẽ giúphọcsinhnắmđượcbảnchấtcủabàitoánvàlựachọnchomìnhlờigiảibàitoánngắngọnvàsángtạonhất. 2 2. Kếtquả,hiệuquảcủathựctrạngtrên Vớithựctrạngđãchỉ ra,thôngthườnghọcsinhsẽ dễ dàngcholờigiảiđốivớicácbàitoáncócấutrúctươngtự cácbàitoánđãgặphoặccácbàitoánđãcóđịnhhướngsẵnvề đườnglốigiảitoán.Cònkhiđưarabàitoán khácmộtchútcấutrúcthôngthườngấyhọcsinhthườngtỏrarấtlúngtúngvàkhôngbiếtđịnhhướngtìmlờigiảibàitoán.Từđó,hiệuquảgiảitoáncủa họcsinhbịhạnchếrấtnhiều. Trướcthựctrạngđócủahọcsinh,tôithấycầnthiếtphảihìnhthànhchohọcsinhmộtthóiquenxemxétbàitoáncũngnhư nộidungkiếnthức.Vàvìvậysongsongvớiviệctìmralờigiảichobàitoán,tôiluônyêucầuhọcsinhtìmtòinhiềulờigiảichomộtbàitoán,tổngquáthoábàitoán?cũngnhưgiải thíchquátrìnhsuyluậnlogicđểđiđếnlờigiảiấy. Trongsángkiếnkinhnghiệmnàytôisẽ chỉ ramộttrongnhiềunộidungđượcápdụngcóhiệuquả (Cụ thểlàphầnBĐTvàhìnhhọctoạ độ trongmặtphẳngnhữngvấnđềsángtạotrongcácđềthiĐạihọcnhữngnămgầnđây).Việcđưanộidungnàynhằmkhaitháccácyếutốđặcbiệtcủacấutrúc bàitoánđểđịnhhướngtìmlờigiảibàitoán.Quađógiúphọcsinhnhậnthức đượcrằng:“Giữanộidungvàhìnhthứccủabàitoáncómốiquanhệ biệnchứng”.Nhậndạnghìnhthứccủabàitoánđểtừđóđịnhhướngtìmkiếmlờigiảichobàitoán.Ởđây,yêucầuhọcsinhdựavàocấutrúccủabàitoánđểđưaracácsuylụâncólí,từ đóđoánnhậnlờigiảisaochonhanhnhất.Nếu nhậnthứcđượcmốiquanhệbiệnchứnggiữahìnhthứcvànộidungbàitoán thìhọcsinhsẽchonhữnglờigiải“đặcbiệt”đốivớicácbàitoáncócácyếu tố“đặcbiệt”. BGIẢIQUYẾTVẤNĐỀ ICÁCGIẢIPHÁPTHỰCHIỆN 1.Tổ chứcchohọcsinhhìnhthànhkỹ năngsuyluậnlogictrongquá trìnhtìmlờigiảichobàitoánthôngquamột(haynhiều)buổihọccósựhướngdẫncủagiáoviên 3 2.Tổ chứcrènluyệnkhả năngđịnhhướnggiảitoáncủahọcsinh. Trongđóyêucầukhảnănglựachọnlờigiảitốiưuvàlờigiảiphổdụng. 3.Tổchứckiểmtrađểthuthậpthôngtinvềkhảnăngnắmvữngkiếnthứccủahọcsinh. 4.TrongmỗibàihọcSGK,mỗinộidung,mỗibàitoánđềuyêucầuhọc sinhkhaithácmởrộng,giảithíchsuyluậnlogicchoqu ...