Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Hệ thống kiến thức và xây dựng bài tập đánh giá năng lực hóa học của học sinh theo hướng tiếp cận PISA phần hóa nguyên tố phi kim

Mục đích nghiên cứu sáng kiến nhằm giúp học sinh hứng thú hơn trong mỗi tiết học, phát triển năng lực tự học, tự nghiên cứu và kích thích tư duy sáng tạo; Xây dựng hệ thống câu hỏi và bài tập theo từng mức độ giúp giáo viên và học sinh có nguồn tài liệu tham khảo phong phú, chính xác cho chương trình GDPT 2018 đã được áp dụng ở lớp 10,11.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Hệ thống kiến thức và xây dựng bài tập đánh giá năng lực hóa học của học sinh theo hướng tiếp cận PISA phần hóa nguyên tố phi kim CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc THUYẾT MINH MÔ TẢ GIẢI PHÁP VÀ KẾT QUẢ THỰC HIỆN SÁNG KIẾN 1. Tên sáng kiến Hệ thống kiến thức và xây dựng bài tập đánh giá năng lực hóa học của họcsinh theo hướng tiếp cận PISA phần hóa nguyên tố phi kim 2. Ngày giải pháp được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử Ngày 26/09/2023 3. Các thông tin cần bảo mật: Không 4. Mô tả các giải pháp cũ thường làm Một số biện pháp cũ thường gặp: phương pháp thuyết trình, đàm thoại gợi mở,vấn đáp.... học sinh thụ động tiếp nhận kiến thức. Hiện nay, một số phương phápvà kĩ thuật dạy học tích cực như: phương pháp dạy học theo nhóm, phương pháptrực quan, kĩ thuật khăn trải bàn... nhưng vẫn còn mang tính hình thức và học sinhchưa phát triển hết năng lực. Các bài tập dùng cho kiểm tra đánh giá mang tínhhàn lâm với những bài toán đố mẹo, nặng về mặt tính toán, làm mất đi bản chấthóa học. Tình trạng của biện pháp cũ: tiết ôn tập, bài luyện tập, đề kiểm tra kiểu truyềnthống thường được quan sát thấy: - Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: + Giáo viên: đưa ra phương pháp giải các dạng bài tập, câu hỏi dưới dạng tựluận hoặc trắc nghiệm dạng đơn lẻ, được in trên phiếu hoặc trình chiếu bằngpowerpoint. + Học sinh: học thuộc lí thuyết, học phương pháp giải bài tập theo từng dạng,hoàn thành bài kiểm tra. - Tiến trình dạy học: trong các tiết ôn tập, giáo viên có thể đánh giá học sinhthông qua vấn đáp lí thuyết, hoặc trả lời các câu hỏi có sẵn. Để đánh kết quả họctập, giáo viên cho đề kiểm tra với câu hỏi được chia theo các mức độ: nhận biết,thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao liên quan đến nội dung kiến thức đã học. Hạn chế của biện pháp cũ: - Học sinh thường học vẹt, nhanh quên, thiếu sự sáng tạo. - Thiếu tính thực tiễn, khả năng tư duy khoa học của học sinh bị hạn chế. - Không đáp ứng được các yêu cầu của chương trình GDPT mới 2018. 5. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến Thứ nhất: Đổi mới phương pháp dạy học, nội dung kiểm tra đánh giá rất cầnthiết cho chương trình GDPT 20018. Điều này được thể hiện trong chỉ thị về thựchiện nhiệm vụ trọng tâm năm học 2023-2024, ngành Giáo dục xác định chủ đề nămhọc là “Đoàn kết, kỷ cương, sáng tạo, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng giáodục và đào tạo”. Bộ trưởng Bộ GDĐT yêu cầu toàn ngành Giáo dục tập trung thựchiện 10 nhiệm vụ trọng tâm, đẩy mạnh kiểm định chất lượng giáo dục trong nước,khuyến khích kiểm định chất lượng của các tổ chức kiểm định quốc tế có uy tínđược công nhận hoạt động ở Việt Nam. Tích cực tham gia các chương trình đánhgiá chất lượng giáo dục quốc tế đối với giáo dục phổ thông (PASEC, PISA...). Triểnkhai thực hiện hiệu quả Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vàchuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm2030”. Thứ hai: Hóa học là ngành khoa học thuộc lĩnh vực Khoa học tự nhiên, nghiêncứu về thành phần, cấu trúc, tính chất và sự biến đổi của các chất. Hóa học kếthợp chặt chẽ giữa lí thuyết và thực nghiệm, là cầu nối giữa các ngành khoa học tựnhiên khác và Hóa học đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống, sản xuất, gópphần vào sự phát triển bền vững kinh tế xã hội, môi trường... Phần “Hóa họcnguyên tố phi kim” là cơ sở lí thuyết chủ đạo để học sinh suy luận tính chất (vật lí,hóa học) của các nguyên tố phi kim và hợp chất; đánh giá phản ứng có xảy ra haykhông, mức độ phản ứng. Học sinh có nền tảng tốt sẽ có định hướng nghề nghiệpchính xác sau này. Thứ ba: Sơ đồ tư duy là phương thức phù hợp để khuyến khích học sinh liệt kêcác suy nghĩ và ý tưởng của mình. So với các phương pháp ghi chép truyền thống,phương pháp dạy học bằng sơ đồ tư duy có rất nhiều ưu điểm vượt trội có thể kểđến như: tăng hứng thú trong học tập; phát huy khả năng sáng tạo, năng lực tưduy của học sinh; tiết kiệm thời gian; nhìn thấy được bức tranh tổng thể; ghi nhớ tốthơn; tận dụng sự hỗ trợ của phần mềm. Thứ tư: Việc xây dựng bài tập đánh giá năng lực học sinh tiếp cận PISA(Progamme for international Student Assessment) giúp người học được tiếp cậnvới chương trình đánh giá quốc tế có uy tín do tổ chức Hợp tác và Phát triển kinhtế (OECD) khởi xướng và chỉ đạo. PISA được thực hiện theo chu kì 3 năm một lầnvà đối tượng là học sinh có độ tuổi 15 (học sinh khối lớp 10 ở Việt Nam). TrongPISA, các tình huống được đưa ra để đánh giá năng lực liên quan mật thiết đếnnhững vấn đề trong cuộc sống của cá nhân hằng ngày, những vấn đề trong cộngđồng và toàn cầu. Việc thường xuyên sử dụng các câu hỏi có vấn đề cần giải quyếtgiúp học sinh vận dụng linh hoạt, sáng tạo các kiến thức có được để trả lời. Thứ năm: Việc sử dụng website quản lí lớp học miễn phí như shub ...