Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một số kinh nghiệm giải các bài toán đại lượng tỉ lệ thuận, tỉ lệ nghịch

Sáng kiến kinh nghiệm được thực hiện với mục tiêu nhằm xây dựng cho các em một nền tảng vững chắc trong việc học tập bộ môn Toán đồng thời góp phần đem lại niềm vui, hứng thú trong học tập cũng như lấp đi chỗ hổng kiến thức về bài toán đại lượng tỉ lệ thuận, tỉ lệ nghịch của các em. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một số kinh nghiệm giải các bài toán đại lượng tỉ lệ thuận, tỉ lệ nghịchUBND QUẬN HOÀNG MAI TRƯỜNG THCS YÊN SỞ MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIẢI CÁC BÀI TOÁN ĐẠI LƯỢNG TỈ LỆ THUẬN, TỈ LỆ NGHỊCH I.ĐẶT VẤN ĐỀ1. Lí do chọn đề tài1.1. Lí do khách quan Trong những năm qua, cùng với sự phát triển chung của giáo dục, hoạt độngđổi mới phương pháp dạy học đã được Đảng và Nhà nước quan tâm. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diệngiáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và họctheo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiếnthức, kĩ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớmáy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở đểngười học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kĩ năng, phát triển năng lực…” Toán học đóng vai trò quan trọng trong đời sống, trong khoa học, trong côngnghệ hiện đại. Có kiến thức vững chắc và các phương pháp học Toán là công cụthiết yếu không những giúp học sinh học tốt các môn học khác mà còn giúp cácem hoạt động có hiệu quả trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Với vai trò quan trọng của Toán học yêu cầu cơ bản đặt ra trong quá trìnhdạy và học toán là người giáo viên phải tổ chức, hướng dẫn để học sinh tiếp thukiến thức một cách chính xác, vững chắc, biết vận dụng linh hoạt kiến thức toánhọc vào các tình huống cụ thể trong thực tiễn. Muốn làm được điều đó, mỗi giáo viên cần hình thành cho học sinh phươngpháp giải bài tập cụ thể ở từng dạng toán, từ đó phát huy được tính tích cực củahọc sinh – đó là nhân tố quan trọng góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạyhọc hiện nay. Luật giáo dục, điều 24.2 đã ghi: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải pháthuy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểmcủa từng lớp, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vậndụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thúcho học sinh”.1.2. Lí do chủ quan Khi dạy các kiến thức mới, khái niệm mới người thầy có hoạt động dẫn dắtđể học sinh trong quá trình thực hiện nhiệm vụ giáo viên giao, thảo luận, trao đổi,phát hiện ra kiến thức mới dưới dạng cụ thể để từ đó khái quát hóa kiến thức. Việc đổi mới phương pháp dạy học đã giúp học sinh tiếp nhận kiến thức vàphát triển các kỹ năng, trở thành chủ thể của mọi hoạt động và là mục đích hướngtới của việc học tập. Việc tăng cường tính thực tiễn trong dạy học Toán đã được nhiều nước pháttriển thực hiện. Theo xu thế hội nhập, tăng cường tính thực tiễn trong dạy Toán làtất yếu. Thực tế hiện nay còn một số giáo viên chưa quan tâm đến đổi mới phươngpháp dạy học phát huy tính tích cực, độc lập của học sinh mà vẫn dạy theo lốitruyền thống “thầy đọc trò chép”. Vì vậy giờ học trở nên rất khô khan, gò ép, ápđặt, nhàm chán và thiếu đi sự sáng tạo, sinh động trong tiết học. Nếu bằng nộidung và phương pháp chưa phù hợp sẽ khó đạt được mục tiêu và dễ dẫn đến tìnhtrạng hiệu quả học tập chưa cao, học sinh không biết cách giải bài tập. Một câuhỏi luôn đặt ra đối với tôi là “Làm thể nào để học sinh háo hức chờ đợi tiết học?”và “Phải làm gì để thực hiện yêu cầu đổi mới nhằm nâng cao chất lượng bộmôn?”. Đặc biệt là học sinh khối lớp 7 bắt đầu được làm quen dạng toán về đạilượng tỉ lệ thuận, đại lượng tỉ lệ nghịch trong phân môn Đại số. Đây là dạng toánkhó, học sinh rất hay nhầm giữa hai bài toán về hai đại lượng tỉ lệ thuận và tỉ lệnghịch. Xuất phát từ lí do trên, tôi xin phép được trao đổi: “Một số kinh nghiệmgiải các bài toán về đại lượng tỉ lệ thuận, tỉ lệ nghịch”.2. Cơ sở lý luận của vấn đề Qua nhiều năm giảng dạy bộ môn Toán 7, tôi nhận thấy để học tốt môn Toánhọc sinh cần nắm vững kiến thức lý thuyết, vận dụng các công thức, quy tắc mộtcách thích hợp, linh hoạt vào việc giải bài tập. Song bài tập Toán ở từng nội dungthì rất đa dạng và phong phú, nhiều học sinh chưa nhận ra được dạng bài tập cụthể ở từng nội dung dẫn đến những nhầm lẫn, sai sót khi giải bài tập. Trên thực tế ở mỗi lớp học trong nhà trường đều có những học sinh yếu kém,cá biệt, có thái độ học tập chưa nghiêm túc dẫn đến các em bị hổng kiến thức cơbản. Với việc rèn luyện phương pháp giải bài tập cụ thể ở từng dạng – từng nộidung trong chương trình, tôi mong muốn xây dựng cho các em một nền tảngvững chắc trong việc học tập bộ môn đồng thời góp phần đem lại niềm vui, hứngthú trong học tập cũng như lấp đi chỗ hổng kiến thức của các em.3. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu3.1. Thuận lợi Nhận thức được tầm quan trọng của môn học cho nên tôi luôn có ý thức tìmtòi nghiên cứu những phương pháp dạy học sao cho phù hợp. Tích cực dạy họctheo định hướng phát triển năng lực học sinh. Giúp học sinh có nhiều cơ hội hìnhthành và phát triển các năng lực chung như: Năng lực tính toán, năng lực tư duy ...