Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Nâng cao chất lượng giảng dạy bài thực hành môn Sinh học 8

Qua các bài thực hành trong chương trình Sinh học 8 sẽ xây dựng phương pháp tổ chức một tiết dạy thực hành có hiệu quả. Định hướng cho việc nghiên cứu để có thể phát triển một số dụng cụ thực hành, cải tiến một số đồ dùng phục vụ cho tiết thực hành có hiệu quả, phù hợp với yêu cầu thực tiễn, tình hình cụ thể trong chương trình sinh học và ở trường với điều kiện thiếu thốn đồ dùng thực hành cũng như đồ dùng dạy học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Nâng cao chất lượng giảng dạy bài thực hành môn Sinh học 8 Nâng cao chất lượng giảng dạy bài thực hành môn Sinh học 8 PHẦN I: MỞ ĐẦU Trong phương pháp dạy học mới này học sinh là người chủ động giành lấykiến thức dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Đặc biệt trong các năm học toànngành đang tích cực hưởng ứng nâng cao chất lượng giảng dạy. Vì vậy việc trangbị hệ thống kiến thức cho học sinh là vấn đề đang được toàn xã hội quan tâm.Với mục tiêu phát triển toàn diện, mỗi bộ môn có một vị trí và vai trò nhất định,môn sinh học 8 cũng nằm trong hệ thống đó và góp phần thực hiện tốt mục tiêuvà nhiệm vụ của bộ môn sinh học. Để thực hiện được mục tiêu phải kể đến vaitrò quan trọng của các tiết thực hành. Trong khi đó các tiết thực hành thường bịxem nhẹ, ít được coi trọng chưa phát huy được vai trò của nó. Vì vậy tôi tham gia nghiên cứu đề tài: “Nâng cao chất lượng giảng dạybài thực hành môn Sinh học 8”. Để tìm ra các biện pháp nâng cao chất lượngkhi giảng dạy các tiết thực hành. Do thời gian nghiên cứu mở rộng kiến thức của đề tài còn hạn chế nên đềtài không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong được sự đóng góp của các cấplãnh đạo và các đồng nghiệp. 1/17 Nâng cao chất lượng giảng dạy bài thực hành môn Sinh học 8I. LÍ DO CHON ĐỀ TÀI1. Cơ sở lý luận Bộ môn môn sinh học nói chung và môn sinh học lớp 8 nói riêng là bộmôn khoa học thực nghiệm nằm trong hệ thống khoa học tự nhiên cần có sự kếthợp linh hoạt giữa các phương pháp, giữa lý thuyết và thực hành. Quá trình giảng dạy môn sinh học lớp 8 nhằm cung cấp cho học sinhnhững hiểu biết khoa học về đặc điểm cấu tạo, hoạt động của các cơ quan, hệ cơquan và trong mọi hoạt động sống của con người giúp cho con người sinh tồn vàphát triển. Trên cơ sở đó giáo dục cho học sinh biết các biệt pháp vệ sinh, rènluyện thân thể, bảo vệ và tăng cường sức khoẻ, nâng cao năng suất, hiệu quảtrong học tập góp phần thực hiện mục tiêu đào tạo những con người lao độnglinh hoạt năng động, sáng tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của đấtnước. Đồng thời cũng rèn luyện các kỹ năng nghiên cứu bộ môn cho học sinh vàcũng góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục THCS. Để thực hiện mục tiêu trên, việc dạy môn sinh học 8 cần phải thực hiệnđầy đủ các nhiệm vụ trang bị các kiến thức, phát triển năng lực nhận thức, rèn kỹnăng và nhiệm vụ giáo dục tư tưởng cho học sinh như nhiệm vụ giảng dạy Sinhhọc 8 đã nêu ở trên. Để có được kết quả đó không thể không kể đến vai trò to lớncủa các tiết thực hành. Qua các tiết thực hành giúp học sinh rèn luyện các năng lực sau: - Khai thác kiến thức từ quan sát và từ mẫu vật, hình ảnh. - Rèn kỹ năng bộ môn, đặc biệt là các kỹ năng áp dụng trong thực tế: Kỹnăng sơ cứu băng bó gãy xương, cầm máu và hô hấp nhân tạo. - Rèn luyện kỹ năng làm tường trình, thu hoạch từ đó giúp học sinh bổ sungkiến thức và kiểm nghiệm kiến thức qua thực tế.2. Cơ sở thực tiễn Các bài dạy về cấu tạo mô, tế bào, hoạt động của enzim trong nước bọt,chức năng của tuỷ sống. Sẽ không sâu sắc, học sinh không được củng cố và kiểmnghiệm kiến thức nếu như không có các tiết thực hành hỗ trợ và các tiết thựchành cũng không được thực hiện thành công nếu không có lý thuyết “lý thuyếtkhông có thực hành là lý thuyết suông, thực hành không có lý thuyết là thực hànhmù quáng. Các kiến thức sẽ đầy đủ hơn, sâu sắc hơn khi học sinh được tự tìm tòi,kiểm nghiệm qua thực hành. Các thí nghiệm, các buổi quan sát thiên nhiên sẽ 2/17 Nâng cao chất lượng giảng dạy bài thực hành môn Sinh học 8gây hứng thú học tập môn sinh học cho học sinh, phát huy tính tích cực tư duy,chủ động giúp học sinh tìm ra kiến thức. Để nâng cao chất lượng giảng dạy các bài thực hành trong chương trìnhmôn sinh học 8 là một vấn đề khó. Bởi vì có những bài thực hành thì rất thực tếnhư các bài về sơ cứu người, nhưng có những bài rất khó vượt xa khả năng củahọc sinh như bài phân tích một khẩu phần ăn và lập khẩu phần ăn cân đối cùngnhiều yếu tố khác tác động tới hiệu quả các bài thực hành sẽ không cao. Qua nghiên cứu sgk sinh học, các tài liệu có liên quan và thực trạng giảngdạy các bài sinh học 8 hiện nay, kết hợp với vốn kiến thức và kinh nghiệm bảnthân tôi đã tìm tòi nghiên cứu đề tài “Nâng cao chất lượng giảng dạy bài thựchành môn Sinh học 8” Thông qua nghiên cứu đề tài nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả giảngdạy của bản thân đồng thời góp thêm một phần nhỏ vào việc nâng cao chất lượnggiảng dạy môn Sinh học 8 nói riêng và bộ môn sinh học THCS nói chung.II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Qua các bài thực hành trong chương trình Sinh học 8 sẽ xây dựng phươngpháp tổ chức một tiết dạy thực hành có hiệu quả. Định hướng cho việc nghiêncứu để có thể phát triển một số dụng cụ thực hành, cải tiến một số đồ dùng phụcvụ cho tiết thực hành có hiệu quả, phù hợp với yêu cầu thực tiễn, tình hình cụ thểtrong chương trình sinh học và ở trường với điều kiện thiếu thốn đồ dùng thựchành cũng như đồ dùng dạy học. Mặt khác, cần cho học sinh tham quan thực tế tại các cơ sở y tế của địaphương, các hình ảnh mẫu và làm mẫu của giáo viên giúp học sinh định hướnghình thành kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, thúc đẩy quá trình phát triển tư duy tíchcực của học sinh tạo được hứng thú, động cơ học tập và yêu thích bộ môn. Đề tài không chỉ áp dụng với lớp 8 mà còn áp dụng với cả bộ môn sinh họcở cấp THCS và góp phần đổi mới phương pháp dạy học trong giảng dạy mônsinh học nói riêng và nâng cao chất lượng ở cấp THCS.III. ĐỐI TƯỢNG VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu Tất cả các yếu tố trong một tiết thực hành là đối tượng nghiên cứu của đề 3/17 Nâng cao chất lượng giảng dạy bài thực hành môn Sinh học 8tài: + Sự nghiên cứu bài, chuẩn bị của giáo vi ...