Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Nâng cao kỹ năng củng cố kiến thức, hệ thống hóa và khái quát hóa qua bài Ôn tập Lịch sử thế giới cận đại

Mục tiêu nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm là với nhận thức muốn thực hiện tốt các yêu cầu của bài ôn tập tổng kết nói riêng và góp phần nâng cap chất lượng của việc dạy học lịch sử nói chung giáo viên phải rèn luyện kĩ năng củng cố, khái quát, hệ thống hóa trong dạy học bộ môn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Nâng cao kỹ năng củng cố kiến thức, hệ thống hóa và khái quát hóa qua bài Ôn tập Lịch sử thế giới cận đại N©ng cao kü n¨ng cñng cè kiÕn thøc, hÖ thèng ho¸ vµ kh¸i qu¸t ho¸ qua bµi ¤n tËp LÞch sö thÕ giíi cËn ®¹iI. NhËn thøc vÊn ®Ò vµ thùc tr¹ng.1. ý nghÜa, vai trß: Cñng cè kiÕn thøc, hÖ thèng ho¸ vµ kh¸i qu¸t ho¸ lµ nh÷ng nhiÖm vôhÕt søc quan träng trong d¹y häc lÞch sö. Nh÷ng yªu cÇu nµy ®îc ®Æt ra tèi®a khi thùc hiÖn bµi häc «n tËp – s¬ kÕt, tæng kÕt ®Ó hoµn thµnh viÖc häc tËpmét giai ®o¹n, mét thêi kú, mét qu¸ tr×nh hay c¸c vÊn ®Ò cña ch¬ng tr×nh.Thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu trªn lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó tæ chøc ho¹t ®éngnhËn thøc tÝch cùc cña häc sinh, th«ng qua ®ã nh»m n©ng cao chÊt lîng kiÕnthøc cña häc sinh, h×nh thµnh cho häc sinh nh÷ng hiÓu biÕt khoa häc vÒ lÞchsö vµ tÝnh quy luËt cña sù ph¸t triÓn x· héi, båi dìng vµ rÌn luyÖn c¸c kün¨ng ®îc quy ®Þnh trong ch¬ng tr×nh phæ th«ng.2. Thùc tr¹ng: Bµi “¤n tËp lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i”(tõ gi÷a thÕ kØ XVI dÕn n¨m 1917)trong ch¬ng tr×nh LÞch sö líp 8 ngêi biªn so¹n chØ viÕt hÕt søc kh¸i qu¸t, rÊtmë, môc I chØ gîi ý, môc II chØ nªu 5 néi dung c¬ b¶n . HiÖn nay khi chuÈn bÞcho bµi nµy, gi¸o viªn t×m hiÓu qua c¸c tµi liÖu tham kh¶o ®Òu híng dÉn rÊts¬ sµi , kh«ng cã tÝnh kh¶ thi . Buéc ngêi d¹y bµi nµy khi d¹y ph¶i t×m tßi,s¸ng t¹o, híng dÉn häc sinh dùa vµo kiÕn thøc ®· häc tríc ®ã, cñng cè, x©uchuçi c¸c vÊn ®Ò, ®Ó tõ ®ã dÉn d¾t häc sinh hÖ thèng ho¸ , kh¸i qu¸t ho¸ thµnhc¸c néi dung chñ yÕu cña lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i. Trong nh÷ng n¨m häc qua, ®Æc biÖt lµ khi ngµnh gi¸o dôc thùc hiÖn ®æi míiph¬ng ph¸p, néi dung ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa c¸c gi¸o viªn d¹y häc lÞchsö ë cÊp trung häc c¬ së ®· bíc ®Çu nhËn thøc râ h¬n vÒ yªu cÇu cña d¹ngbµi «n tËp s¬ kÕt vµ ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ khiªm tèn . Bªn c¹nh nh÷ng kÕtqu¶ ®ã th× hiÖn nay ë nhiÒu n¬i, khi c¸c gi¸o viªn d¹y d¹ng bµi nµy cßn cãnhiÒu tån t¹i, cô thÓ: - Mét bé phËn gi¸o viªn khi thùc hiÖn d¹ng bµi nµy chØ lµm mét viÖc lµnh¾c l¹i c¸c kiÕn thøc ®· häc ë c¸c bµi tríc ®ã mét c¸ch kh« khan, ®¬n ®iÖuchØ dõng l¹i ë nhiÖm vô còng cè kiÕn thøc. - Mét bé phËn ®ã x¸c ®Þnh ®îc c¸c yªu cÇu trong tiÕt «n tËp tæng kÕtsong thiÕu ph¬ng ph¸p ®Ó tæ chøc thùc hiÖn bµi «n tËp, s¬ kÕt, tæng kÕt.HËu qu¶ cña nh÷ng tån t¹i trªn ®èi víi häc sinh lµ rÊt nghiªm träng. Sau khihäc sinh häc xong, ®îc kiÓm tra häc sinh thêng gÆp nh÷ng tån t¹i sau: 1 N©ng cao kü n¨ng cñng cè kiÕn thøc, hÖ thèng ho¸ vµ kh¸i qu¸t ho¸ qua bµi ¤n tËp LÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i - Häc sinh chØ biÕt kÓ c¸c sù kiÖn, kh«ng thÊy ®îc mèi quan hÖ gi÷ac¸c néi dung, l« gÝc ph¸t triÓn theo qui luËt nh©n qu¶ cña lÞch sö nãi kh¸c ®i lµt×nh tr¹ng ThÊy c©y mµ kh«ng thÊy rõng .. - ChØ biÕt nªu lÝ luËn chung chung, kh«ng cã c¬ së tõ nh÷ng sù kiÖn lÞchsö. - Häc sinh kh«ng ph¸t huy ®îc kh¶ n¨ng t duy mét c¸ch tÝch cùc vµs¸ng t¹o. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn quan niÖm sai lÇm chor»ng häc lÞch sö chØ cÇn trÝ nhí mµ kh«ng cÇn th«ng minh, kh«ng cÇn ph¸ttriÓn t duy. KÕt qu¶ lµ ®iÓm thi cña häc sinh khi lµm bµi lÞch sö rÊt thÊp nÕu gÆpph¶i d¹ng c©u hái, ®Ò cã yªu cÇu kh¸i qu¸t vµ tæng hîp.II. Gi¶i ph¸p míi. Víi nhËn thøc muèn thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu cña bµi «n tËp tæng kÕtnãi riªng vµ gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng cña viÖc d¹y häc lÞch sö nãi chunggi¸o viªn ph¶i rÌn luyÖn kÜ n¨ng cñng cè, kh¸i qu¸t, hÖ thèng ho¸ trong d¹yhäc bé m«n. PhÇn lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i trong ch¬ng tr×nh lÞch sö líp 8 lµ mét néidung cã tÇm quan träng vµ ®é khã trong toµn bé ch¬ng tr×nh lÞch sö thÕ giíi.§Ó häc sinh n¾m v÷ng néi dung cña phÇn nµy ngoµi yªu cÇu lµ ph¶i n¾m v÷ngkiÕn thøc cña c¸c bµi cung cÊp kiÕn thøc míi tríc ®ã th× ph¶i thùc hiÖn thËttèt bµi ¤n tËp LÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i (Tõ thÕ kû XVI ®Õn n¨m 1917).A. LËp kÕ ho¹ch.1. Yªu cÇu ®èi víi häc sinh: Tríc khi tiÕn hµnh gi¶ng d¹y, gi¸o viªn cho häc sinh dùa vµo kiÕn thøccña phÇn lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i vµ ra nh÷ng yªu cÇu sau:a. §èi víi tÊt c¶ häc sinh: «n tËp , t×m c¸c sù kiÖn chÝnh cña LÞch sö thÕ giíitõ gi÷a thÕ kû XVI ®Õn n¨m 1917.b. Gi¸o viªn chia líp theo 5 nhãm (tæ) vµ yªu cÇu häc sinh hoµn thµnh tríclóc d¹y häc bµi «n tËp. Nhãm 1: LËp niªn biÓu c¸c cuéc c¸ch m¹ng t s¶n thêi cËn ®¹i. Nhãm 2: LËp niªn biÓu biÓu phong trµo c«ng nh©n, phong trµo céngs¶n quèc tÕ tõ khi ra ®êi ®Õn ®Çu thÕ kØ XX. Nhãm 3: B¶ng hÖ thèng thuéc ®Þa cña c¸c ®Õ quèc. 2 N©ng cao kü n¨ng cñng cè kiÕn thøc, hÖ thèng ho¸ vµ kh¸i qu¸t ho¸ qua bµi ¤n tËp LÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i Nhãm 4: LËp niªn biÓu vÒ phong trµo ®Êu tranh gi¶i phãng cña nh©nd©n c¸c níc thuéc ®Þa. Nhãm 5: B¶ng thèng kª c¸c thµnh tùu chñ yÕu vÒ khoa häc, kÜ thuËt ...